De politieke zuivering van Bart Heller

“De Hilversumse wethouder Bart Heller (GroenLinks) heeft vanochtend zijn ontslag ingediend na een beschuldiging van antisemitisme. De Nederlandse opperrabbijn Binyomin Jacobs vindt dat Heller zich antisemitisch heeft uitgelaten in een mail die hij vorige week stuurde aan een Hilversumse familie, die namens de Israëlische ambassade de gemeente vroeg om medeleven te tonen met twee Joodse slachtoffers van Hamas. Heller wees in een reactie op het leed dat ook kinderen in Gaza wordt aangedaan”, aldus de NOS maandagavond. Niet alleen is dit een bizarre wending; de NOS heeft er ook nog eens een bizar stuk over geschreven. Journalistiek wangedrag, een opportunistische politieke lobby en een extreem wantrouwen tegen alles pro-Palestijns komen samen in het aftreden van Heller.

Het begint op 25 februari, als de wethouders van Hilversum een e-mail krijgen van de familie “X” (geanonimiseerd). Die vraagt de wethouders om het gemeentehuis van Hilversum oranje te kleuren ter herinnering aan de Bibas-familie. Dit is volgens hen een verzoek van de ambassade van Israël.

Het betreft de familie Bibas, waarvan moeder en twee kinderen zijn omgekomen in Hamas-gevangenschap. Het is nog onbekend hoe zij zijn gestorven. Volgens Israël is de familie door Hamas vermoord. Hamas stelt dat ze door een Israëlische luchtaanval zijn omgekomen.

Ook het gebruik van de familienaam door Israël is omstreden. De Israëlische regering gebruikt de Bibas-familie graag om haar eigen politiek te verdedigen, iets waar de familie het zelf mee oneens is. Daarvoor heeft de familie de Israëlische regering ook voor de rechter gedaagd.

Op het verzoek schrijft Bart Heller de onderstaande reactie. Hij begint met een dankbetuiging aan de familie X, en geeft aan mee te leven met het leed. Daarna gaat hij in op de inhoud; het zou ongepast en disproportioneel zijn om twee Israëlische kinderen te herdenken naast al het Palestijnse leed.

Hij eindigt zijn brief met een opsomming van Israëlische oorlogsmisdrijven, en de stelling dat, als ze alle Palestijnse kinderen evenveel aandacht zouden geven als de gevraagde aandacht voor de Bibas-kinderen, het raadhuis twintig jaar lang in Palestijnse kleuren gehuld zou zijn.

Zijn reactie werd in het college van Burgemeester en Wethouders besproken, en werd door leden van het college als ongepast aangemerkt. Daarop heeft Heller, die geen afstand wil doen van de inhoud van de mail, zijn ontslag ingediend. Hierover heeft de NOS vervolgens bericht.

Hierover bericht de NOS. In eerste instantie hebben ze het over “beschuldigingen van antisemitisme” waarvoor de wethouder opstapt. In eerste instantie, want op de titel komen we later weer terug.

De NOS baseert zich in haar bericht op de beschuldigingen van opperrabijn Binyomin Jacobs. De beschuldigingen worden niet direct geciteerd, wat het moeilijk maakt ze op waarde te schatten. Enige kritische blik is bij Jacobs echter wel vereist.

Opperrabijn Jacobs is namelijk uitgesproken pro-Israëlisch. In het verleden heeft hij al meerdere keren kritiek op Israël gelijkgesteld aan antisemitisme. Zo heeft hij de Boycotbeweging BDS als nazistisch bestempeld, terwijl deze expliciet op Israël gericht is (en dus niet op Joden).

Ook heeft hij geschreven voor Christenen voor Israël, een uitgesproken pro-Israëlische groep die de genocide in Gaza door Israël steunt. Hierin verspreidt Jacobs samenzweringstheorieën over de NOS, die rapportage deed over de laatste Joden in Damascus.

Daarbij stelt hij dat een Joodse man een acteur zou zijn, omdat hij Hebreeuws van links naar rechts zou lezen. Dit, omdat zijn vingers in één shot kort over het papier glijdt. Terwijl: een Syrische acteur zou Arabisch gewend zijn, wat je ook van rechts naar links leest.

