Alevitisch Nieuws 10 (18 oktober – 31 oktober)

Een bloemlezing van de berichten op de Facebook-pagina “Alevitisch Nieuws” van 18 oktober tot en met 31 oktober.

18 oktober – Standbeeld Pir Sultan onthuld in Londen

Vorige week is in Londen een standbeeld van Pir Sultan Abdal onthuld. Pir Sultan Abdal is een belangrijke alevitische poëet en heilige die leefde in de zestiende eeuw in de provincie Sivas. Op last van de Ottomaanse machthebbers werd hij geëxecuteerd.

Op 2 juli 1993 werden in Sivas 35 mensen vermoord die deelnamen aan een cultureel festival ter ere van Pir Sultan Abdal. Onder de dodelijke slachtoffers bevond zich ook een Nederlandse, de studente Carina Thuijs uit Doetinchem. De daders waren islamitische fundamentalisten die het hotel, waarin de festivaldeelnemers zich hadden verschanst, in brand staken.

Het standbeeld van de alevitische heilige staat op privéterrein dat eigendom is van de Britse Alevitische Federatie (BAF).

20 oktober – Budget Diyanet voor 2022 weer gegroeid

Het budget van het Presidium voor Godsdienstzaken (Diyanet) voor 2022 is door president Erdoğan vastgesteld op € 1,5 miljard. Dat is een stijging van € 300 miljoen ten opzichte van de al gigantische begroting van dit jaar. Daarmee overtreft Diyanet het budget van maar liefst zeven ministeries, waaronder Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Energie en Grondstoffen.

Diyanet is eigenaar van tienduizenden moskeeën in Turkije en in de rest van de wereld. Daarnaast is de Turkse staatsinstelling werkgever van de soennitische voorgangers in deze moskeeën, uitgever van boeken en tijdschriften en eigenaar van satellietzenders. In Nederland is Diyanet de grootste moskeeënkoepel.

Onder Erdoğan en zijn AKP is Diyanet zich steeds politieker gaan opstellen. Het presidium dient overduidelijk de islamiseringsagenda van het regime en voorziet het beleid van de AKP van een religieuze rechtvaardiging. Diyanet wordt mede gefinancierd met belastinggeld van alevitische burgers, die daar alleen maar soennitische assimilatiedrang voor terugkrijgen. Hun geloof wordt immers niet erkend door de Turkse staat. Het feit dat Diyanet gepolitiseerd is en enkel soennitische religieuze dienstverlening biedt is een doorn in het oog van alevieten en progressieve krachten in Turkije.

22 oktober – Arrestatiebevel tegen Ferhat Tunç

Een rechtbank in Istanbul heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de bekende Koerdische en alevitische zanger Ferhat Tunç (foto). Tunç staat bekend om zijn uitgesproken linkse opvattingen. Hij wordt vervolgd wegens het ‘beledigen’ van voormalig AKP-premier Binali Yıldırım.

Als bewijs daarvoor voert justitie een tweet van Tunç aan uit 2016, gericht aan de premier. Daarin zegt de zanger: “Dit moet een grap zijn… De miljoenen mensen die op de HDP hebben gestemd zullen niet knielen voor de dictator waar jij diep voor buigt.” De HDP is een linkse partij in Turkije die opkomt voor de rechten van minderheden. Met dictator doelde Tunç openlijk op de autoritaire president Erdoğan.

Ferhat Tunç leeft al geruime tijd in Duitsland, zoals vele intellectuelen, journalisten, wetenschappers en musici die het Erdoğan-regime zijn ontvlucht. De kans dat hij in handen van de Turkse justitie komt is nihil.

25 oktober – Eerste Bağlama-studenten Wuppertal afgestudeerd

In het Duitse Wuppertal zijn de eerste studenten afgestudeerd die twee jaar geleden zijn begonnen aan de Bağlama Academie. De bağlama is een snaarinstrument (iets korter dan de saz) dat een heel belangrijke rol heeft tijdens alevitische rituelen en in de dagelijkse alevitische muziekcultuur. Zo worden religieuze gedichten tijdens de alevitische eredienst altijd voorgedragen onder begeleiding van de bağlama of saz. Deze instrumenten worden dan ook ‘besnaarde korans’ genoemd.

