Aki Negate: “Deze elitaire studentenverenigingen zijn doordrenkt in racisme, kolonialisme en een gewelddadige hiërarchie”

Op woensdag 7 juni demonstreerden zo’n 125 mensen bij de Belgische ambassade in Den Haag voor “Justice for Sanda Dia”. Dia is op 20-jarige leeftijd vermoord tijdens een ontgroening door 18 leden van de studentenclub Reuzegom aan de Katholieke Universiteit Leuven in 2018. Ze zijn afgelopen week veroordeeld tot werkstraffen van ongeveer 1 maand en elk een boete van 400 euro.

Er was veel pers aanwezig, ook uit België. De speeches waren krachtig en vaak ook emotioneel. Aan het einde legden tientallen mensen bloemen vlakbij de ingang van de ambassade, die kort na ons vertrek meteen werden verwijderd door ambassadepersoneel. De Belgische staat vertoont geen enkele vorm van respect voor de nagedachtenis van een wegens racisme omgekomen burger.

Het protest was georganiseerd door Zwart Manifest, KOZP, de Haagse Stadspartij, BIJ1, België Kan Het en Doorbraak. We zullen een aantal van de speeches hier publiceren. De vijfde speech was van Aki Negate, van Rotterdam BIJ1 en de Progressive Student Party aan de Rotterdamse universiteit.

Eric Krebbers

(Dit is de vooraf uitgeschreven versie van de toespraak.)

Ik ben Aki, inderdaad van Rotterdam BIJ1, maar ik spreek hier voornamelijk namens mijzelf, als iemand die, net zoals Sanda Dia, ook naar de universiteit ging, met allemaal verwachtingen. Want toen ik het allemaal hoorde, moest ik natuurlijk eerst denken aan Sanda Dia, die met al zijn hopen en verwachtingen begon met studeren. Maar al te vaak, en de studenten of ex-studenten onder ons kunnen dat bevestigen, komen die verwachtingen niet waar.

Maar Sanda Dia heeft daar de ultieme prijs voor moeten betalen. Mijn hart gaat uit naar de familie en de nabestaanden van Sanda Dia, die hun zoon, hun broertje, hun alles hebben verloren. Die zichzelf afvragen: waarom? Waarom dit uitgerekend bij hun zoon, hun broertje, moest gebeuren. En dan na jarenlang uitstel, en te moeten wachten, de uitspraak te horen te krijgen: een kleine geldboete en een taakstraf. En een leeg strafblad…

En dan de vraag die wij ons ook allemaal stellen. Hoe heeft dit überhaupt kunnen gebeuren? En hoe kan het dat in een maatschappij waar iedereen gelijkwaardig behandeld zou moeten worden, het nemen van een mensenleven minder zwaar wordt bestraft dan een kleine diefstal. Hoe kan dat?

Om deze vragen te beantwoorden kunnen we het beste direct naar de bron zelf luisteren, de zogenaamde “schachtentemmer” van Reuzegom, de persoon die dat jaar verantwoordelijk was voor de ontgroening die Sanda Dia fataal werd. Die zei: “Onze goede Duitse vriend Hitler stak nauwelijks boven de grond uit. Ik wil er volgend jaar dan ook geen bruut jaar van maken, maar een gestoord bruut jaar.”

Dat hij zichzelf met Hitler durfde te vergelijken is dan misschien wel schokkend, maar het was niet de eerste keer dat dit clubje hun sympathie voor fascisme heeft laten zien. Leden van Reuzegom gingen jaren hiervoor al naar een verkleedfeestje als leden van de KKK, natuurlijk allemaal “voor de grap”. Ook eerder werd Sanda Dia eruit gepikt omdat hij zwart was, hij werd uitgescholden voor n*g*r, en er werd aan hem verteld dat hij maar moest schoonmaken, omdat, volgens de Reuzegommers, “de zwarten nou eenmaal voor de blanken moesten werken”.

Nog net een maand ná de dood van Sanda Dia, EEN MAAND later, maakte een lid van Reuzegom een filmpje waarin hij een zwarte dakloze persoon vernederde, terwijl hij het lied “Handjes kappen, de Congo is van ons” zong.

Vóór Sanda Dia was er nog een andere zwarte student lid van Reuzegom, en die kreeg van de Reuzegommers de bijnaam “Rafiki”, de aap in de film Lion King.

