Queers pakken politiegeweld en pinkwashing terug op Catharinabrug met straatperformance 

Een verslag van (Don´t) Hit Me Leiden One More Time afgelopen vrijdag in Leiden door Theater De Generator.

Op vrijdagmiddag 28 juni vond de straatperformance “(Don´t) Hit Me Leiden One More Time” plaats van Theater De Generator, op de Catharinabrug in Leiden. Meer dan vijftig publieksleden kregen een hoofdtelefoon op en tientallen omstanders waren aanwezig. Activist, theatermaker en directeur van De Generator, Jonny Tudor, liet zich daarbij inspireren door zijn eigen gay icon Britney Spears. Dans en audiofragmenten werden namelijk ingezet op deze dag waarop het precies 55 jaar geleden was dat de Pride begon bij de gay bar Stonewall Inn in New York, als verzet tegen politiegeweld.

Dankzij de performance is het nu bij meer mensen bekend dat vorig jaar tijdens de Canal Pride een groep lhbtq-ers met politiegeweld te maken heeft gehad op de Catharinabrug in Leiden, omdat ze een spandoek aan de brug wilden ophangen. Deze jonge queers deden net als iedereen mee aan de Pride, maar wilden ook een stukje protest laten zien, lieten ze toen op sociale media weten. Ze vonden de insteek van de Canal Pride namelijk te commercieel en vonden dat er nog te veel is om voor te vechten op het gebied van lhbtqia+-rechten om alleen maar feest te vieren. Maar gezien de geschiedenis van de Pride vonden ze dat er ook ruimte moest zijn voor protest tijdens een Pride. De Pride is namelijk ontstaan op 28 juni 1969 toen New Yorkse lhbtqia+-personen zich verzetten tegen intimidatie en onderdrukking door de politie.

In de performance waren audiofragmenten te horen van het moment dat de politie, op bevel van de burgemeester, de queers met geweld de brug af sloeg richting een demonstratievak langs het water, waar de queers niet weg konden en waar later ook hun megafoon werd afgepakt. De geluiden zijn schrijnend en je snapt als luisteraar niet hoe dit in Leiden gebeuren kan, dat mensen van de lhbtqia+- gemeenschap tijdens hun eigen Pride dit overkomt. De omstanders lijken het ook niet te begrijpen, zo hoor je op de audio, maar in plaats van solidair te zijn, wordt er gelachen of omstanders staan perplex. In hun gelach en stilte hoor je haast: “Ze zullen wel iets gedaan hebben”.

Maar de queers hádden niks gedaan, ze wisten niet wat hen overkwam, er was geen enkele aanleiding tot dit geweld, ze kregen geen uitleg van de politie waarom ze weggedreven werden en ook had de politie geen noodbevel. Dit alles is illegaal, nu het in strijd is met het recht op protest in Nederland. Zo beaamt ook Amnesty International.

Theatermaker Jonny Tudor was een van de mensen aanwezig op de brug. Hij arriveerde vorig jaar op hoge hakken, roze legging en een fluffy poezenhoedje op, om deel te nemen aan het protestdeel van de Canal Pride op de brug: “Ik voelde me zo kwetsbaar en wankel op mijn hakken, dit was nota bene mijn eerste Pride, ik was namelijk met een half been net uit de kast dat jaar als trans masculien persoon, maar binnen no time stond ik, in plaats van met mijn Pride vlag te zwaaien uit vreugde en protest, mensen te beschermen tegen de politiewapenstok en zag ik mijn eigen vrienden tegen de grond gewerkt. Er was een megafoon, die pakte ik stevig vast en met trillende stem en tranen in mijn ogen heb ik de omstanders van de Canal Pride proberen aan te spreken, terwijl ik naar de meest gruwelijke taferelen keek en mensen hoorde schreeuwen”. Op de audio hoort het publiek zelfs op een gegeven moment: “Laat hun los, haal je knie van hun nek, zo maak je hem nog dood”.

Terwijl je als publiek afgelopen vrijdag op de brug stond, was je even terug naar vorig jaar september. Het
gebruik van de hoofdtelefoons is een sterke keuze. Het maakt van de deelnemers, ondanks de vrijdagmiddagdrukte op en rondom de brug, één groep die allen hun focus hebben op de performance. En met de geluiden in je oren, zo dicht bij je, sta je op diezelfde brug met soortgelijke uitzicht en omgevingsgeluiden als dat de activisten vorig jaar hadden. De hoofdtelefoons zijn niet noise cancelling, waardoor je ook de meeuwen en het terraspubliek in het hier en nu er doorheen hoort, en ook hoor je voorbijgangers schelden bij het zien van de Pride vlag en het spandoek dat nu wél is opgehangen, waarop staat: “Rainbow Capitalism Doesn´t Float My Boat”.

Het audiofragment eindigt even schrijnend, maar op een ander, meer intellectueel niveau. Je hoort namelijk de organisatoren van de Canal Pride met feestgeruis op de achtergrond in een interview, nadat ze begin van het jaar de Leidse Award Ondernemend Talent van het Jaar hebben gewonnen. Hun insteek van de Pride maakt pijnlijk duidelijk dat een geluid van protest tegen het commerciële aspect heel erg op z´n plek was vorig jaar. Het plezier waarmee de organisatoren van de Canal Pride praten over hun ´evenement´ is een klap na voor de slachtoffers van het geweld vorig jaar.

