Boerkaverbod belemmert de emancipatie van moslimvrouwen

Nu het boerkaverbod in overheidsinstellingen en op basis- en middelbare scholen steeds dichterbij komt, laat de PvdA zich van haar felste kant zien. Deze week eiste PvdA-Kamerlid Margot Kraneveldt samen met CDA-collega Jan Jacob van Dijk dat ook op universiteiten een verbod op gezichtsbedekkende kleding moet komen. Nadat CDA-minister Camiel Eurlings de boerka eerder al uit het verkeer wilde bannen en collega-minister en partijgenoot Ab Klink de mogelijkheid tot een verbod in de zorg rijp achtte voor "serieuze verkenning", kon de PvdA niet achterblijven en pleitte PvdA-minister Guusje ter Horst voor een verbod in treinen en bussen. Nu de partij Ella Vogelaar weggezuiverd heeft omdat ze weigerde de racistische "Antillianen-index" in te voeren, wil de partij via dit soort voorstellen afrekenen met haar ‘softe’ imago en profiteren van de ruk naar rechts in de samenleving.

Voorstanders van een verbod op de boerka roepen dat vrouwen zich door het dragen ervan onherkenbaar zouden maken, en dat de communicatie erdoor belemmerd zou worden. Een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam haalde dat tweede argument (en dus voor een groot deel ook het eerste) echter onlangs onderuit door te stellen dat de gezichtsbedekkende sluier "geen negatief effect heeft op het herkennen van emoties". Maar wetenschappelijke weerleggingen hebben geen vat op de overtuigingen van politici die worden gedreven door afkeer van en angst voor moslims. Politici die zich als Bokito's opwinden over de naar schatting slechts 100 (!) boerkadragende vrouwen in Nederland.

Ook wordt wel beweerd dat de boerka vrouwenonderdrukking symboliseert. Maar geen van de voorgestelde maatregelen zal bijdragen aan de bevrijding van vrouwen met boerka's. Integendeel, door hen straks zowat overal uit het openbare leven te weren, zullen hun mogelijkheden tot emancipatie alleen maar afnemen. Door gedwongen thuis te zitten zal hun maatschappelijke isolement nog verder toenemen. Bevrijding moet van vrouwen zelf komen.

Het is echter de vraag of moslimvrouwen boerka's dragen omdat het van mannen moet, of omdat ze het zelf graag willen. Bijvoorbeeld om te tonen dat ze goede moslims zijn, of uit protest tegen de in hun ogen verrotte westerse samenleving die hen als moslims onheus bejegent. Voor die vrouwen symboliseert een boerka geen onderdrukking, maar juist verzet tegen onderdrukking.

Het eigenlijke probleem vormt niet de boerka, maar de twee groepen (merendeels mannelijke) machthebbers die over de hoofden van moslimvrouwen een cultuurstrijd uitvechten: de moslimfundamentalisten (ook niet alle) die willen dat vrouwen een boerka dragen, en de beleidsmakers die juist willen dat ze hem afdoen. Doorbraak vindt dat vrouwen ongehinderd zelf moeten kunnen beslissen hoe ze zich kleden.