Honderdduizenden Indiase boeren op de been tegen neo-liberale wetten en bruut politieoptreden

Eind augustus waren boeren en activisten over heel India in rep en roer. Er deed een video de ronde op social media, waar een districtsbestuurder te zien was die politieagenten met lange stokken de opdracht gaf actievoerende boeren de hersens in te slaan. Wat was er gebeurd?

Sinds negen maanden voerden honderdduizenden Indiase boeren al actie tegen drie neo-liberale landbouwwetten van de hindoefundamentalistische BJP-regering van premier Modi. Deze wetten bieden grote Indiase en buitenlandse bedrijven meer vrijheid en ondergraven de bescherming van de boeren, bijvoorbeeld door minimumprijzen voor landbouwproducten te laten verdwijnen. Op 28 augustus zouden in Karnal, een stad in de noordelijke deelstaat Haryana, BJP-leiders bijeenkomen voor een bijeenkomst. Een groep boeren leek dat een geschikt moment om een tolplein in deze stad te gaan bezetten. Met zwarte vlaggen zouden ze de voorbijkomende BJP-leiders hun afschuw van de gehate wetten laten blijken. Kortom: een ongewapende, geweldloze actie.

De rechtse deelstaat-regering besloot de actie te verhinderen en liet de weg van het station naar het tolplein blokkeren door politie. Toen de boeren door de blokkade heen probeerde te breken, beval een hoge districtsbestuurder de politie met lange stokken op de boeren in te slaan. “Sla hen de hersens in”, riep hij tegen de agenten. Meer dan twintig boeren raakten gewond, één verloor een oog en een ander, Sushil Kajal, overleed aan zijn verwondingen.

Een video-opname waarop de districtsambtenaar “Sla hen de hersens in” riep, deed al gauw de ronde op social media. Woedende demonstranten eisten schorsing van de districtsbestuurder die opdracht had gegeven op de boeren in te slaan, een gerechtelijk onderzoek en financiële compensatie voor de getroffen familie. De deelstaat-premier wees alle eisen hooghartig van de hand.

Grote volksvergadering

Eind augustus, net voor het brute politieoptreden, had de SKM (de koepel van veertig boerenorganisaties, die de grote boerenacties al negen maanden lang leidde) besloten tot een mahapanchayat, een grote volksvergadering, om het verzet tegen de drie beruchte landbouwwetten verder uit te bouwen. Op 5 september kwamen honderdduizenden boeren, boerinnen, sympathisanten en activisten naar de stad Muzaffarnagar, die niet ver van Karnal ligt.

Boerenleiders riepen op tot eenheid: sikhs, hindoes en moslims moesten zich nooit tegen elkaar laten uitspelen, maar samen optrekken. Bij deelstaatverkiezingen volgend jaar zouden de boeren nu campagne gaan voeren tegen de gehate rechtse BJP. En op 27 september zouden er over heel India boerenacties komen om tien maanden van strijd tegen de drie landbouwwetten te markeren. Wat vorig jaar november begonnen was als een boerenactie van een drietal noordelijke deelstaten, zou nu langzaam maar zeker een landelijke, politieke kwestie moeten worden.

Districtsbestuur haalt bakzeil

Op 7 september, meteen na de mahapanchayat, trokken alle boerenleiders samen met duizenden boerinnen en boeren naar Karnal voor een gherao, een omsingeling, van het districtskantoor. Ook na langdurig overleg weigerde het districtsbestuur de boeren toestemming te geven voor hun geweldloze actie. Daarop trokken de boeren dan maar zonder toestemming op naar het districtskantoor voor een gherao van “onbepaalde tijd”. Op 11 september haalde het districtsbestuur bakzeil en willigde de meeste eisen van de actievoerders in: de betrokken districtsbestuurder werd een maand op non-actief gesteld, er kwam een gerechtelijk onderzoek en de familie kreeg compensatie.

Ruim twee weken later, op 27 september, tien maanden na de start van het boerenverzet rond New Delhi, voeren boeren in zo’n twintig verschillende, verafgelegen deelstaten actie. Zij blokkeren spoorwegen, snelwegen en busstations. In verschillende steden zijn er winkelsluitingen en stopt het taxivervoer uit solidariteit. Boerenleider Rakesh Tikait waarschuwt de regering dat de boeren door gaan met actievoeren “al zou het tien jaar moeten duren”.

Verder lezen? Ga naar dit Doorbraak-artikel of naar dit artikel in Frontline (heb je last van de betaalmuur, klik dan op “Lezerweergave”, het rechthoekige icoontje, rechts in de adresbalk).

Jan Paul Smit