Het audiofragment stopt. Aan het begin van de brug staan plotseling drie mensen. In krachtige poses presenteren ze zichzelf, ze dragen een zwart T-shirt met de tekst “1969” erop en ornamenten die aan de politie doen denken. In de hoofdtelefoons van het publiek gaat muziek aan, het nummer “Hit me baby one more time” van Britney Spears. De dansers nemen de brug over in een herkenbare Britney-choreografie waar geleidelijk en op subtiele wijze het politiegeweld wordt nagebootst. Het geweld verandert echter langzaam in krachtige sensuele dans, politieknuppels worden omgesmolten tot voguing poses en de brug wordt een danspaal. Met een strijdbare look en een vuist omhoog eindigen de dansers bij het spandoek.

De activisten van vorig jaar lijken in grote getale aanwezig op de brug. Dat zie je terug in de emotie op de gezichten van mensen, er wordt gehuild en geknuffeld maar mensen zijn er ook stil van. Na de performance praten mensen met elkaar, ze zijn geëmotioneerd en ook boos. Er wordt nog een uur nagepraat op de brug. Journalisten proberen pap te maken van wat ze hebben gehoord en gezien. Ze voelen de kracht van de performance, maar ze weten ook dat de politie en de gemeente ontkennen dat ze iets verkeerds hebben gedaan, hoewel eerder onderzoek op de website van actiegroep Doorbraak het tegendeel bewijst. De organisatoren van Canal Pride zijn in discussie met enkele activisten.

Opvallend is de afwezigheid van de Leidse politiek, die vanuit verschillende hoeken is benaderd rondom dit onderwerp. De brug wordt opgeruimd en Leidenaren maken zich op voor de Peurbakkentocht. Als toeschouwer ga je naar huis met een wrang gevoel. Deze nauwkeurig gemaakte performance is duidelijk uit noodzaak tot stand gekomen en met precisie uitgevoerd, zoals veel van het werk van Theater De Generator dat meestal in haar zaal aan de Middelstegracht plaatsvindt. Je voelt het onrecht, de woede én de empowerment. Maar je wordt wel met een snijdende vraag achtergelaten: is Leiden wel dat fijne dorpsstadje waar je je al zo lang thuis voelt of is het vooral onveilig en onvoorspelbaar als je tot een gemarginaliseerde groep hoort, zoals deze jonge queer mensen die zowel vorig jaar als dit jaar hun stem laten horen.

Theater De Generator

(Alle foto’s zijn gemaakt door Rodolfo Vejar.)

Onze berichtgeving over de Leidse Prides

Onderzoek naar het geweld op 2 september 2023
1. Leiden Canal Pride – de weggemoffelde achtergrond en geschiedenis (6 juni 2024) (in English)
2. Leiden Canal Pride – waarom er van de gemeente geen objectief antwoord kwam over het politiegeweld (12 juni 2024) (in English)
3. Leiden Canal Pride – ijskoude gemeentelijke bureaucratie leidde tot geweld tegen queeractivisten (14 juni 2024) (in English)
4. Leiden Canal Pride – volgens politie Haaglanden is een losgeslagen ME-er “gepast geweld” (25 september 2024)
5. Leiden Canal Pride – afzwaaiend burgemeester Van der Velden heeft niets geleerd (1 oktober 2024)

Alles rond de Leidse Canal Pride van 2 september 2023
– Aankondiging anti-kapitalistisch blok bij de Leidse Pride (24 augustus 2023)
– Aankondiging actie “Geef fascisten geen kans om drag queen-voorleesuurtje te verstoren” (30 augustus 2023)
– Live verslag van de Leidse Pride op Twitter (2 september 2023)
– Leidse burgemeester accepteert geen links geluid bij de Pride (en legt fascisten geen strobreed in de weg) (2 september 2023)
– Verklaring van Queer Pride March Leiden over politiegeweld tegen queer-activisten bij Canal Pride (4 september 2023)
– Leidse pers en Canal Pride verzwijgen excessief geweld tegen deel van lhbtqia+ gemeenschap (5 september 2023)
– Wat de vijf queer activisten vanavond aan de Leidse gemeenteraad vertelden over het politiegeweld tijdens de Canal Pride (7 september 2023)
– Weerlegging van het verhaal van de burgemeester over het politiegeweld tijdens de Leidse Canal Pride (8 september 2023)
– De Mare: eerste krant die serieus aandacht besteedt aan het politiegeweld tijdens de Leidse Canal Pride (8 september 2023)
– Regenboogkapitalisme: Leidse Canal Pride wint ondernemersprijs (22 januari 2024)
– Queers pakken politiegeweld en pinkwashing terug op Catharinabrug met straatperformance (2 juli 2023)

Alles rond de Leidse Queer Pride March van 25 september 2021
– Aankondiging van de Queer Pride March (13 september 2021)
– Toespraak bij de Queer Pride March: “Plots was ik homo en bruin” (video) (25 september 2021)
– Leiden Queer Coalition: “Tussen droom en daad staan gezin en staat” (video) (26 september 2021)
– Mila bij the Queer Pride March: “Queer cultuur moet inclusief zijn” (video) (26 september 2021)
– Terugkijken naar de Leidse Queer Pride March (27 september 2021).