Leven onder Trump 2.0 (deel 1)

Hoe is het leven in de Verenigde Staten in de eerste weken van de nieuwe regeerperiode van Trump? Hoe gaat het met het verzet van linkse activisten tegen de nieuwe maatregelen? Hoe wordt de klopjacht op migranten gesaboteerd? En tenslotte, waarom is het Trump-circus veel meer dan een ver-van-je-bed show en ook relevant in Nederland?

Tien dagen leef ik al met mijn familie in de dystopische nachtmerrie van Trump 2.0. Tot dusver zijn de meest donkere voorspellingen uitgekomen. Een hetze tegen migranten, anti-trans wetgeving, gratie voor alle J6-demonstranten, een grote zuivering van alle federale departementen, het schrappen van klimaatwetten en een terugtrekking uit de WHO. Terwijl Trump een meerderheid in het Congres en de Senaat heeft, voert hij het ene na het andere decreet uit, vele die tegen de Grondwet ingaan. Zijn decreten komen rechtstreeks uit het plan van Project 2025. Trump ontkende tijdens de verkiezingsdebatten enige connectie met Project 2025, maar zijn leugens veroorzaken geen ophef in het huidige post-truth tijdperk.

Natuurlijk vindt Trump het spektakel, de aandacht en de ophef prachtig, maar hij probeert ook tegenstanders te overrompelen en direct zoveel mogelijk macht te grijpen. Naomi Klein stelt op BlueSky dat de chaos en verwarring die Trump zaait verder gaan dan de shock doctrine die rechtse regeringen toepassen om na een ramp (de shock) grootschalige neo-liberale economische hervormingen in te voeren. Klein stelt dat Trump en consorten de schok gebruiken om de zogenaamde “natuurlijke” orde te laten herstellen op ieder vlak: economisch, militair en binnen de familie. De man is de baas over de vrouw. De ouders zijn de baas over kinderen. Witte suprematie in plaats van diversiteit. En Amerikaans belang gaat boven alle andere landen.

De Democraten laten alles gelaten gebeuren, een continuering van Bidens tandeloos beleid. Alleen AOC doet regelmatig forse uitspraken waaruit blijkt dat zij de urgentie van het moment wel begrijpt. Andere Democraten gaan bij Trump door de knieën, zoals Eric Adams, de burgemeester van New York, die zo vrijspraak vraagt voor het aannemen van steekpenningen uit Turkije. Liberale media zoals CNN, de Washington Post en de New York Times schikken zich, veel meer dan acht jaar geleden, ook voor Trump. Om over de grote technologiebedrijven nog maar te zwijgen. 

De conservatieven hebben de laatste vier jaar veel macht gewonnen om het Trump nu veel makkelijker te maken om autoritair te regeren. De Democraten hopen met juridische acties en verkiezingen Trump terug te pakken. De Democraten zijn als een bokser in de ring die blijft boksen, terwijl zijn tegenstander alle regels aan de laars lapt en aan het schoppen en krabben is, en hem straks met een mes tussen de ribben steekt. Het pijnlijke is dat Trump na zijn mislukte coup in 2021 knock-out was, maar ze hebben hem op laten krabbelen en bruter en driester dan ooit terug laten komen. Trump neemt, als een maffiabaas, wraak op iedereen die hem de afgelopen vier jaar persoonlijk heeft aangepakt of “verraden”. Radicaal-rechts voert zijn eigen agenda uit en zal alles doen om alle macht volledig naar zich toe te trekken om hun droom van technofascisme met conservatief christelijke waarden waarheid te laten worden. De grote vraag: hoe ver zijn de MAGA-fascisten de Rubicon al over? 

Zoals Bo Salomons eerder schreef, wist men in Duitsland in 1932 niet dat er een holocaust zou volgen. Persoonlijk vind ik de parallellen tussen MAGA en nazi-Duitsland niet altijd gepast, al doet Musk met zijn Hitler-groet zijn best om het tegendeel te bewijzen. Het is veel waarschijnlijker dat een autoritair Trump-regime zich gaat spiegelen aan een autoritaire democratie zoals Hongarije of Rusland, met de mensenrechtenschendingen van een Zuid-Amerikaanse junta en de onderdrukking van de bevolking zoals in Palestina met behulp van AI, sociale media en drones, gefaciliteerd door de technofascisten uit Silicon Valley. Hierover hoop ik de komende jaren meer op Doorbraak te schrijven, maar eerst: hoe verzetten linkse activisten zich tegen Trump 2.0?

