Waarom de Russische politieke gevangene Kagarlitsky niet bevrijd wil worden via een gevangenenruil
De internationaal bekende Russische marxist Boris Kagarlitsky, die bijna een jaar geleden weer werd gearresteerd, verwoordt in een brief, verschenen op Rabkor, zijn visie op een mogelijke op handen zijnde gevangenenruil zoals die ook eerder al heeft plaatsgevonden waarbij ook niet-militairen zijn uitgeruild.
Kagarlitsky ontving vorig jaar de Daniel Singer Prisoner of Conscience-prijs. Bij het uitreiken van de onderscheiding merkt de commissie op dat hij in zijn schrijven, zijn politieke organisatie en zijn leven blijk geeft van een nonchalante moed en ontspannen humor die hem ten tijde van de Sovjet-Unie, de ‘democratische periode’ en ook nu weer met het regime Poetin in gevangenissen heeft doen belanden. “Deze zelfde gratie en moed inspireren anderen om door te vechten.” Reden te meer om zijn door ons uit het Russisch vertaalde brief te verspreiden! Je kunt hem hieronder lezen.
De laatste tijd wordt er vaker gesproken over de volgende uitruil van gevangenen. Het is nog onduidelijk tegen wie de Russische politieke gevangenen geruild zullen worden, maar er wordt al wel gediscussieerd over wie op de uitruillijsten moet komen en wie niet. Ik heb het al meerdere keren eerder gezegd, en wil nogmaals herhalen, dat ik niet mee wil doen aan een dergelijke uitruil en verzoek daarom mij niet in deze lijsten op te nemen. Ik zie geen enkele reden en heb geen enkel belang om het land te verlaten. Als ik het land had willen ontvluchten, dan had ik het zelf al gedaan. Maar ik ben niet van plan mijn vaderland te verlaten, en als ik gevangen moet blijven om dat te bereiken, dan moet dat maar. Gevangenisstraf is ten slotte een risico dat erbij hoort voor een linkse politicoloog of socioloog in Rusland, iets dat je moet aanvaarden als je voor deze weg kiest. Reddingswerkers of brandweermannen kennen een vergelijkbaar beroepsrisico. Het hoort bij het werk dat ik altijd gepoogd heb om trouw en zorgvuldig te doen, in het verleden en ook in de toekomst.
Van oudsher is deportatie van onwelgevallige burgers door regeringen een vorm van politieke repressie geweest, en als we vechten voor de vrijheid, dan moeten we een dergelijke vorm van repressie, al vormt het een van de mildere vormen, veroordelen. Politieke gevangenen moeten volledig en zonder voorwaarden bevrijd worden. Allemaal. En in hun vaderland kunnen blijven.
Men zegt dat een aantal van de deelnemers aan een vorige uitruil zonder hun instemming naar het buitenland is gebracht. Ik weet niet of dit waar is, maar ik wil wel waarschuwen voor het volgende. Als men dit met mij probeert, dan beschouw ik dat als ontvoering, en ben ik van plan om een zaak tegen welke buitenlandse regering dan ook aan te spannen als medeplichtige in een misdrijf, mocht men mij zonder mijn instemming willen opnemen.
Ik ben mijn familie dankbaar voor hun begrip en steun, en ook de vele mensen die mij schrijven en mijn keuze steunen. Maar dit gaat niet over mij. Er zijn algemene thema’s die besproken moeten worden.
We lopen het gevaar dat ons gevecht voor een vrijlating zonder voorwaarden van alle politieke gevangenen (wat niet alleen een humane daad zou zijn, maar ook de morele stemming in het land zou veranderen), vervangen wordt door het lijsten opstellen om daarmee een tiental min of meer bekende mensen te bevrijden. Terwijl er honderden en mogelijk duizenden alsnog in gevangenschap zullen achterblijven. Bovendien nemen de samenstellers van dergelijke lijsten het op zich om te beoordelen wie er bevrijd mag worden en wie moet blijven zitten. Dit is onrechtvaardig en ondemocratisch en staat haaks op de principes waarmee we deze zelfopoffering in eerste instantie zijn aangegaan. De enige mogelijk juiste eis is het vrijpleiten van alle deelnemers aan niet-gewelddadig politiek protest, iedereen die gearresteerd is voor het uitoefenen van zijn of haar constitutionele recht op het bekritiseren van de beslissingen van de macht.
Er is nog iets dat niet vergeten mag worden: Rusland is niet het enige land waar politieke gevangenen vastzitten. Alles dat ons overkomt, heeft een wereldwijde betekenis. Als de dictators overal ter wereld politieke gevangenen als handige pionnen gaan gebruiken die met succes kunnen worden ingezet, zullen ze hun reservoir van uit te ruilen politieke gevangenen voortdurend aanvullen. Er zullen meer mensen in de gevangenis belanden. Terwijl het onze taak is om ervoor te zorgen dat het voor regeringen nadelig wordt om politieke gevangenen vast te houden, dat politieke repressie een dure grap wordt voor de machthebbers. Van een dergelijke situatie was sprake eind twintigste eeuw in de landen van de voormalige Sovjet-Unie, maar ook in andere regio’s konden vergelijkbare democratische processen waar worden genomen. We weten dat deze processen vrijwel geen politiek effect hadden en de dominante positie van de elite niet ondergroeven. Toch was dit een stap vooruit. Nu zien we processen die tot het tegenovergestelde leiden. Dit is de reden waarom we principieel moeten kiezen voor het gevecht om de politieke repressie te beëindigen in plaats van populaire individuele politieke gevangenen te bevrijden.
Het is begrijpelijk dat situaties verschillen, en in sommige specifieke gevallen is uitruil de enige mogelijkheid om een mens te redden. De omstandigheden waarin mensen vastzitten verschillen. Ik ben me terdege bewust van het feit dat mijn positie verre van slecht is vergeleken met de rest. Dit is de reden waarom ik niet voor anderen kan en wil kiezen. Evenmin wil ik mijn positie als een algemeen principe laten gelden. Echter, ik zou in de eerste plaats alle politieke gevangenen die nog de fysieke en morele kracht bezitten om door te vechten willen vragen om af te zien van een uitruil, en ten tweede vraag ik de samenstellers van deze lijsten om rekening te houden met de wensen van de gevangenen, of ze bevrijd willen worden als de prijs daarvoor deportatie is.
Tot slot wil ik nog het volgende zeggen: welke keuze we ook maken, we mogen nooit vergeten dat ons doel de vrijheid en rechten van iedereen is. Niet alleen van diegene die vastzitten, maar ook van diegenen die op een andere manier onderdrukt worden, zowel in Rusland als overal ter wereld.
Boris Kagarlitsky