Kom in actie tegen de opsluiting van mensen zonder verblijfsrecht!

Vanwege de coronacrisis kunnen mensen zonder verblijfsrecht in het algemeen niet worden uitgezet, want er is nauwelijks vliegverkeer. Toch zitten er nog steeds veel mensen zonder papieren opgesloten in uitzetgevangenissen. Een van hen is de Soedanese vluchteling Ali al-Helou Tiyah, die helaas opnieuw gevangen zit in het Rotterdamse detentiecentrum. Het Meldpunt Vreemdelingendetentie heeft de overheid opgeroepen om opgesloten mensen zonder verblijfsrecht met het oog op de coronacrisis vrij te laten. Maar daar heeft de regering nog nauwelijks gehoor aan gegeven. Het is dan ook hoog tijd om de druk te vergroten op de regering en op de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTV) van het ministerie van Justitie. In samenwerking met het Sudanese Democratic Forum roept Doorbraak op om te protesteren tegen de opsluiting van mensen zonder verblijfsrecht.

Tiyah verblijft inmiddels al zo’n achttien jaar in Nederland. Hij is opgepakt en gevangen gezet terwijl hij zelfs nog een asielprocedure had lopen. Begin 2019 zat hij ook al een tijd in het Rotterdamse detentiecentrum opgesloten. Nadat een protestcampagne tegen zijn dreigende uitzetting op gang was gekomen, werd hij uiteindelijk weer vrijgelaten. Ook nu moet hij weer worden vrijgelaten, want er bestaat tijdens de coronacrisis geen “zicht op uitzetting”, zeker niet naar Soedan. De vliegvelden in Soedan zijn vanwege de coronacrisis in elk geval tot eind april gesloten. Nederland vormt voor Soedan een van de risicogebieden van het coronavirus. Zolang er “geen zicht op uitzetting” bestaat, overtreedt de Nederlandse staat de eigen regels door Tiyah toch gevangen te houden. Dat geldt vanzelfsprekend ook bij andere gevangenen zonder verblijfsrecht die niet kunnen worden gedeporteerd.

Daar komt bij dat de detentie-omstandigheden tijdens de coronacrisis nog zwaarder zijn dan voorheen. Het zwaardere gevangenisregime vormt een extra argument om de gevangenen per direct vrij te laten. En in principiële zin behoort niemand illegaal te worden gemaakt en om die reden van zijn vrijheid te worden beroofd.

Geen bezoek en niet sporten

Midden maart heeft het Meldpunt Vreemdelingendetentie, verbonden aan het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS), de overheid via een brief aan de Tweede Kamer opgeroepen om alle opgesloten mensen zonder verblijfsrecht vrij te laten. “Er is op 15 maart jl. bepaald dat er geen terugkeergesprekken meer gevoerd zullen worden door de DT&V”, aldus het Meldpunt in de brief. “Volgens het ministerie van Justitie zouden de resultaten van dergelijke gesprekken niet opwegen tegen de risico’s vanuit het oogpunt van de volksgezondheid. Hiermee wordt gedoeld op het feit dat diverse landen, zoals Italië en Marokko, in verband met het coronavirus de grenzen hebben gesloten. Dit maakt uitzetting naar deze landen onmogelijk. Hierdoor kunnen er vraagtekens worden geplaatst bij de legitimiteit van vreemdelingendetentie.”

Het Meldpunt gaat ook in op de nog zwaardere gevangenisomstandigheden: “Sinds vorige week maandag, 9 maart jl., is er in detentiecentrum Rotterdam een aangepast dagprogramma voor de ingesloten vreemdelingen vanwege een gebrek aan personeel door de vele Brabantse medewerkers. Dit gefaseerde programma houdt in dat ingeslotenen tussen 8:00 en 12:00 uur om de beurt de cel uit mogen en daarna tussen 13:00 en 16:00 uur. Concreet betekent dit dat een ingeslotene ’s ochtends twee uur en ’s middags anderhalf tot twee uur de cel uit mag. In deze ‘vrije’ uren worden er nauwelijks activiteiten aangeboden. Zo mogen ingesloten vreemdelingen niet meer sporten.” Verder laat het Meldpunt weten: “Vanaf circa 16:00 uur gaan de cellen dicht tot de volgende ochtend. Normaal gesproken zijn de celdeuren in de avond ook geopend tot circa 22:00 uur. Vanaf heden is er ook geen bezoek meer mogelijk (enkel door advocaten in zeer uitzonderlijke gevallen).”