Black Lives Matter

Trump haat de liberale steden van de VS en dan vooral de stad waar ik woon: Portland, Oregon. In die stad waren dagenlang rellen na zijn verkiezingswinst van 2016.  De woke hoofdstad van Amerika. Wierd Duks ultieme nachtmerrie, waar pronouns standaard zijn en waar diversiteit en tolerantie gemeengoed zijn. Een nogal overdreven stereotype, waar veel kanttekeningen bij te plaatsen zijn. Een stad ook met veel problemen, zoals veel Amerikaanse steden: gentrificatie, dakloosheid, een racistische en corrupte politie, drugsverslavingen en armoede. “Commies” en “Antifa” regeren in Portland volgens rechtse media, lokale liberale politici voeren echter vooral het beleid uit voor lokale vastgoedbaronnen en bedrijven. Portland heeft de eerste vier jaar onder Trump zwaar geleden. Extreem-rechtsen van Patriot Prayer en later ook Proud Boys kwamen vanaf 2016 regelmatig naar Portland om te provoceren en te demonstreren. Veelvuldig vonden in de straten van Portland ware veldslagen plaats tussen anti-fascisten en rechtse demonstranten. In 2017 was het absolute dieptepunt toen een neo-nazi gelieerd aan Patriot Prayer twee moslimmeisjes aanviel in een tram en twee mensen doodstak die hen verdedigden. 

In 2020 waren de protesten tijdens de George Floyd-opstand bijzonder heftig in Portland, meer dan honderd dagen werd er elke dag gedemonstreerd. De lokale politie gebruikte buitensporig geweld om de protesten te stoppen. Uiteindelijk zette Trump federale troepen in om de protesten neer te slaan. Demonstranten werden van straat geplukt en in geblindeerde bestelbusjes gegooid. Drones en helikopters vlogen ‘s nachts over ons huis en in de verte hoorden wij de knallen van flashbanggranaten. Gigantische hoeveelheden traangas werden gebruikt door de overheid. Tactieken van demonstranten uit Hong Kong werden toegepast, en gehard door jarenlange strijd tegen lokale fascisten werden politie en federale troepen weerstaan. Trump was zo desperaat dat hij het leger wilde inzetten om de demonstranten letterlijk neer te schieten. Slechts zijn generaals konden hem tegenhouden. Uiteindelijk, na afspraken met de gouverneur om de federale troepen terug te trekken, kalmeerden de protesten. 

Er waren tijdens deze zomer in 2020 meerdere incidenten waarbij militia en extreem-rechtse groepen Black Lives Matter (BLM) demonstranten aanvielen. Er werd een geïmproviseerde bom (IED) naar een demonstratie gegooid door een oud marinier van de Navy Seals. Er werd meerdere keren geschoten op demonstraties. Auto’s reden verscheidene keren in op demonstraties. In totaal waren er in de VS in de zomer van 2020 meer dan 100 van zulke incidenten. Eén keer moest ik mezelf redden door opzij te springen toen een auto met opzet gas gaf en versnelde, dwars door een BLM-mars waarin ik meeliep. Tegen het einde van de zomer namen de incidenten met Trump-aanhangers toe. Die hadden genoeg van de BLM-protesten en werden opgejut door valse informatie van rechtse media. Een anti-fascist schoot uit zelfverdediging een Trump-supporter dood. De anti-fascist Michael Reinoehl werd een aantal dagen later bij een arrestatie zonder waarschuwing doodgeschoten, nadat Trump een paar uur daarvoor had getweet: “do your job and do it fast”.

