“Als je de terreur van de sociale dienst overleefd hebt, ben je stressbestendig als geen ander”
Raven vroeg in 1998 voor het eerst bijstand aan, en heeft de afgelopen zestien jaar de nodige ervaring opgedaan met de repressie van de sociale dienst van de gemeente Oosterhout. “Ik zou er een boek over kunnen schrijven. Ze zijn al jaren bezig om mij aan de dwangarbeid te krijgen. Voorheen noemden ze dat ‘work first’, maar dat kwam op hetzelfde neer. Ze geven het beestje blijkbaar elke keer een andere naam.” Door niet toe te geven en met hulp van een advocaat is ze nooit aan de dwangarbeid gezet, ondanks meerdere pogingen daartoe. Hieronder haar indrukwekkende verhaal.
“Ik ben in 1998 in de bijstand terecht gekomen. Ik had mijn HBO-opleiding voortijdig afgebroken. Het werd vaak negatief uitgelegd dat ik mijn studie niet had voltooid. Dat heb ik gemerkt bij gesprekken die ik later had op het arbeidsbureau en bij de sociale dienst. Je krijgt overal zelf de schuld van. Maar ik ben juist verantwoordelijk en heel gedreven en kon ook goed leren. Maar helaas heb ik tijdens mijn stage te maken gekregen met discriminatie vanwege mijn buitenlandse afkomst en seksuele geaardheid, waardoor ik genoodzaakt werd om mijn studie af te breken.”
| Meerdere werklozen hebben hun verhaal al op de Doorbraak-website verteld. Lees bijvoorbeeld dit overzicht. |
Raven vroeg toen een bijstandsuitkering aan. “Toen ik mezelf in liet schrijven op het arbeidsbureau en een uitkering aanvroeg, was er weinig belangstelling voor mijn verhaal. En ik moest een beroep invullen. Maar geen diploma hebben betekent ook geen beroep hebben. Dus wat moest ik invullen? Het gaf veel spanningen bij mij en ook in de thuissituatie. Door het arbeidsbureau kreeg ik hele rare aanbiedingen voor werk. Zo kan ik me nog goed herinneren dat een consulente aldaar aankwam met een baantje in de reclame. Het was daarbij de bedoeling dat ik posters in bushokjes zou gaan ophangen en vervangen. Daar werd ik gelukkig niet voor aangenomen omdat de baas iemand zocht van rond de achttien jaar. Met zulk soort rare baantjes kwam men dus aan. Uiteindelijk heb ik zelf om een beroepskeuzetest gevraagd bij het arbeidsbureau, maar daar kwam helaas niets uit. Toen ben ik maar voor mezelf gaan nadenken en heb ik besloten dat ik het best de secretariële richting uit kon gaan. Met dit soort taken had ik al ruime ervaring opgedaan tijdens mijn stage en ook tijdens bijbaantjes in mijn studententijd. Bovendien had ik een typediploma en was ik goed met taal. Ik heb gevraagd om een omscholing, maar die kreeg ik niet. En ik ben fanatiek gaan solliciteren, maar als zesentwintigjarige niet-afgestudeerde een secretariële baan vinden was niet echt haalbaar.”
Melkertbaan en WW
“Na een jaar kwam een nieuwe consulente aan met een Melkertbaan op een boekhoudkundige afdeling van een bejaardentehuis. Dat leek mij geen goed plan omdat ik zeer slecht in boekhouden ben. Ik wilde graag wat meer de secretariële richting in. Maar daar had die nieuwe consulente geen boodschap aan. Ik werd gedwongen op die boekhoudkundige afdeling te gaan solliciteren en zo niet, dan was ik mijn uitkering kwijt. Een keuze had ik niet. Tijdens mijn sollicitatiegesprek heb ik eerlijk gezegd dat ik slecht ben in boekhouden. Men gaf te kennen dat geen probleem te vinden, want er waren genoeg andere taken. En bovendien wilde het arbeidsbureau heel graag dat ze mij zouden aannemen. Het ging om een Melkertbaan met een jaarcontract waarbij ik honderd gulden meer verdiende dan de bijstandsuitkering. Maar dat bedrag werd direct in mindering gebracht op mijn huursubsidie waardoor ik er nog niets mee opschoot.”