Ook is hij een controversieel figuur binnen de Joodse gemeenschap, omdat hij jarenlang heeft geprobeerd mogelijk misbruik in een school onder de pet te houden. Daarom heeft de Amsterdams-Joodse gemeenschap met hem gebroken.

Dit alles maakt natuurlijk niet dat Jacobs per definitie ongelijk heeft als hij antisemitisme aankaart. Slechts dat hij een politieke reden heeft om pro-Palestijnse uitingen antisemitisch te noemen. We moeten zelf nadenken of er sprake is van antisemitisme. Daarvoor haalt de NOS nog een bron aan.

De tweede bron is het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW). Ook dit ‘weekblad’ is geen onbevooroordeelde bron. NIW is een bekende pro-Israëlische nieuwswebsite, die er een missie van heeft gemaakt om hetzes aan te wakkeren.

Zo heeft het NIW eerder, met aangepaste en selectieve citaten, een schrikbarende hetze tegen een theater gefabriceerd. Uitspraken die expliciet tegen de genocide in Gaza waren, werden door NIW omgedoopt tot antisemitisme.

Ook plaatst het NIW oproepen om ethische commissies af te schaffen bij universiteiten, omdat deze commissies kritisch zijn op de oorlogsmisdrijven die Israël in Gaza pleegt.

Ook zette het NIW druk op Halsema om subsidie van een queer-organisatie stop te zetten, omdat deze geen Israëlische vlaggen op hun Pride wilde hebben. Het NIW is onkritisch in haar onverdeelde steun voor Israël, en verspreidt nepnieuws over politieke tegenstanders.

Daarin valt op dat zelfs het NIW, dat normaal geen moeite heeft met tendentieuze beschuldigingen van antisemitisme de wereld in te slingeren, GroenLinkser Heller in hun laatste berichtgeving geen antisemiet noemt. Ze stellen ook dat opperrabbijn Jacobs hem geen antisemiet heeft genoemd. Wat is dan de bron?

Hier spreekt de meest recente NOS-tekst het meest recente NIW-stuk tegen. Ik denk dat het NIW zijn tekst heeft veranderd nadat er aandacht voor de zaak kwam. Immers, het is logisch dat Heller de ambassade noemt; dat doet de originele verzender ook. Die stelt dat het verzoek van de ambassade is.

Het lijkt erop dat de NOS zich zoiets dergelijks ook heeft gerealiseerd. De kop leest nu dat de mail gaat over het “conflict Israël-Hamas” (ook een eufemistische term), niet over antisemitisme, zoals het stuk eerst kopte.

De enige conclusie die ik kan trekken is dat de NOS zich heeft laten beetnemen door een bekende lobbygroep. Geen serieus journalistiek medium kan NIW en Jacobs als enige bron van een antisemitismebeschuldiging aanvoeren, als de genocide in Gaza een onderwerp is. Daarin zijn dat bekende activisten.

En de NOS heeft de kop wel aangepast (met een ongewijzigde body), maar het kwaad is al geschied. Op Twitter doet het originele bericht, met de antisemitisme-kop, de ronde. Het NOS-logo helpt nu in feite om desinformatie wit te wassen.

En de gevolgen zijn verstrekkend, want nu blijven de lokale VVD en CDA in Hilversum buiten schot. Hen komt het wel goed uit om een bekende GroenLinks-politicus het pootje te lichten voor de verkiezingen van 2026.

Daarnaast stuurt dit bericht een duidelijke boodschap: dat het voor een politicus onbetamelijk is om feiten te benoemen als het gaat om de genocide in Gaza. Blijkbaar is dat reden om iemand te laten opstappen. Reken er maar op dat dit trucje nog vaker gebruikt gaat worden de komende maanden.

Het minste wat de NOS kan doen is het bericht rectificeren, en de NIW toevoegen aan een lijst met onbetrouwbare bronnen, zodat dit in de toekomst niet nog een keer gebeurt. Maar als het verleden een garantie is voor de toekomst, kunnen we daar lang op wachten.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Bluesky.)