Alevitisch Nieuws 30 (1 november – 3 maart)
Een bloemlezing van de berichten op de Facebook-pagina “Alevitisch Nieuws” van 1 november tot en met 3 maart.
1 november – Alevieten in de bres voor de Munzur
Verschillende Europese organisaties van alevieten en van mensen met roots in het alevitische gebied Dersim hebben in een gezamenlijke verklaring geprotesteerd tegen de verlaging van het beschermingsniveau van het natuurgebied waar de rivier de Munzur ontspringt.
De Munzur wordt beschouwd als een heilige rivier door de Koerdische alevieten van Dersim. In de verklaring stellen de organisaties dat dit besluit van de Turkse staat de bronnen van de rivier kwetsbaar maakt voor “allerlei soorten interventies” en gezien moet worden als een onderdeel van de grotere aanval op het alevitische geloof, de identiteit, taal, cultuur en natuur van Dersim. Ook roepen de organisaties, waaronder de Confederatie van Alevitische Organisaties in Europa (AABK), op om vandaag een protestmeeting bij de rivierbronnen bij te wonen.
6 november – Alevieten protesteren tegen afzetting burgemeesters
Het autoritaire Erdoğan-regime heeft met een aantal recente stappen weer laten zien niets op te hebben met democratische waarden. Vorige week werd Ahmet Özer (foto), de gekozen burgemeester van de deelgemeente Esenyurt (Istanboel), gearresteerd op verdenking van lidmaatschap van een “gewapende terreurorganisatie”.
Özer is lid van de sociaal-democratische Volkspartij van de Republiek (CHP) en hoogleraar sociologie en filosofie. Hij heeft een verleden in de Koerdische beweging en werd dit jaar met steun van de linkse minderhedenpartij Partij van de Volkeren voor Gelijkheid en Democratie (DEM Parti) gekozen tot burgemeester van Esenyurt. Özers functie wordt nu vervuld door een gevolmachtigde die is aangewezen door president Erdoğan.
Kort na Özers arrestatie werden ook de burgemeesters van Mardin, Batman en Halfeti afgezet en op hun plek werden gevolmachtigden benoemd. De drie burgemeesters zijn allen lid van de DEM Parti.
Alevitische organisaties in Turkije en Europa nemen het met verklaringen, meetings en persberichten op voor de afgezette burgemeesters. Ze voeren een moeilijke strijd tegen een autoritair staatsapparaat dat bijna volledige controle uitoefent over de rechterlijke macht, de media en de academische wereld.
8 januari – Alevitisch onderwijs Berlijnse leerlingen
Dit jaar volgen 170 leerlingen in Berlijn alevitisch religieus onderwijs. Het gaat om leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs. Het vak wordt gedurende zes maanden gegeven.
Alevitisch religieus onderwijs is in Duitsland een formeel vak dat op school is te volgen. Het wordt gegeven door bevoegde docenten die worden opgeleid aan pedagogische hogescholen, zoals de Pädagogische Hochschule Weingarten. De alevieten in Duitsland zijn ver gevorderd met hun onderwijskundige en wetenschappelijke institutionalisering. Zo is onder de vleugels van de Universiteit van Hamburg ook een Instituut voor Alevitische Theologie actief.
15 januari – ABF doet aangifte tegen haat
De Alevitische en Bektasi Federatie (ABF) in Turkije heeft in Ankara aangifte gedaan tegen diverse personen die op social media haatberichten hebben verspreid tegenover de alevitische gemeenschap, organisaties, bestuurders en activisten.
De ABF geeft aan een grote toename van dergelijke berichten te zien vanuit individuen en organisaties sinds de val van het regime van Assad in Syrië. De familie Assad heeft alawitische roots. Het alawitische geloof wordt aangehangen door Arabischtalige minderheden in Syrië, Turkije en Libanon. Het alevitisme wordt aangehangen door Turks- en Koerdischtaligen op de Balkan en in Turkije, en door zeer kleine gemeenschappen in Irak en Syrië. De twee geloofsstromingen hebben overeenkomsten, maar kennen dusdanig grote verschillen in geloofsconcepten en structuren dat ze gezien moeten worden als aparte geloofsrichtingen.
Turkse en Koerdische alevieten maken zich sinds de val van Assad grote zorgen over de toenemende repressie tegenover de Syrische alawieten door de soennitisch-fundamentalistische machthebbers in Damascus die gesteund worden door Turkije. Alevieten voelen namelijk dezelfde existentiële dreiging van de soennitische politieke islam. Deze zorgen uiten Turkse en Koerdische alevieten ook openlijk, evenals hun solidariteit met alawieten die in Syrië collectief de prijs dreigen te moeten betalen voor de decennialange wreedheden van de familie Assad. Het regime van Assad vervolgde sinds de jaren zeventig overigens alle politieke tegenstanders, ook alawieten die onderdeel uitmaakten van de oppositie.
Het gevolg van de opstelling van de alevitische beweging in Turkije is dat Turkse ultra-nationalisten en fundamentalisten de aanval hebben ingezet op alevieten. Naast ordinaire haat en beledigingen, worden alevieten door deze krachten beschuldigd van het bedrijven van “politiek alevitisme”. Met deze nieuwe term creëren ze een logica die zegt dat de alevitische beweging in essentie niet verschilt van soennitische fundamentalisten (de “politieke islam”). Wat daarbij niet wordt gezegd is dat de alevitische beweging wordt gedreven door fundamenteel andere waarden en doelen: democratie, feminisme, eerbiediging van de mensenrechten, vrijheid van pers, meningsuiting en organisatie, vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, scheiding van staat en religie en een afkeer van theocratische krachten.
31 januari – Duitse alevieten: “boycot AfD”
In de aanloop naar de Duitse parlementsverkiezingen van 23 februari hebben de Federatie van Alevitische Organisaties in Duitsland (AABF) en de Bond van Alevitische Jongeren in Duitsland (BDAJ) in een verklaring opgeroepen om op geen enkele manier samen te werken met de extreem-rechtse en racistische AfD. Ook geven beide koepelorganisaties in hun verklaring aan te zullen blijven strijden voor een vrije, egalitaire en diverse samenleving.
SPD-politicus Dirk Wiese citeerde tijdens een debat in de Bondsdag uit de bewuste verklaring. Ook refereerde hij daarin aan kritische geluiden uit de evangelische en katholieke kerken.
3 maart – 17 daders bloedbad Sivas vrijgelaten
Op 2 juli 1993 richtten fundamentalisten en ultra-nationalisten een bloedbad aan in de Turkse stad Sivas. Zij staken na een urenlange belegering een hotel in brand waarin deelnemers aan een alevitisch festival zich hadden verschanst. 35 mensen werden daarbij vermoord, waaronder de Doetinchemse studente Carina Thuijs.
Op grond van een recente uitspraak van het Constitutioneel Hof in Ankara zijn vorige week 17 van de 23 veroordeelde daders vrijgelaten. Zij zaten verzwaarde levenslange gevangenisstraffen uit, na aanvankelijk tot de doodstraf te zijn veroordeeld. Het Hof oordeelde dat het bloedbad niet is aan te merken als een terroristisch misdrijf.
Alevitische organisaties en de nabestaanden zijn verbijsterd en woedend. Zij wijzen erop dat veel zaken rondom het bloedbad in nevelen gehuld blijven en dat het recht al decennia geweld wordt aangedaan.