“Ik heb de meest stompzinnige taken moeten uitvoeren tijdens deze Melkertbaan. Wekenlang stickers op dozen plakken en daarna weer wekenlang hele dagen guldens tellen en enveloppen dichtlikken (nee, niks geen sponsje). Nadat ik het hele archief voor het bejaardentehuis op orde had gebracht, werd mijn jaarcontract voortijdig afgebroken omdat ze toch liever een boekhouder aan wilden nemen. Uiteraard was ik erg boos over de hele gang van zaken. Tijdens het sollicitatiegesprek vond men het geen probleem dat ik niet kon boekhouden en vervolgens word je toch om die reden ontslagen. Ik ging niet akkoord met het ontslag, waarop ik te werk gesteld werd als een hulp op een afdeling voor demente ouderen. Ik moest boodschappen voor hen doen en activiteiten begeleiden. Maar ik kon daar niet tegen. Ik kwam elke dag depressief en met hoofdpijn thuis. Het was gewoon niets voor mij, psychisch te zwaar. Ik heb dat ook aangegeven en na lang touwtrekken besloot het bejaardentehuis mijn salaris (wat dus op uitkeringsniveau was) dan maar door te betalen totdat mijn jaarcontract van rechtswege afgelopen zou zijn. Daarna kreeg ik een WW-uitkering voor een half jaar.”
“Mijn WW-uitkering was overigens ook op bijstandsniveau. Dus of ik nou WW had of bijstand, dat maakte financieel niets uit. Wel vond ik de WW relaxter. Ze verwachtten dat je één keer per week een sollicitatie deed. Vervelende gesprekken had ik verder niet met ze. In de bijstand was dat wel anders. Telkens als ik een gesprek had gehad met een consulente, kwam ik met stress thuis. Ze trekken alles wat je zegt in het negatieve. Zo kan ik me nog herinneren dat ik eens gezegd had van dieren te houden. Kreeg ik gelijk als antwoord terug: ‘U houdt zeker van dieren omdat u een hekel heeft aan mensen’. En vraag je om een omscholing, dan word je ook ontmoedigd. Alsof ik niets kan en zeker geen HBO afmaken. Ik had echt het gevoel dat ze denken dat iedere bijstandsgerechtigde een analfabeet is (of toch op zijn minst dom). Gewoon dom, lui, een nietwiller en een fraudeur. Dat is de algemene manier waarop je benaderd wordt tijdens de gesprekken met consulenten. Zo heb ik dat echt ervaren.”
Zinloze opleiding, zinloze sollicitatietrainingen
“Uiteindelijk heb ik, na lang zeuren, een kortdurende secretariële scholing mogen doen via het arbeidsbureau. Ik had daar niet zoveel aan, want het meeste kon ik al. Werken met de computer, typen, dat soort zaken. Een diploma kreeg je er ook niet voor, alleen een certificaat. Ik heb het toch aangegrepen om dat certificaat als uitgangspunt te kunnen gebruiken bij mijn sollicitaties. Dan had ik in elk geval een papiertje dat ik als basis kon gebruiken, ook al stelde het dan niet zoveel voor.“
“In de tussentijd volgde ik ook een sollicitatietraining via het arbeidsbureau. Daar had ik ook niet zoveel aan, maar het was een verplichting. Ik heb in de afgelopen jaren meerdere sollicitatietrainingen moeten volgen, waar ik weinig aan gehad heb. Omdat solliciteren niets opleverde, vroeg ik of ik vrijwilligerswerk mocht doen om op die manier toch wat werkervaring te verkrijgen, maar dat mocht niet. Ik heb toen alleen in het weekend vrijwilligerswerk gedaan.”
