Harry Westerink: “Dat kunnen blijven zitten waar je zit, dat moet ook gelden voor sociaal centrum De Samenscholing”
Gisteren namen zo’n 200 mensen deel aan een demonstratie in Den Haag voor het behoud van sociaal centrum De Samenscholing aan de Beatrijsstraat 12 in Moerwijk. De tocht voerde van station Den Haag Hollands Spoor naar het Haagse stadhuis bij het Spuiplein. De actie had een strijdbaar karakter en er werden onophoudelijk leuzen geroepen, niet alleen “De Samenscholing blijft”, maar bijvoorbeeld ook “Say it loud, say it clear, refugees are welcome here”, “Wet of geen wet, kraken gaat door” en “A-, anti-, anti-capitalista”. Een van de sprekers was Doorbraak-activist Harry Westerink, die vanuit de Leidse Vrijplaats solidariteit betuigde met de Haagse collega-vrijplaats. Hieronder de integrale tekst van zijn praatje.
Ik sta hier uit solidariteit met de Samenscholing. Ik ben actief in de Vrijplaats in Leiden. Ik ben lid van de organisatie Doorbraak. Doorbraak heeft een kantoor in de Leidse Vrijplaats. Ik wil wat gaan vertellen over de geschiedenis van de Leidse Vrijplaats en zo een verband leggen met de Samenscholing.
Om te beginnen dit: Samenscholing blijft! Laten we het allemaal maar even hard gaan roepen: Samenscholing blijft! Als ik dat roep, dan herinner ik mij de enorme strijd die we in Leiden hebben moeten voeren om onze eigen Vrijplaats te behouden. En dan zie ik de overeenkomst met de strijd die de mensen van de Samenscholing nu aan het voeren zijn.
Vrijplaatsen zijn belangrijk in steden waar het geld en de macht van weinigen heerst over de belangen en behoeften van velen. Vrijplaatsen vormen laagdrempelige plekken voor radicale, linkse, intersectionele en buitenparlementaire politiek. Ze maken experimenten en alternatieven mogelijk. Ze bieden gelegenheid voor sociale strijd en cultuur van onderop, voor basisdemocratie, diversiteit en inclusiviteit. In vrijplaatsen is ruimte voor organisaties om bijeen te komen, om plannen te smeden, acties voor te bereiden, samen te eten en te drinken, te luisteren naar muziek en lezingen, te kijken naar theater en film, met een weggeefwinkel te geven naar vermogen en te nemen naar behoefte.
Al zo’n 32 jaar ben ik in Leiden betrokken bij het opbouwen en behouden van alternatieve en niet-commerciële plekken. In 1990 nam ik samen met een aantal anderen intrek in een leegstaande verdieping van een pand aan de Koppenhinksteeg, in het centrum van de stad. We wilden daar een radicaal-linkse ontmoetings- en actieruimte gaan beginnen. Na een paar jaar werden er om ons heen in de Koppenhinksteeg ook nog andere ruimten gekraakt. Er ontwikkelden zich door het kraken allerlei initiatieven en projecten. De Koppenhinksteeg werd een begrip in Leiden. Daar zaten de krakers, wist men, en daar bloeide een tegencultuur op. We vroegen de gemeente of we een gebruikerscontract konden krijgen, maar dat weigerde men steeds. In 2002 hadden we een grote gezamenlijke demonstratie in de stad, onder het motto: “Vrijplaats Koppenhinksteeg blijft!”. Daar moest ik zojuist aan denken, toen we riepen: “Samenscholing blijft!” Vooruit, nog maar een keer: “Samenscholing blijft!”
We bouwden richting de gemeente Leiden een steeds grotere druk op. Dat leidde ertoe dat het gemeentebestuur in 2005 met de nodige tegenzin moest instemmen met legalisering van onze gekraakte ruimten. Een tijdje waren we enorm blij en opgelucht. Maar die vreugde duurde niet lang. In 2007 namelijk besloot een nieuw college van B en W, met de VVD erin, om de legalisering af te blazen. Want die legalisering zou zogenaamd te duur uitvallen. Van legalisering gingen we ineens naar dreigende ontruiming. We waren woedend. Er volgde een loodzware juridische strijd, maar het mocht niet baten. In 2010 werden we ontruimd en dakloos gemaakt.
Maar door de steun van een gemeenteraadslid kregen we een paar jaar later ineens het aanbod van de gemeente om een groot pand aan de Middelstegracht 36 aan te kopen. Het ging om een voormalige conservenfabriek die al jarenlang leeg stond en die totaal was verkrot en verwaarloosd. Bij de aankoop stelde de gemeente wel de verplichting dat we het complex zouden gaan renoveren. Vanaf 2013 zijn we begonnen met een omvangrijke renovatie in zelfbeheer, met vrijwel uitsluitend vrijwilligers. En nu, bijna 10 jaar later, is die renovatie bijna voltooid. Tien jaar lang klussen heeft veel tijd, moeite, energie en doorzettingsvermogen gekost. Maar we hebben een plek, we kunnen er blijven en we zullen er blijven.
Dat kunnen blijven zitten waar je zit, dat moet ook gelden voor De Samenscholing. Vrijplaatsen moeten niet worden gesloopt en kapot gemaakt. Ze moeten behouden blijven. Ze zijn waardevol voor de gebruikers ervan, voor de buurt, voor de stad, voor het sociale, culturele en politieke leven, voor de toekomst. Dat is de boodschap voor de ambtenaren, bestuurders en gemeenteraadsleden van deze stad. Want de stad, dat zijn wij met ons allen. En in die stad moet er plek zijn voor ons, voor alle mensen zonder kapitalistische winsthonger, voor mensen die strijden voor een leefbare aarde, voor een leefbare samenleving, voor leefbare inkomens en woningen. Voor alle mensen die zich verzetten tegen racisme en seksisme van de staat en op straat. Om al die strijden en al dat verzet mede mogelijk te maken hebben we infrastructuren nodig. En daarom eisen we: Samenscholing blijft!
Harry Westerink