“Corona-proof”-protest

Gisteren vond er bij het Rotterdamse detentiecentrum een kleinschalige actie plaats tegen de opsluiting van mensen zonder verblijfsrecht. Het ging om een “corona-proof”-protest, want de drie demonstranten hielden anderhalve meter afstand van elkaar. Mogelijk gaan dergelijke kleinschalige acties bij detentiecentra de komende tijd vaker plaatsvinden. De laatste weken schijnen er zo’n 70 mensen vanwege de coronacrisis te zijn vrijgelaten uit het Rotterdamse detentiecentrum. Maar dat betrof vooral Dublin-claimanten, vluchtelingen die eerder al in een ander EU-land asiel hadden gevraagd en volgens de Europese regels van migratiebeheersing daarom naar dat andere EU-land zouden moeten worden gedeporteerd. Het is merkwaardig dat zij wel zijn vrijgelaten, maar andere opgesloten migranten en vluchtelingen zonder verblijfsrecht nog niet.

Kom in actie tegen de opsluiting van Ali al-Helou Tiyah en alle andere mensen zonder verblijfsrecht. Wat kun je doen?

• Laat de Dienst Terugkeer en Vertrek weten dat je het niet eens bent met de opsluiting van Tiyah en andere mensen zonder verblijfsrecht, via Twitter: @DTenV of mail: info@dtv.minvenj.nl
• Laat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid weten dat je het niet eens bent met de opsluiting van mensen zonder verblijfsrecht, via Twitter: @ankiebroekers
• Vraag Tweede Kamer-leden om zich uit te spreken tegen de opsluiting van mensen zonder verblijfsrecht en om actie te ondernemen tegen die opsluiting. Hier vind je de contactgegevens van alle Kamerleden.
• Stuur ter ondersteuning kaarten en brieven naar Ali al-Helou Tiyah. Adres: detentiecentrum Rotterdam, t.a.v. dhr. Ali al-Helou Tiyah (geboortedatum: 1-1-1975), Portelabaan 7, 3045 AT Rotterdam.
• Laat het ons weten als je iets hebt gedaan voor opgesloten mensen zonder verblijfsrecht tijdens de coronacrisis. Mail Doorbraak: doorbraak@doorbraak.eu

Argumenten voor vrijlating van opgesloten mensen zonder verblijfsrecht tijdens de coronacrisis, te gebruiken bij mailen en twitteren:

• Er is tijdens de coronacrisis geen of onvoldoende “zicht op uitzetting” en daarom mag de overheid volgens haar eigen regels mensen zonder verblijfsrecht niet opsluiten. Er is nauwelijks vliegverkeer en veel vliegvelden in hun landen van herkomst zijn gesloten. Uitzetten is dus feitelijk niet of nauwelijks mogelijk.
• De Dienst Terugkeer en Vertrek beperkt tijdens de coronacrisis het contact met “vreemdelingen” tot een minimum. Men voert geen “vertrekgesprekken” meer met mensen zonder verblijfsrecht. De overheid is dus zelf niet of nauwelijks bezig met uitzetprocedures. Mensen zonder verblijfsrecht moeten dan ook niet gevangen worden gezet en worden gehouden.
• De overheid behoort mensen zonder verblijfsrecht geen extra besmettingsrisico’s te laten lopen door hen gevangen te houden en door te proberen om hen uit te zetten naar hun landen van herkomst, met het grote gevaar dat het coronavirus in die landen van herkomst verder verspreid zou kunnen gaan worden.
• De detentie-omstandigheden in uitzetgevangenissen zijn tijdens de coronacrisis nog mensonwaardiger dan voorheen. Mensen zonder verblijfsrecht behoren niet aan deze omstandigheden te worden blootgesteld.
• Geen mens is illegaal. Mensen behoren niet illegaal te worden gemaakt en om die reden van hun vrijheid te worden beroofd. Niet alleen Dublin-claimanten, maar alle opgesloten migranten en vluchtelingen dienen vrij te komen.
• Tot slot: opgesloten mensen zonder verblijfsrecht behoren niet alleen te worden vrijgelaten, maar ze dienen na vrijlating ook opvang en een menswaardige toekomst te krijgen.

Harry Westerink