“Vanaf 2001 ben ik aangemeld bij diverse reïntegratiebedrijven. Dat was allemaal geen zuivere koffie. Een consulent gaf zelfs openlijk toe dat er gebruik werd gemaakt van nepvacatures, en dat uitzendbureaus daar ook aan meededen. In die tijd leek het ook wel alsof reïntegratiebedrijven als paddenstoelen uit de grond oprezen. Van het ene naar het andere reïntegratiebedrijf werd ik gestuurd. Een van die bedrijven was Sagenn. Daar moest ik meerdere keren per week naar toe om alweer sollicitatietrainingen te volgen, gesprekken te hebben met werkcoaches en vacatures uit de krant te knippen. Van keukenverkoper tot beveiligingsmedewerker. Ik moest ook op vacatures reageren waarvoor ik mezelf totaal niet geschikt achtte. Dat ik kort daarvoor een secretarieel certificaat had behaald via het arbeidsbureau, deed weinig ter zake.”
Belastingdienst
“Pas in 2004 heeft alweer een ander reïntegratiebedrijf, Aegens, mij binnen kunnen loodsen bij de Belastingdienst. Die kregen subsidie als ze een werkloze aannamen in een jaarcontract. Men kon daar veel geld voor vangen, volgens mij ging het om tienduizend euro per persoon per jaar alleen al voor de werkgever die jou aannam. Tijdens het sollicitatiegesprek kreeg ik al te horen dat ik er niet op moest rekenen dat dat jaarcontract verlengd zou gaan worden. Daarna zouden ze immers weer een nieuwe werkloze aannemen om werkervaring op te doen. Ik merkte toen al dat het niet klopte. Werkervaring opdoen werd als smoes gebracht om telkens de subsidiepot leeg te kunnen trekken over de ruggen van werkloze mensen. En of een werkloze nu wel of niet goed functioneerde, wel of niet zijn best deed, dat maakte niets uit. Na een jaar werd hij toch weer vervangen door een nieuwe werkloze (of eventueel een arbeidsgehandicapte, werd erbij gezegd). Dat is niet zuiver. En zeker niet omdat degenen die werkzaam waren bij de Belastingdienst, zelf wel vaste contracten hadden met goede voorwaarden. Ik kwam er ook al heel gauw achter dat dat de personen waren met het juiste netwerk. Bijvoorbeeld omdat ze via een familielid die al bij de Belastingdienst werkte aan een baan waren gekomen, of omdat het kinderen waren van boeren of KNIL-militairen.“
“Maar ik kreeg wel het minimumloon betaald, en wilde heel graag aan het werk. Daarom ben ik er toch voor gegaan. Ik ging er maandelijks wel vierhonderd euro op vooruit en dat is heel veel voor een bijstandsgerechtigde. Het werk zelf was ook in mijn richting. Ik was receptioniste bij de balie. Omdat er veel gefrustreerde mensen binnenkwamen (sommigen zelfs ronduit agressief en gewelddadig) was het wel werk waarvoor je goed tegen stress moest kunnen. Maar dat lukte me prima. Geloof me, als je de terreur van de sociale dienst overleefd hebt, dan ben je stressbestendig als geen ander. Uiteindelijk heb ik dat jaar nog weten te rekken tot anderhalf jaar door een half jaar bij de Belastingtelefoon te gaan werken. Dat werk was moeilijk. Daar moest je eigenlijk fiscaal recht voor gestudeerd hebben.”
WW-uitkering en fraude
“Ik heb in december 2005 een WW-uitkering aangevraagd en daar vier maanden op moeten wachten. Ik moest rood gaan staan om mijn rekeningen te kunnen betalen en bij mijn oma gaan eten om die periode te kunnen overleven. In 2006 had ik het eerste half jaar WW, die nog tien euro onder de bijstand zat. Ik heb voor die tien euro aanvullende bijstand aangevraagd.”
