Actietweedaagse van vluchtelingen zet kabinet en parlement onder druk

Afgelopen dinsdagavond en woensdag demonstreerden de vluchtelingen van de Vluchtkerk en het Vluchthuis in Den Haag. Net als op talloze andere gelegenheden voerden ze actie voor het recht om in Nederland te blijven en voor basisbehoeften als onderdak, eten en onderwijs. Woensdag deden ook vluchtelingen uit diverse asielzoekerscentra mee, die met speciaal ingehuurde bussen naar Den Haag waren vervoerd. Met hun demonstraties willen ze druk zetten op de overheid en laten zien dat ze er zijn om niet meer weg te gaan.

De eerste demonstratie begon om zeven uur ’s avonds op het plein voor station Den Haag Centraal. Daar verzamelden zich ongeveer 150 vluchtelingen, ondersteuners en sympathisanten. De eerste spreker benadrukte dat er de afgelopen tijd al ontzettend veel was gedemonstreerd door de vluchtelingen en dat er nu echt een oplossing moet komen. De vluchtelingen kunnen geen kant op: de landen waar ze naar terug zouden moeten, zijn onveilig en in een aantal gevallen kunnen ze niet terug omdat ze geweigerd worden. Omdat ze in Nederland en de rest van Europa ook niet welkom zijn, lijkt het erop dat ze nergens mogen zijn, dat ze niet mogen bestaan. De overheid voert ondertussen een snoeihard beleid door de mensen op te jagen, uit te hongeren, op straat te laten creperen en weg te pesten.

Bitter koud

De demonstratieve stoet vertrok na het inleidende praatje voor een tocht door de binnenstad waar op verschillende plekken werd gestopt voor speeches waarin het beleid van de overheid aan de kaak werd gesteld en waarin aandacht werd gevraagd voor de onmogelijke en precaire situatie waarin de vluchtelingen verkeren. De demonstratie eindigde op het Plein voor de ingang van de Tweede Kamer, waar woensdagochtend over de uitgeprocedeerde vluchtelingen zou worden gedebatteerd.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om op het Plein te overnachten, maar burgemeester Jozias van Aartsen had dit verboden. Dat zou namelijk een veiligheidsrisico vormen vanwege de aanwezigheid van terrasstoelen die als wapen gebruikt konden worden. Er mocht wel op het plein voor Den Haag Centraal overnacht worden, maar dan zonder tenten en slaapzakken, ook al was het met een temperatuur van zeven graden onder nul en een snijdende wind bitter koud. En zo werd de actie zoals gebruikelijk vooraf weer flink gecriminaliseerd en werd daarnaast weer van alles uit de kast getrokken om het protest tegen te werken. Maar de vluchtelingen zijn, zoals keer op keer al is gebleken, niet uit het veld te slaan. “Wij gaan niet terug, wij blijven hier”, zo luidt hun boodschap voor de burgemeester en de zich doof houdende overheid.

Nadat het protest op het Plein was aangekomen, lieten enkele politici van de SP, GroenLinks en de ChristenUnie ook even hun gezicht zien. Ze beloofden om in het debat van woensdagochtend hun best te doen voor de vluchtelingen. De drie partijen hadden eerder het idee geopperd om via een uitbreiding van het zogeheten buitenschuld-criterium opvang mogelijk te maken. Daardoor zouden bijvoorbeeld ook mensen die naar een onveilig gebied zouden moeten terugkeren, eronder kunnen gaan vallen.

Staatssecretaris Fred Teeven wilde daarvan echter niets weten. Maar ook de steun voor de vluchtelingen van de kant van de SP en de andere partijen moet kritisch worden bezien. Bij hun pleidooi voor humane opvang heeft het bevorderen van terugkeer steeds centraal gestaan. De houding van deze politici is tweeslachtig. Aan de ene kant zeggen ze de vluchtelingen te steunen, aan de andere kant ondersteunen ze het beleid dat erop gericht is om zoveel mogelijk vluchtelingen Nederland weer uit te krijgen.