De Bağlama Academie is een gezamenlijk initiatief van de Duitse alevitische federatie (AABF), de Hochschule für Musik und Tanz Wuppertal-Köln en het Alevitisch Cultureel Centrum Wuppertal. Tijdens een receptie ontvingen de afgestudeerden hun certificaat (foto).

De alevitische beweging in Duitsland is al jaren bezig met een indrukwekkende institutionele opmars. Zo mag de Duitse federatie in tal van deelstaten formeel godsdienstonderwijs verzorgen op scholen en is de koepel erkend als publiek lichaam.

26 oktober – Alevieten tegen militair mandaat Syrië en Irak

Binnenkort stemt het Turkse parlement over een verlenging van het mandaat aan de Turkse regering dat militaire operaties in Syrië en Irak mogelijk maakt. De linkse Democratische Partij van de Volkeren (HDP) en de sociaal-democratische Volkspartij van de Republiek (CHP) hebben al aangegeven het voorstel te zullen verwerpen.

Ruim twintig maatschappelijke organisaties, waaronder drie alevitische, roepen in een gemeenschappelijke verklaring de parlementsleden op om niet in te stemmen met een mandaatverlenging. Ze roepen hen op “nee” te zeggen tegen een beleid van militaristische avonturen en het leven van jonge mensen, de toekomst van Turkije en de internationale vrede niet op het spel te zetten met een ja-stem. De alevitische organisaties die de verklaring hebben ondertekend zijn de Federatie van Alevieten en Bektashi’s (ABF), de Anatolische Culturele Stichting Hacı Bektaş Veli en de Culturele Vereniging Pir Sultan Abdal (PSAKD). Ook de Anti-Kapitalistische Moslims behoren tot de ondertekenaars.

De Democratische Alevitische Verenigingen (DAD) kwamen met een eigen verklaring, waarin wordt gewezen op de trauma’s en pijn die oorlogen veroorzaken. “Laten we onze hoop vestigen op vrede, niet op oorlogen”, aldus de DAD (foto).

31 oktober – Cemhuizen als culturele centra?

In Turkije gonst het van de geruchten dat het Erdoğan-regime de alevieten tegemoet gaat komen. Maar het is een halfbakken tegemoetkoming die ook nog riskant is voor de autonomie van de alevitische gemeenschap en haar organisaties. De AKP-regering schijnt de gebedshuizen van alevieten (cemhuizen, zie foto) de status van “cultureel centrum” te willen geven, water- en elektriciteitskosten te willen subsidiëren en alevitische voorgangers (dede’s) een salaris te willen betalen uit de staatskas.

Het regime van Erdoğan wil de cemhuizen niet erkennen als gebedshuis omdat de islam maar één gebedshuis zou kennen: de moskee. Overigens is dit al de opvatting van de Turkse staat sinds de oprichting van de republiek in 1923.

Diverse alevitische organisaties reageerden furieus op de plannen van de AKP. Zo ook de Europese Confederatie van Alevitische Unies (AABK). In een felle verklaring gericht aan de regering stelt de AABK: “Handen af van ons geloof en onze cemhuizen. Het definiëren van wat het alevitisme is en wat de gebedsplaats van alevieten moet zijn, is niet aan jullie. Ken je grenzen en ga zitten.” Ook vreest de confederatie dat met het betalen van salarissen aan dede’s de onafhankelijkheid van deze voorgangers in gevaar komt. Het is bovendien in strijd met het principe van de scheiding van staat en religie, een belangrijk uitgangspunt voor de alevieten.

De AABK heeft vier eisen geformuleerd naar aanleiding van de geruchten:

• 1. Alevieten kennen maar één gebedshuis, en dat zijn de cemhuizen.
• 2. Wij willen geen salarissen voor onze dede’s.
• 3. Houd jullie vieze handen af van ons geloof en onze cemhuizen.
• 4. Ondanks jullie smerige politiek gaan we hoe dan ook onze grondwettelijke rechten verkrijgen.