“Toen ik werkzaam was bij de Belastingdienst, kreeg de sociale dienst een anonieme tip over mij binnen. Ik zou frauderen. Mijn toenmalige consulente van de sociale dienst heeft al die tijd die tip op haar bureau laten liggen totdat ik weer opnieuw bijstand aanvroeg (die tien euro dus). Toen zag ze haar kans schoon om zowel de sociale recherche als de Belastingdienst op mij en mijn familie af te sturen. En waarvoor? Ik zou te weinig thuis zijn. ’s Avonds na mijn werk ging ik vaak langs mijn moeder en grootmoeder om samen met hen te eten en om het even gezellig te hebben. En dat mocht blijkbaar niet. Als je te vaak langs gaat bij je familie, dan word je dus al verdacht van fraude.”
“Ik moest meewerken aan allerlei vernederende onderzoeken, zoals in kasten laten kijken en intieme vragen beantwoorden. Je houdt geen privéleven meer over. Ze tellen je onderbroeken gewoon letterlijk in je kast. Ook waren ze op zoek naar herenkleding. Ik vond het allemaal zeer vernederend en privacyschendend. Hoe ze erbij kwamen, is mij nog steeds een raadsel, want ik val niet eens op mannen.”
“Mij werd verteld dat ik te veel kleren had. Maar ik moest er wel representatief uitzien tijdens mijn sollicitaties en tijdens mijn werk als receptioniste. Mijn familie werd gedwongen om medewerkers van de Belastingdienst binnen te laten en in kamers te laten kijken. Op zoek naar een logeerbed en dergelijke. Zulke onderzoeken zijn zeer vernederend en intimiderend. Met grof geweld heeft de sociale recherche staan bonken op de deur van mijn familie, bij buren aangebeld en op straat staan schreeuwen, zodat omwonenden het konden horen. Mijn familie werd dus ook nog voor schut gezet in de buurt. Mijn uitkering werd ingetrokken. Later werd het geld toch gestort, omdat ik ondertussen contact had gezocht met een advocaat. Ik ben hierna ook nog lange tijd gevolgd door de sociale recherche. Vaak stonden ze te posten voor de deur, zowel bij mijzelf als bij mijn familie, of ik werd met de auto gevolgd als ik mijn hond uitliet.”
Dwangarbeid
“Vanaf 2007 is de gemeente bezig geweest om mij in een work first-project te krijgen. Dat was toen dus eigenlijk al dwangarbeid. Ik moest gaan werken met behoud van mijn uitkering, als schoffelaar via de sociale werkplaats. In die periode heb ik contact opgenomen met een advocaat om dat te verhinderen. Hij adviseerde mij om aan de sociale dienst scholing te vragen. Ik heb toen jarenlang geprocedeerd met deze advocaat om een omscholing te kunnen krijgen, omdat een beroepsdiploma mijn kansen op een baan zou vergroten.“
In de loop van de bijstandscarrière van Raven heeft de gemeente vaker geprobeerd om haar aan de dwangarbeid te zetten, onder dreiging van het stopzetten van haar uitkering. “De uitkering daadwerkelijk stopzetten is nooit gebeurd, omdat ik altijd meteen contact opnam met een advocaat (die ik altijd belde als er weer eens gedreigd werd). Eén keer is er om die reden zelfs een ombudsman aan te pas gekomen. Dus echt stopzetten heb ik altijd weten te voorkomen.”
Psychologisch onderzoek
“Ik heb in 2007 ook een heel vernederend psychologisch onderzoek moeten ondergaan bij een psycholoog die was ingeschakeld door alweer een andere consulente van de sociale dienst. Dit omdat ik hen had verteld over een depressie die ik had gehad tijdens mijn puberteit. Dat kwam toevallig ter sprake. Het onderzoek bestond uit drie delen. Een intelligentietest, een beroepskeuzetest en een onderzoek met allerlei vreemde en intieme vragen. Er werden vragen gesteld als “Heeft u weleens iets gestolen? Heeft u weleens een dier mishandeld? Hoe vaak heeft u zin in seks? Voelt u uzelf prettig in uw vrouw-zijn? Bent u weleens zo erg agressief dat u iemand wel iets aan kunt doen?”
