Flyer: onderzoek naar de koloniale oorlog is een zoethoudertje

Vanavond bij de bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger over het onderzoek naar de koloniale oorlog tegen Indonesië deelden activisten van Doorbraak onderstaande flyer uit.

Slager keurt zijn eigen vlees

Een jaar geleden vond de aftrap plaats voor het onderzoek naar de koloniale oorlog in Indonesië. Er kleven fundamentele problemen aan de opzet van dit onderzoek:

– Een van de drie betrokken instituten, het NIMH, maakt deel uit van het ministerie van Defensie, hetzelfde ministerie dat de rechtszaken van Indonesische slachtoffers van Nederlands koloniaal geweld tegenwerkt. De slager keurt zijn eigen vlees.

– Van onafhankelijk onderzoek is verder ook geen sprake. De onderzoeksopzet lijkt als twee druppels water op wat de regering wil.

– De Bersiap-periode wordt meegenomen in het onderzoek, maar de Atjeh- en andere koloniale oorlogen niet, laat staan de 300 jaar van dagelijks geweld die bij het koloniale systeem hoorden.

– Men vergelijkt de koloniale oorlog met de Bersiap-periode en probeert zo het geweld van de kolonisator gelijk te stellen aan dat van de gekoloniseerden. Alsof onderdrukkend koloniaal geweld hetzelfde is als geweld van mensen die streven naar een vrij en onafhankelijk land.

– In de onderzoeksopzet worden de rechtszaken doodgezwegen die Indonesische slachtoffers in samenwerking met het Comité Nederlandse Ereschulden al meer dan 10 jaar voeren. De “Indië-veteranen” krijgen wel volop aandacht en medeleven.

– De onderzoeksleiders zijn witte Nederlanders en zijn niet neutraal. Net als andere witte mensen hebben ook witte wetenschappers hun eigen subjectieve positie, belangen en achtergronden, en genieten zij witte voorrechten. Dat moet erkend worden en er moet naar gehandeld worden. Niet uit schuldgevoel, maar uit verantwoordelijkheidsbesef.

– Als reactie op kritiek op de onderzoeksopzet zijn de onderzoeksleiders gekomen met een soort moreel verbod om te “moraliseren”. Aan de geschiedenis zouden geen oordelen mogen worden opgehangen en er zouden ook geen lessen uit getrokken mogen worden. Alleen al daaruit blijkt de geprivilegieerde positie van witte Nederlanders, die vaak heel anders praten als het gaat om de bezetting van Nederland door nazi-Duitsland.

Zoethoudertje

Het is schandalig hoe wit Nederland omgaat met zijn koloniale verleden en zijn wandaden probeert weg te poetsen. In de jaren 40 werd de leugen verteld dat Nederlandse militairen “rust en orde” gingen brengen in de kolonie. Na 20 jaar doofpot kwam men met de term “excessen”, alsof koloniaal geweld een incident is geweest. De term “extreem geweld”, die binnen dit onderzoek is opgekomen, brengt ook een merkwaardig onderscheid aan, alsof het alledaagse koloniale geweld, dat door de eeuwen heen heeft plaatsgevonden, niet bijzonder genoeg is om te worden onderzocht.

De juridische strijd van Jeffry Pondaag en Liesbeth Zegveld tegen oorlogsmisdaden van Nederlandse militairen in Indonesië leverde niet alleen een beperkt materieel resultaat op voor Indonesische slachtoffers, maar ook het besef en de erkenning voor de verschrikkingen van het koloniale geweld. Het is tekenend voor de verhoudingen dat de onderzoeksinstituten Pondaag en Zegveld bij de aftrap van het onderzoek desondanks in een zijlijnpositie plaatsten. Als een soort goedmakertje of zoethoudertje hebben ze tijdens deze bijeenkomst alsnog wat minuten spreektijd gekregen.

Deze paar minuten spreektijd zullen geen invloed op de onderzoeksopzet hebben. Die komt er pas als de onderzoeks-instituten het karakter van het onderzoek fundamenteel willen veranderen. Dat lijkt een gepasseerd station. Gezien de positie van de instituten, de strekking van de onderzoeksopzet en de manier waarop de overheid het onderzoek heeft aangestuurd, valt niet te verwachten dat de instituten ooit een onderzoek tot stand gaan brengen vanuit een principieel anti-koloniaal perspectief.

Wanneer erkent wit Nederland dat kolonialisme altijd gewelddadig en onderdrukkend is? Wanneer nemen we met z’n allen de verantwoordelijkheid om uit te spreken dat Nederland helemaal geen recht had om zich in Azië een enorm groot gebied toe te eigenen en de bevolking daar eeuwenlang te onderwerpen, via slavernij, dwangarbeid en andere terreur?

Doorbraak