Uitgerekend nadat Biden verkozen werd, nam de repressie van de staat toe. FBI-agenten gingen undercover in het Black Block, en verschillende demonstranten werden gearresteerd. Dat zorgde voor veel argwaan en onderlinge meningsverschillen. Veel activisten hadden een protest burn-out door de vele stress. De maandenlange protesten, in combinatie met de covid-pandemie, hadden zowel fysiek als mentaal een tol geëist. Veel demonstranten hadden last van een onregelmatige menstruatie, vanwege de blootstelling aan een bovenmatige hoeveelheid traangas. In 2022 vond er een tragische gebeurtenis plaats: bij een BLM-demonstratie schoot een extreem-rechtse man één persoon dood en vier anderen raakten zwaargewond. Dat waren mensen die het verkeer aan het regelen waren. De politie beschreef de aanslag echter foutief als een wederzijds conflict. 

Razzia’s

Veel lokale ondernemers en politici waren bang voor rellen na de verkiezingen afgelopen november, maar de straten bleven leeg na Trumps overwinning. Op de dag van de inauguratie waren er verschillende demonstraties tegen Trump, waaronder een bij het lokale kantoor van ICE (een combinatie van de IND en de douane, red.). De politie pakte snel een aantal mensen op die met graffiti leuzen op gebouwen plaatsten. De afgelopen vier jaar hebben politiekorpsen in de VS veel extra training en subsidies gekregen om protesten sneller te kunnen neerslaan, om een grootschalige opstand zoals in 2020 te voorkomen. De militarisering van de politie is verder toegenomen, dat was ook al zichtbaar bij de pro-Palestina protesten vorig jaar. 

Er zijn veel kleinere demonstraties, vooral in steden met grote migrantengemeenschappen, zoals in Texas en Californië.  Massale demonstraties zijn er nog niet, ook niet in grote steden, maar dit kan snel veranderen. De demonstraties op universiteiten tegen Israël ontvlamden ook pas nadat studenten in Arcata, bij een kleine universiteit in Noord-Californië, een gebouw bezet hadden. Er zijn nu wel voor de komende weekenden diverse protesten gepland, en sinds de realiteit van Trumps beleid bij steeds meer mensen begint door te dringen, zouden de demonstraties wel veel groter kunnen worden. 

Mensen organiseren echter ook veel andere manieren om zich te verzetten tegen Trump 2.0. Er zijn net als in Nederland oproepen om de apps van META (onder andere Facebook, Instagram en Whatsapp) te verwijderen. Mensen stappen massaal over van X (Twitter) naar BlueSky of Mastodon. Tesla is ook een doelwit van een boycot. Andere activisten lijken een stap verder te gaan. In Salem, de hoofdstad van de staat Oregon, niet ver van Portland, werden bij een Tesla dealership de ramen ingegooid en een auto in brand gestoken.

Veel mensen organiseren zich om migranten te beschermen. Bij mijn dochter op de middelbare school, waar ook veel kinderen zijn die zogenaamd “illegaal” in de VS zijn, worden kleine rode kaarten met instructies uitgedeeld. Op deze kaarten staat in korte punten dat iedereen het recht heeft om niet de deur open te doen voor de immigratiepolitie van ICE en dat je geen vragen hoeft te beantwoorden. Verder zijn er op scholen al meerdere lezingen waar migranten op hun rechten worden gewezen. De zogenaamde nieuwe “grens-tsaar” Tom Homan (waarschijnlijk Nederlandse voorouders) heeft al zijn frustratie erover geuit dat migranten hun rechten te goed kennen. Veel activisten organiseren zich in Signalgroepen om bij mogelijke ICE-razzia’s blokkades op te werpen. Er is ook een website Juntos Seguros waar men de locaties van ICE-agenten in de VS live kan tracken. De ICE-hotline, om immigranten te verraden, werd daarentegen overspoeld met meldingen van Elon Musk. Op de Discord- en Telegramkanalen zijn ook veel berichten te zien over lokale invallen van ICE-agenten. Toch is het niet dat dit ook al gebeurde tijdens de regeerperiode van Biden. In 2023 werden elke dag 467 mensen per dag opgepakt door ICE, meer dan in ieder jaar van Trump. In de eerste week van Trump 2.0 werden 500 mensen per dag opgepakt en blijkbaar was Trump hier niet blij mee en werden er afgelopen zondag 1.000 mensen opgepakt. 