“Uiteraard voelde ik mezelf niet prettig bij deze vragen. En de intelligentietest en de beroepskeuzetest waren ronduit een aanfluiting. Maar ik was verplicht om mee te werken aan dit onderzoek, zoals altijd onder dreiging van het korten of stopzetten van mijn uitkering. Dat is ook een zin die sowieso standaard onder hun brieven staat. Maar vaak wordt dat er nog eens extra bij vermeld of verteld en dat was bij dat psychologisch onderzoek dus ook het geval. Of je er als bijstandsgerechtigde nu wel of niet achter staat, maakt niets uit. Je bent verplicht. Klaar. Einde discussie. Een weerwoord kun je niet hebben.”
“Uiteindelijk was de conclusie van het onderzoek dat mijn intelligentie beneden HBO-niveau lag. Uit de beroepskeuzetest kwam naar voren dat ik graag in een leidinggevende positie wilde gaan werken, maar dat dit mij afgeraden werd omdat ik niet stabiel zou zijn. Ik zou een wankel psychisch evenwicht hebben, passief-agressief zijn en problemen met autoriteit hebben. En bovendien zou ik tijdens de psychologische test sociaal wenselijke antwoorden hebben gegeven. Aan het eind van het rapport stond dat ik het eens was met de uitslag.”
“Daarop heb ik de psychologe opgebeld met de vraag hoe zij erbij kwam dat ik het eens zou zijn met de uitslag. Het was mij immers niet gevraagd. Haar antwoord was: ‘U liep niet kwaad weg tijdens ons gesprek en daarom ging ik ervan uit dat u het met de uitslag wel eens zou zijn. Ik kan dat nu niet meer veranderen. Maar ik zal mondeling doorgeven aan uw consulente dat u het niet eens bent met de conclusie van het onderzoek.’ Ik heb haar ook nog gevraagd hoe ze erbij kwam dat ik een leidinggevende positie wilde. Een dergelijke functie heb ik nooit geambieerd, dus hoe kwam zij daarbij? Ik heb daar nooit een duidelijk antwoord op gekregen. Het rapport is altijd in mijn dossier blijven zitten en wordt te pas en te onpas overal bijgehaald. Nu, anno 2014, nog steeds, terwijl er onder dat rapport staat, met kleine lettertjes, dat het maar twee jaar geldig is. Uiteindelijk ben ik zelf het rapport ook maar gaan gebruiken om aan een work first-project en aan de dwangarbeid te ontsnappen. Je ertegen verzetten heeft geen zin, dus ben ik het maar in mijn eigen voordeel gaan gebruiken.”
Opleiding
“Eind 2011 mocht ik eindelijk een kortdurende scholing volgen via Scheidegger. Ik heb toen gekozen voor juridisch secretaresse. Een detacheringbureau is toen ingezet om mij aan een stage te helpen, maar dat is hen nooit gelukt. Ik heb de opleiding dus zonder stage moeten doen, wat eigenlijk onmogelijk was omdat de opleiding praktijkgericht en kortdurend was. Toch heb ik mijn diploma weten te behalen en daarna volop gesolliciteerd. Natuurlijk om een baan in die richting te krijgen. Ook het detacheringbureau lukte het niet een baan voor mij te vinden.”
“Het belachelijke was dat het inhuren van het detacheringbureau veel meer geld kostte dan de opleiding zelf. Mijn opleiding mocht niet langer duren dan een jaar, niet hoger zijn dan MBO-niveau en zo goedkoop mogelijk. De opleiding kostte ongeveer vijftienhonderd euro, terwijl het detacheringbureau Vaardig Werk ongeveer vierduizend euro betaald kreeg om een stage of baan voor mij te zoeken. Voor dat bedrag samen had ik mijn HBO-opleiding maatschappelijk werk af kunnen maken, en mijn stage in de vorm van vrijwilligerswerk kunnen doen. Daar was ik beter mee af geweest.”
