Alevitisch Nieuws 14 (7 januari – 31 januari)

Een bloemlezing van de berichten op de Facebook-pagina “Alevitisch Nieuws” van 7 tot en met 31 januari.

7 januari – Alevieten tegen godsdienstles kleuters

De Confederatie van Alevitische Organisaties in Europa (AABK) is een handtekeningencampagne gestart tegen de mogelijke invoering van voorschools godsdienstonderwijs in Turkije. Dit betekent dat kinderen al op kleuterleeftijd godsdienstonderwijs gaan krijgen van de staat. In december 2021 heeft de Raad voor Nationaal Onderwijs daar een positief advies over gegeven aan de Turkse regering. Het godsdienstonderwijs is verplicht op Turkse scholen. Het gaat hier dus om een uitbreiding ervan naar kleuters.

Alevitische organisaties protesteren al decennia tegen het godsdienstonderwijs op Turkse scholen. Het godsdienstonderwijs heeft geen inclusief karakter: het vak is gestoeld op de soennitische islam, andere levensovertuigingen komen niet of nauwelijks aan de orde. Alevieten beschouwen het godsdienstonderwijs als een van de instrumenten om hen te assimileren. Het tweede aspect waar alevieten moeite mee hebben is het feit dat het vak verplicht is. Alevieten hebben in de afgelopen jaren meerdere rechtszaken inzake het verplichte godsdienstonderwijs aangespannen tegen de Turkse staat bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. In alle zaken hebben de rechters de alevieten in het gelijk gesteld. Maar de Turkse staat weigert uitvoering te geven aan de uitspraken.

De handtekeningencampagne wordt gevoerd onder de leus “Voor seculier en wetenschappelijk onderwijs, voor een vrije samenleving op basis van gelijke burgerrechten”. Nevin Kamilağaoğlu (foto), co-voorzitter van de AABK, roept alevitische verenigingen in Europa op om de “motor te worden van deze campagne”. Tegelijkertijd roept ze iedereen die voor democratie, een seculiere overheid en gelijkheid is op om de campagne te steunen. De campagne duurt tot 3 maart. De opgehaalde handtekeningen worden mogelijk aangeboden aan de Raad van Europa. (bron: PIRHA)

14 januari – Alevieten doen aangifte tegen AKP-ers

De Federatie van Alevitische Stichtingen (AVF) heeft in een persverklaring aangekondigd vandaag aangifte te zullen doen tegen drie personen uit het AKP-milieu wegens belediging. Het gaat om Mehmet Metiner (ex-parlementslid AKP), Murat Özer (journalist) en Muhammet Kaynar (gemeenteraadslid Istanboel namens de AKP).

Metiner en Özer beweerden in een tv-programma dat cemhuizen – de gebedshuizen van alevieten – “verzinsels” zijn. Daarmee ontkenden zij een realiteit van minimaal acht eeuwen op de Balkan en in Anatolië. Kaynar (foto) zei in een gemeenteraadsvergadering dat hij maar half werd geïnformeerd door het gemeentebestuur en trok daarop een vergelijking met een “bektashi die halve koranverzen leest”.

In de verklaring zegt de AVF: “Er gaat geen dag voorbij in ons land waarop er in de gedrukte pers en op tv geen denigrerende en beledigende uitspraken worden gedaan over de alevitische en bektashi gemeenschap.”

Bektashi’s zijn leden van een mystieke orde. Voor buitenstaanders is het soms verwarrend dat ook veel alevieten zich zelf bektashi noemen. Dit doen zij vanwege hun grote eerbied voor Hacı Bektaş Veli, een mysticus die in de dertiende eeuw leefde en een centrale heilige is voor zowel alevieten als de derwisjen van de Bektashi-orde. Alevieten en bektashi’s hebben eigen religieuze organisatiestructuren, maar hebben elkaar door de eeuwen heen wel beïnvloed.

15 januari – Duitse alevieten: Erdoğan liegt

Eind vorig jaar haalde de Turkse president Erdoğan uit naar de alevitische beweging in Duitsland. Hij beweerde dat alevieten in Duitsland een “nieuw geloof” aan het vormgeven zijn en dat ze daarbij worden gesteund door de Duitse staat. De Duitse regering zou volgens Erdoğan daartoe twee jaar geleden dertig miljoen euro hebben overgemaakt aan de Duitse alevitische federatie (AABF).

De Duitse alevieten riepen Erdoğan daarop op om zijn bewering te bewijzen. De Europese alevitische confederatie (AABK) stelde dat het Turkse staatshoofd het simpelweg niet kan verdragen dat de alevitische gemeenschap in Europa vrij en autonoom kan opereren en – in tegenstelling tot de situatie in Turkije – steeds meer formele erkenning en rechten verkrijgt.

