Als het over racisme gaat, hebben witte mensen ineens het verstand van een kleuter

Ben er niet echt meer van overtuigd dat we in Nederland meer over de geschiedenis van de slavernij zouden moeten onderwijzen. Het gaat in ieder geval niet zorgen voor een empathische p’tatta 2.0 of het verdwijnen van racisme. Sterker nog, als ik zo om me heen kijk hoe diepgeworteld anti-zwart racisme is, dan gaat de opgedane kennis over het slavernijverleden eerder zorgen voor een verlangen naar die oude tijden van weleer.

Er is een speciaal soort afwijking voor nodig als je als witte man met subsidie een voormalige slavenplantage opkoopt in Suriname en er een toeristische trekpleister van maakt waar je martelwerktuigen mag aanraken. Leuk voor met de kinderen. Of dat je je bek vol kladt met zwarte schmink, een afropruik op doet en je lippen knalrood maakt, en je niet uit jezelf begrijpt dat het niet okay is. Je moet deze mensen werkelijk alles uitleggen. We hebben hier te maken met een bijzonder soort.

Vorige week ging ik een kijkje nemen bij een priviligewalk. Een groep van zeer hoog opgeleide managers van een gerenommeerde bank krijgt een training. Het topje van de boreale samenleving. Een ware bron van intellect, zou je denken. Deze mensen krijgen een uur lang in Jip en Janneke-taal uitleg over privileges en racisme, en ze snappen er werkelijk geen reet van. Vervolgens doen ze een infantiel soort racisme Annemaria-koekoek waarbij ze vragen krijgen en telkens een stapje naar voor of naar achter mogen stappen, en staan de witte mensen natuurlijk voor en de mensen van kleur meters achter ze. Kijken de witte mensen achterom in de beteuterde snoetjes van die twee Surinamers en die ene Marokkaan, en ja hoor, nu snappen ze het. Vernederend om te zien hoe mensen van kleur hun lichamen moeten inzetten om witte mensen tot bewustwording te brengen. Als het over racisme gaat, hebben ze ineens het verstand van een kleuter.

Terugkijkend op decennia activisme is het een naïeve gedachte geweest dat racisme voortkomt uit onwetendheid en angst voor het onbekende. Racisme is puur en onversneden (witte) suprematie. Neerkijken op andere mensen en culturen. Dat er in jou bewust en onbewust overtuigingen leven dat jouw cultuur superieur is. Dat jouw leven meer waard is dan dat van zwarte en bruine mensen.

Als je zwart bent, moet je zielig met waterige oogjes in een camera kijken en smeken om genade. Een ervaring delen over etnisch profileren of vertellen dat je een banaan naar je hoofd kreeg. “Pijn” en “gekwetst” zijn daarbij graag gehoorde woorden. Je moet laten zien dat je gebroken bent. Doet me denken aan de befaamde scene uit “Roots” waarin held Kunta Kinte gemarteld wordt tot hij zijn opgelegde naam uitspreekt. “Pijn”, zo heet je. Je moet je opstellen als slachtoffer, zodat die ander je redder kan zijn. Zwarte mensen moeten hier echt mee stoppen. Stop. Hier. Mee.

Mijn maag draait gewoon elke keer weer om als ze in een praatprogramma een Jandino of een rapper laten opdraven om het over zo´n complex en structureel maatschappelijk onrecht als racisme te hebben. Ze zouden nooit Bonnie St. Claire of Barbie uitnodigen om het over de erfenis van de eerste feministische golf te hebben, maar als het over racisme gaat, is elk zwart mens kennelijk goed genoeg. Superioriteit. Krijgen we weer een anekdote van een volwassen persoon die vertelt dat ie vroeger gepest is of dat iemand laatst bij de bakker “Zwarte Piet” naar hem riep en dat ie “auw” heeft, en dan kijkt Jeroen Pauw hem gespeeld empathisch aan, braaf zoals ie dat geleerd heeft bij de cursus “empathie voor narcisten”.

Het gaat niet over pijn of gekwetste voetballers. Racisme is een misdaad. Onrechtmatig. Immoreel. Het ontwricht een maatschappij. De gevolgen van racisme voor de arbeidsmarkt, economie, klimaat, huisvesting, onderwijs, criminaliteit, wetenschap en mentale gezondheid, daar komen we niet aan toe, want witte mensen zijn nog aan het verwerken dat de negerzoen van ze afgepakt is.

Het is echt belachelijk simpel om een politieke carrière te beginnen op basis van een A4’tje racisme, superioriteit, islamofobie en vreemdelingenhaat. Wil je voor een lekker salaris de Tweede Kamer in zonder enige ervaring, roep iets wat net weer een stapje verder gaat dan de laatste xenofobische partij en je bent gegarandeerd van een zetel. Het Nederlandse volk is te simpel voor woorden. Als je bij de volgende verkiezingen etnische zuiveringen belooft, dan krijg je alle aandacht die je nodig hebt en kan je voor vier jaar iets meer dan 8.000 euro per maand cashen. Racisme is een verdienmodel. Uitgerangeerde politici en entertainers roepen iets over tradities, zwarte mensen, Marokkanen of schminken zichzelf zwart, en ze stijgen in de peilingen of zijn weer even in de gratie. Mensen verdienen grof geld dezer dagen door zichzelf als Zwarte Piet te verhuren. In Nederland kun je met racisme omroepbaas worden en een carnavalshit scoren.

Stop met het doen van een beroep op de empathie en het inlevingsvermogen van witte mensen. Je gaat niet de bewustwording krijgen waar je naar verlangt. In plaats daarvan voed je de ander juist in zijn superieure denken door hem te bevestigen in de overtuiging dat je volledig afhankelijk bent van zijn genade.

Elvin Rigters

(Rigters postte dit artikel vanochtend op Facebook, maar vanavond laat verwijderde Facebook het weer “om bepaalde groepen mensen te beschermen die worden omschreven als minderwaardig ten opzichte van anderen”. Commentaar van Rigters: “ I rest my case. Het houdt niet op, mensen. Niet vanzelf.”)