Woensdagochtend werd duidelijk dat Teeven vast bleef houden aan zijn standpunt dat de groep uitgeprocedeerde vluchtelingen van de Vluchtkerk en het Vluchthuis uitzetbaar zijn en wat hem betreft geen recht op onderdak en andere basisvoorzieningen hebben. Op kille wijze gaf hij de vluchtelingen wederom te verstaan dat hij hen alleen zou “faciliteren” als ze zouden meewerken aan hun uitzetting. De totaal van empathie verstoken bewindsman heeft er geen enkel probleem mee om mensen terug te sturen naar landen waar hun leven op het spel staat en vond het ook nog nodig om de vluchtelingen een flinke trap na te geven. “Treurig” vond hij het dat de vluchtelingen op het Plein demonstreerden en op de publieke tribune van de Tweede Kamer het debat bijwoonden. “Ze hadden al lang weg moeten zijn”, sprak hij verongelijkt, alsof de vluchtelingen hem persoonlijk leed hadden aangedaan. De kwaadaardig om zich heen kijkende Sietse Fritsma van de PVV kon het al helemaal niet verkroppen dat de vluchtelingen zich in de Tweede Kamer lieten zien. Op racistische wijze wist hij te melden dat het wel de Somalische hoofdstad Mogadishu leek met al die gewaden en hoofddoekjes.

Leuzen

Maar de vluchtelingen buiten lieten weten dat ze niet van plan zijn om weg te gaan. Ze blijven met de moed der wanhoop vechten voor hun bestaan. Ze hebben geen andere keus dan door te vechten, samen met hun ondersteuners en sympathisanten. Een van de ondersteuners sprak over Ahmed, de vluchteling uit het azc Utrecht die zichzelf na afwijzing van zijn asielaanvraag uit pure wanhoop in brand stak. Door jarenlange onzekerheid en het wegpestbeleid van de overheid worden de vluchtelingen geestelijk kapot gemaakt, stelde hij terecht. En nu wordt een man die een wanhoopsdaad heeft begaan, beschuldigd van het in gevaar brengen van andere mensen en hangt hem een lange gevangenisstraf boven het hoofd. Maar het is juist de overheid die de vluchtelingen in gevaar brengt door hen uit te zetten naar onveilige gebieden.

De vluchtelingen spraken er daarna schande van dat de PvdA in blijft stemmen met de strafbaarstelling van illegaliteit. “Wij zijn geen criminelen en wij willen als mensen behandeld worden”. De vluchtelingen gaven verder aan dat ze er niet alleen voor zichzelf stonden, maar ook voor de vluchtelingen die op straat leven, die zich moeten verstoppen voor de politie, of zich in een azc, uitzetcentrum of wat voor andere moeilijke situatie dan ook bevinden.

En zo vertrok een strijdbare groep van 400 vluchtelingen, ondersteuners en sympathisanten voor een demonstratie door de binnenstad van Den Haag. Onderweg werden luidkeels leuzen gescandeerd als “Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal!”, “Down, down IND!”, “No borders, no nations, stop deportations!”, en “We are here, and we will fight, cause freedom of movement is everybody’s right!” De demonstratie eindigde op het plein voor station Den Haag Centraal waar de avond daarvoor de actietweedaagse was begonnen.

De vluchtelingen konden terugkijken op twee geslaagde dagen. Ook werd vooruitgekeken naar 23 maart, de dag waarop in Amsterdam de grote en breed gedragen manifestatie/demonstratie “Geen vluchteling op straat of in de cel” wordt gehouden. De vluchtelingen hebben hun strijd niet opgegeven en dat mogen wij ook niet doen. Het is hoog tijd om aan de politiek het signaal af te geven dat vluchtelingen mensen zijn die recht hebben op een normaal leven en dat we het criminaliseren en het aan hun lot overlaten van vluchtelingen hartgrondig veroordelen. Dat vluchtelingen niet op straat dienen te verkommeren en niet horen te worden opgesloten, is slechts een bescheiden eis die ver weg staat van waar de strijd om gaat: bewegingsvrijheid voor iedereen en het verdwijnen van kunstmatige grenzen tussen landen. Maar het is wel een belangrijke eis die kan fungeren als een wig om de criminalisering van vluchtelingen een halt toe te roepen en het beleid te keren. Kom daarom op zaterdag 23 maart naar Amsterdam om je solidariteit te tonen en je stem te laten horen. Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal!

Jacob Visser

(Hieronder nog drie foto’s van de reportage)