Gökay Akbulut (foto), parlementslid voor Die Linke, heeft vragen gesteld aan de Duitse regering over de beweringen van Erdoğan. Uit de antwoorden blijkt dat de Duitse alevieten tussen 2014 en 2021 1,2 miljoen euro subsidie hebben ontvangen voor projecten met uitsluitend sociale en culturele doeleinden. “En daarmee is gedocumenteerd dat de beweringen van Erdoğan een grote leugen vormen”, stelt de Duitse alevitische federatie in een persverklaring.

De Duitse alevieten roepen de islamitische instellingen in Duitsland, die “werken als vertegenwoordigers en spreekbuis van de AKP”, op om ook openbaar te maken hoeveel subsidie zij in dezelfde periode hebben ontvangen.

20 januari – Weer Nederlandse waarnemers bij Sivas-proces

Gisteren vond in Ankara een zitting plaats in het strafproces tegen drie voortvluchtige mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij het bloedbad van Sivas op 2 juli 1993. Op die dag werden in deze Turkse stad 35 mensen vermoord door een islamitisch fundamentalistische massa. De slachtoffers namen deel aan een alevitisch festival. Ze hadden zich verschanst in een hotel dat door moslimfundamentalisten in brand werd gestoken. Onder de doden bevond zich ook een Nederlandse: de 22-jarige studente Carina Thuijs.

Tijdens de zitting waren wederom waarnemers van de Nederlandse ambassade aanwezig. Dit is sinds een jaar de praktijk, na kritische vragen eind 2020 door Tweede Kamerlid Sadet Karabulut (SP). De advocaten van de slachtoffers eisten dat belangrijke kopstukken uit die tijd, waaronder premier Tansu Çiller, worden gehoord. Die eis werd verworpen door de rechtbank.

Ook waren de advocaten kritisch op de houding van Duitsland. Ondanks het feit dat meerdere verdachten naar Duitsland zijn gevlucht, weigert dit land hen uit te leveren aan Turkije of de verdachten zelf te berechten. Een van de advocaten zei dat Duitsland met twee maten meet: gevluchte handlangers van het Syrische regime van al-Assad worden wel vervolgd, maar de Sivas-verdachten worden met rust gelaten.

23 januari – Milieuactivist Dersim krijgt celstraf

Milieuactivist Özkan Arslan (foto) is veroordeeld tot een celstraf van zes jaar en drie maanden wegens lidmaatschap van een “terreurorganisatie”. Het ‘bewijs’ tegen de activist is flinterdun en bestaat enkel uit zijn gedichten op social media en het feit dat hij heeft deelgenomen aan milieuacties en 1 mei-vieringen. Arslan is actief in Dersim voor Milieuvereniging Munzur. Dersim wordt hoofdzakelijk bewoond door Koerdische alevieten.

Terreur is in Turkije een extreem rekkelijk begrip dat gretig wordt misbruikt door het regime om milieuactivisten monddood te maken. Arslans veroordeling heeft geleid tot woedende reacties uit de ecologische beweging. De Ecologische Unie (Ekoloji Birliği) stelt in een verklaring solidair te zijn met Arslan en de ecologische strijd onverminderd voort te zullen zetten. De Unie wijst op de systematische vervolging van ecologische activisten in Turkije door het Erdoğan-regime.

31 januari – Erdoğan komt niet terug op leugen over alevieten

De Turkse president Erdoğan beweerde tijdens een televisieoptreden eind vorig jaar dat alevitische organisaties in Europa dertig miljoen euro hebben ontvangen van de Duitse regering om een “nieuwe godsdienst” vorm te geven. Uit antwoorden van de Duitse regering op schriftelijke vragen van Die Linke bleek deze stelling klinkklare onzin te zijn. Sindsdien zwijgt Erdoğan over de kwestie.

Daarop diende Ali Kenanoğlu (foto), lid van het Turkse parlement namens de Democratische Partij van de Volkeren (HDP), schriftelijke vragen in waarin hij vroeg of Erdoğan zijn woorden terug gaat nemen. Het alevitische parlementslid kan echter fluiten naar een antwoord. Van het presidium van het parlement, dat wordt gedomineerd door Erdoğans AKP en de extreem-rechtse MHP, heeft Kenanoğlu een reactie gekregen waarin staat dat zijn vragen onderwerpen bevatten waarover volgens het parlementaire statuut geen vragen mogen worden gesteld.

Kortom, Erdoğan hoeft dus geen verantwoording af te leggen aan het parlement over zijn smadelijke beweringen ten aanzien van alevieten.