“Tijdens het afrondingsgesprek gaf Vaardig Werk aan geen stage of baan voor mij te hebben kunnen vinden, vanwege de crisis. De sociale dienst gebruikte later als excuus het psychologische rapport over mij. Dat het bureau geen werk voor mij kon vinden, zou volgens de sociale dienst liggen aan mijn onstabiele persoonlijkheid. Dat werd mij later verweten door mijn consulente, toen het detacheringbureau alweer uit beeld was. In feite kreeg ik dus de schuld. Het lag allemaal aan mij dat het traject mislukt was.”
“Stage” bij sociale werkplaats
“Vanaf die tijd is mijn consulente bezig geweest om voor mij een leerwerkplek te vinden op de sociale werkplaats. Ik zou daar dan wel op de afdeling personeelszaken archiefwerk kunnen gaan doen, zogenaamd als stage. Toen vroeg ik haar: ‘Waarom nog een stage? Ik heb mijn diploma toch al behaald en mijn opleiding afgerond? Ik kan nu toch gewoon samen met jullie op zoek gaan naar een betaalde baan!’ Maar dat zag mijn consulente niet zitten. Allerlei smoesjes en termen werden gebruikt om mij maar aan de dwangarbeid te zetten op of via de plaatselijke sociale werkplaats. Zij noemde het een leerwerkplek, een ervaringsplaats en de laatste keer in 2013 moest ik mijn handtekening zetten onder een contract waarop duidelijk stond: werken met behoud van uitkering. Toen werd het beestje eindelijk bij de naam genoemd.”
“Toen heb ik mezelf ziek gemeld met een burn-out, met een verklaring van de huisarts erbij. Ze konden de huisarts bellen, maar dat wilden ze niet. Ik heb mijn consulente moeten dwingen om een kopie te maken van de verklaring van de huisarts. Daarna heb ik een beschikking van haar gekregen waarin zij mij voorlopig vrijstelling gaf van dwangarbeid, met als vervangende verplichting dat ik in therapie zou gaan. Dwangtherapie dus. Tegelijkertijd werd er vermeld dat ik een geschikte kandidaat was voor een WSW-indicatie. Mijn laatste consulente had mij daarvoor al drie keer een aanvraagformulier meegegeven om een dergelijke indicatie aan te vragen. Ze willen mij koste wat kost op de plaatselijke sociale werkplaats te werk stellen. Daar zijn ze al jaren mee bezig. En of dat nu met of zonder WSW-indicatie is, dat maakt ze blijkbaar weinig uit.”
Omdat Raven bezwaar heeft gemaakt tegen de dwangtherapie, hoeft ze dat voorlopig nog niet te doen. En in principe werd ze vrijgesteld van dwangarbeid tot juli 2014 vanwege haar burn-out. Maar in maart kreeg ze bericht van de sociale dienst. Ze schrijft: “De rust is voorbij. Vandaag kreeg ik van de sociale dienst een dreigbrief binnen. In de brief stond dat ik verplicht ben om naar sollicitatieworkshops te gaan, waarbij de eerste aanstaande maandag begint. Als ik er niet heen ga, dan zal dat zeer zware gevolgen gaan hebben voor mijn uitkering. Dat staat er letterlijk. Maar ik zit met een burn-out thuis, dus ik ga me zeker afmelden. Ik weet alleen niet wie ik moet bellen, want wie mijn nieuwe consulente is, dat weet ik na al die tijd nog steeds niet… “ Een paar dagen later mailt ze: “Uiteindelijk heb ik vandaag maar een terugbelverzoek gedaan bij het hoofd van de sociale dienst wiens naam ook onder de brief stond (Hier in Oosterhout kun je niemand meer rechtstreeks bellen. Ook de consulenten niet. Het gaat allemaal met terugbelverzoeken). Daarop heb ik niks gehoord. Uiteindelijk heb ik toen maar mijn advocaat laten bellen. Opmerkelijk was dat ik meteen vijf minuten later werd teruggebeld door mijn nieuwe consulent. Dus nu weet ik de naam opeens wel. Die dreigbrief blijk ik ten onrechte te hebben ontvangen, en ik ben ook ten onrechte aangemeld bij de sollicitatieworkshops en bij het vacaturecafé. Men wist mij niet te vertellen hoe die fout gemaakt kon zijn. Maar ja, dit is al de tweede keer in een half jaar tijd dat ik een dergelijke dreigbrief en oproep voor workshops ontvangen heb. Het lijkt mij sterk dat het een fout is, ik ervaar het eerder als intimidatie.”