Dit soort “incidenten”, zoals ze worden genoemd door de media, gebeuren natuurlijk niet alleen bij Reuzegom. Ook bij de studentenvereniging KVHV Leuven, het Katholiek Vlaams Hoogstudenten Verbond, werd dit koloniale lied gezongen. Waarover hun voorzitter daarna zei dat Congo, waar de Belgische koning Leopold verantwoordelijk was voor zo’n tien miljoen doden, beter af was als kolonie, als privaat eigendom van dat genocidale monster Leopold.

Dit zijn geen “incidenten”. Deze elitaire studentenverenigingen zijn doordrenkt in racisme, kolonialisme en een gewelddadige hiërarchie.

Ook in Nederland gebeurt dit: in 1997 drinkt een aspirant-lid van Vindicat een liter jenever, waarop hij een epileptische aanval krijgt, stikt, en overlijdt.

In 2000 slaan zelfbenoemde ‘kampcommandanten’ van het Rotterdamse Studenten Corps aspirant-leden met hockeysticks en honkbalknuppels. Ook mogen de studenten tijdens de ontgroening twaalf uur lang geen water drinken, waarna ze met hun hoofd in een toiletpot geduwd worden. In 2001 liep een student van de Groningse vereniging Albertus Magnus ernstige brandwonden op na een soort ringsteekspel met kopjes brandende spiritus.

In 2002 verbreken de Universiteit en Hogeschool Utrecht tijdelijk de banden met Veritas en Unitas, omdat studenten tijdens de ontgroening uitwerpselen in hun haar kregen gesmeerd en de schoenen van ouderejaars moesten likken.

In 2005 lag een aspirant-lid van Albertus Magnus twee dagen in coma na het drinken van zes liter water. In 2007 werden studenten van Unitas gedwongen een levende goudvis door te slikken. En in 2016 liep een aspirant-lid van Vindicat hersenletsel op nadat een ouderejaars tijdens de ontgroening op zijn hoofd ging staan.

Na het horen van deze verhalen is het heel terecht en volkomen begrijpelijk om jezelf af te vragen wat hen in godsnaam bezielt. Het lijkt allemaal volledig irrationeel. Maar dat er, zoals die Reuzegommer zei, “gestoord bruut” gehandeld wordt, betekent niet dat dit autoritarisme en geweld ook irrationeel is.

Het geweld en autoritarisme binnen dit soort studentenverenigingen heeft absoluut een functie, een rationele functie. Want nadat de Reuzegomse schachtentemmer het had over die “gestoorde bruutheid”, kwalificeerde hij dat met het volgende: “Maar, vergis u niet, bovenal wil ik een mentor zijn voor onze potentiële elite.” Met die bruutheid wou hij dus zijn zogenaamde “schachten” klaarstomen voor de brute en compleet arbitraire hiërarchische machtsposities, waar ze eerst een goede poos vernederd moeten worden om het later zelf te kunnen doen. Net zoals die schachtentemmer die het jaar daarvoor de ontgroening ook moest doorstaan.

Het studentencorps is waar je, dan wel figuratief, leert om de stront van je baas te eten, met het perspectief dat jij later de mensen onder jou in de hiërarchie ook jouw stront kan laten eten. Dus het is geen wonder dat zoveel Reuzegommers een succesvolle carrière in corporate finance kregen.

Het is ook de manier waarop de toekomstige elite wordt voorbereid om al hun empathie kwijt te raken, en alles toe te wijden, en alle waarde te hechten aan die arbitraire hiërarchie die ze zo graag willen opklimmen. Zo functioneren deze elitaire studentenverenigingen als bootcamp voor de mensen achter de knoppen van macht in de neo-liberale samenleving, en als broedplek van een autoritaire, wit-suprematistische ideologie.

En die machtsposities behalen ze ook daadwerkelijk. Ook in Nederland. Uit onderzoek van TNS NIPO bleek dat ruim tweederde van invloedrijk Nederland lid is geweest van het studentencorps of een andere studentenvereniging.

En aan wie kunnen we dan denken als het gaat om “invloedrijk Nederland”? Nou, laten we beginnen met bijna het hele koningshuis, dat zat bij het Leidse corps Minerva, net als Alexander Pechtold van D66, Morris Tabaksblad, ex-CEO van Unilever, en Guido van Woerkom, oud-hoofddirecteur van de ANWB. Topfuncties bij de Nederlandsche Bank, de Raad van State, en natuurlijk in de politiek. De lijst gaat natuurlijk maar door, maar we hebben niet alle tijd.

Deze connecties met de elite waren natuurlijk ook te vinden bij Reuzegom. Om toegelaten te worden bij hun clubje werden aspirant-leden allerlei soorten vragen gesteld, zoals hoe groot hun oprit is.