Trump wil het deportatiebeleid flink opvoeren en doet de grenzen op slot. Er zijn bijna 12 miljoen ongedocumenteerde immigranten in de VS. Deportatie van hen zal schadelijk zijn voor de economie, aangezien deze immigranten in tegenstelling tot Trumps leugens over criminelen onmisbaar zijn in de service-industrie, landbouw en bouw. Hij wil het recht op burgerschap voor kinderen van immigranten schrappen. Verder heeft ICE toestemming gekregen om scholen, kerken en ziekenhuizen binnen te vallen. Er zijn niet genoeg ICE-agenten en deportatiecentra om dit op zo’n grote schaal te doen. Daar is een grotere infrastructuur voor nodig. Trump heeft deze week aangekondigd  om Guantanamo Bay te gebruiken om immigranten vast te zetten die niet teruggestuurd kunnen worden naar het land van herkomst. Vreselijk om een plek waar verschrikkelijke martelingen plaatsgevonden hebben te gebruiken als deportatiecentrum, maar is het zo anders dan migranten “op te vangen” in Rwanda of Uganda of Lesbos? In Nederland wijst men graag naar de kwade genius van die gekke Trump om vervolgens de ogen te sluiten voor het huiveringwekkende Nederlandse en Europese migratiebeleid. 

In Nederland zitten er bijna 6.000 kinderen in noodopvanglocaties. In de noodopvang worden de rechten van kinderen volgens werkgroep Kind in azc “systematisch geschonden”. Wilders wilde na de rellen van Israëlische oorlogsmisdadigers in Amsterdam Nederlanders met een dubbel paspoort deporteren naar het land waar hun ouders, of meer waarschijnlijk hun grootouders, vandaan zijn gemigreerd. Stephen Miller, de architect van het deportatiebeleid van Trump, heeft veel duivelse plannen, maar het deporteren van immigranten die al twee of drie generaties legaal in de VS zijn, blijft nog even slechts een ultieme droom van vele witte nationalisten. In tegenstelling tot Nederland kunnen ongedocumenteerde immigranten in de VS ook gewoon werken en belasting betalen. Het Europees migratiebeleid is in bepaalde opzichten ook veel wreder dan het Amerikaanse. Volgens vluchtelingenorganisaties zijn er aan de grens tussen de VS en Mexico sinds 1994 ongeveer 10.000 mensen overleden. Aan de grenzen van Europa zijn er in 2023 alleen al 8.600 migranten overleden of vermist. 

Trump heeft het recht op asiel voor migranten en vluchtelingen, waaronder mensen uit oorlogen, opgezegd. Daardoor zijn tienduizenden migranten na maandenlang wachten aan de Mexicaanse grens geweigerd. Echter, in Nederland heeft de PVV ook meerdere keren aangegeven graag het internationale vluchtelingenverdrag op te zeggen. Trump is dan ook veel meer een weerspiegeling van de wereldwijde ruk naar rechts, met xenofobie en autocratische democratie als uitkomst. Trump is uniek in zijn vulgariteit, bombast en despotisme, maar ook bij een andere Republikeinse presidentskandidaat had de VS een grote ruk naar een autocratische rechts-conservatieve maatschappij gemaakt. Veel democratieën in Europa staan ook onder druk om een gevaarlijke stap naar rechts te maken, of hebben die al gemaakt, zoals in Nederland of Italië. In Nederland zouden na jaren van normaliseren van haat ook makkelijk rellen tegen migranten kunnen ontstaan, zoals afgelopen zomer in Engeland. 

Internationale solidariteit in de strijd tegen rechts-conservatieve en fascistische tendenzen is dan ook noodzaak. Globale bedrijven die Trump steunen, zoals Tesla en META, zijn kwetsbaar als consumenten hen laten vallen. De aanval is de beste verdediging, stelt Crimethinc in deze uitmuntende analyse. In het volgende artikel zal ik meer schrijven over de andere grote zondebok van Trump en radicaal-rechts: transgenders. Het zal gaan over het verzet tegen Trump, zijn anti-transwetten en de ontmanteling van het diversiteit-, gelijkheids- en inclusie-beleid (DEI).

Piebe Nachtegaal