De feesten van Reuzegom kregen sponsorgeld van bedrijven zoals ING, Exia, verzekerings- en vastgoedbedrijven, en de Koninklijke Universiteit Leuven zelf.

Ook in de verloop van de rechtszaak is de mate waarin de Reuzegommers deel uitmaakten van de elite te zien: omdat een van de Reuzegommers de zoon is van een Antwerpse magistrate, moest het dossier naar Hasselt verhuisd worden, om partijdigheid te vermijden.

De advocate van de broer van Sanda Dia had vervolgens gevraagd om een overzicht van leden en ex-leden van Reuzegom. Om te weten te komen of er ergens anders ook nog sprake zou kunnen zijn van partijdigheid. Een heel erg legitieme vraag, zou ik zeggen, om er zeker van te zijn dat het rechtsproces integer verloopt, en de waarheid ook daadwerkelijk naar boven komt. Maar dit verzoek werd niet gehonoreerd.

De advocate deed ook andere verzoeken om onderzoekshandelingen uit te laten voeren. Keer op keer werden deze verzoeken verworpen. “Maar misschien deden ze dit om het proces sneller te laten verlopen, want ook de nabestaanden willen toch zo snel mogelijk dit juridische proces achter hun rug kunnen laten?” Dat is natuurlijk onzin.

Want de verzoeken van de Reuzegommers en hun advocaten, die het proces lieten uitstellen, en de nabestaanden van Sanda Dia lieten wachten op de waarheid en gerechtigheid, die ze uiteindelijk nooit kregen, werden allemaal wél gehonoreerd.

Bijvoorbeeld, toen er onderzoek werd gedaan naar het handelen van het spoedteam, in het ziekenhuis waar Sanda Dia eerst naartoe werd getransporteerd, werd dit onderzoek uitgevoerd door een team van experts en allerlei gerenommeerde dokters, en er werd geconcludeerd dat er geen enkele seconde verloren was in hun handelen. Na dit uitgebreide onderzoek deden de advocaten van de Reuzegommers een verzoek om dit allemaal opnieuw te onderzoeken. Dit verzoek werd natuurlijk wél gehonoreerd.

En zo deden de topadvocaten van de Reuzegommers állemaal verzoeken waardoor het proces werd uitgesteld, zodat ze kunnen zeggen: “Ja, deze jongens zijn inmiddels zoveel ouder, en zo erg veranderd, kijk, deze jongen heeft nog zelfs bijles gegeven aan een Afrikaanse vluchteling”. Dit zijn tactieken die niets nieuws zijn, en je moet wel heel erg naïef zijn om de strategie hierachter niet in te zien.

Dus als we ons afvragen waarom dit heeft kunnen gebeuren, dan is dat al duidelijk voor ons. Als we onszelf afvragen waarom het systeem niks doet aan hun gewelddadigheid, dan weten we het antwoord daar ook al op: zij zijn het systeem.

En als we de woorden zoeken om dit allemaal te omschrijven, dan kennen we die ook al: dat is klassenjustitie, en institutioneel racisme. Maar als wij een oplossing willen, dan moeten wij die zelf opeisen.

Daarom zijn wij hier bijeengekomen in solidariteit met onze Belgische vrienden, familie en kameraden. En daarom eisen wij dat er gerechtigheid komt voor Sanda Dia.

En ik sta, samen met iedereen hier, zij aan zij met iedereen en wie dan ook die vindt dat ook iemand van een arbeidersfamilie, ook iemand van Senegalese afkomst, ook recht heeft op gerechtigheid. En we zullen niet stoppen tot dat er is!

No justice, no peace

Aki Negate

Meer berichtgeving over het “Justice for Sanda Dia”-protest in Den Haag
– Naomi Tuininga: “We worden wijsgemaakt dat deze koloniale instituten de enige weg zijn naar succes”
– Aaron Bangudi: “We weigeren te zwijgen terwijl ongelijkheid bloeit in de schaduw van privilege”
– Evelyn Agyemang: “Die hiërarchie is heel vaak verbonden aan het koloniaal verleden”
– Mitchell Esajas: “We laten ons niet gaslighten door de Belgische elite en die studentenvereniging”
– Aki Negate: “Deze elitaire studentenverenigingen zijn doordrenkt in racisme, kolonialisme en een gewelddadige hiërarchie”
– Patricia Dinkela: “Nu kom ik erachter dat mijn kind €400 en een weekje werkstraf waard is”
– Jerry Afriyie: “Ik wil dat telefoontje niet ontvangen, van je zoon komt nooit meer thuis”
– “Justice for Sanda Dia”: steunverklaringen, oproepen en verdwenen bloemen