“Ik vind het sowieso niks voor mij, die sollicitatieworkshops. Ik moet ze iedere keer opnieuw volgen, terwijl ik prima weet hoe ik mezelf moet kleden en presenteren, een sollicitatiebrief moet schrijven, een cv moet opstellen, enzovoorts. Je moet je cv meenemen en je sollicitatiekleding alvast aantrekken op die workshops. Het is sowieso beledigend, want ze doen net alsof mensen in de bijstand niet weten hoe zich te presenteren en te kleden. Ik voel er weinig voor om weer opnieuw in die carrousel terecht te komen.”
Discriminatie
“Bovendien is er ook veel discriminatie op de arbeidsmarkt. Mijn moeder had vroeger een goede kantoorbaan. Maar ze werd ontslagen omdat ze zwanger was geworden van een Spaanse man, mijn vader dus. Op die manier is mijn moeder in de bijstand terechtgekomen. Ik merk ook best regelmatig bij mijn eigen sollicitaties dat je toch wordt afgerekend op bepaalde zaken, zoals je leeftijd of in mijn geval ook een buitenlandse achternaam, een bepaalde komaf.”
“Meestal ging het om leeftijdsdiscriminatie. Dan werd mij openlijk verteld dat ik te oud was voor een bepaalde vacature. Dat ik niet kon reageren omdat het bedrijf alleen jonge mensen zocht, schoolverlaters die nog kneedbaar waren. Soms kreeg ik ook te maken met racistische opmerkingen. Dan zei men bijvoorbeeld: ‘U ziet er toch niet exotisch uit’. Vanwege mijn Spaanse achternaam werd er dan een Antilliaanse verwacht.“
“Ook heb ik weleens te maken gekregen met vooroordelen over mijn uiterlijk. Vorig jaar gebeurde dat nog. Ik had toen een gesprek met mijn consulente van de sociale dienst en een mannelijke werkcoach die mij nog nooit gezien had. Hij bekeek mij destijds van top tot teen en zei erbij: ‘Ik vind jou geen type voor een secretaresse’. Dat was puur gebaseerd op een eerste indruk over mijn uiterlijk, terwijl ik gewoon netjes gekleed was. Maar hij liet duidelijk blijken dat dat niet vrouwelijk genoeg was. Meneer had duidelijk een clichébeeld van een secretaresse in zijn hoofd zitten. Dat ik blind en snel kan typen en er netjes gekleed uitzag, was blijkbaar niet belangrijk.”
“Ik ben een representatieve vrouw van tweeënveertig jaar die al acht jaar werkloos is en daarom lastig bemiddelbaar is. Dus al presenteer ik mezelf als de koningin, dan nog hebben werkgevers geen interesse in mij. Zo liggen de feiten. En dat weet de sociale dienst ook heel goed. Dus waarom dan al dat getreiter jarenlang? Puur om mij de dwangarbeid in te krijgen. Een andere motivatie kan ik niet bedenken. En dan zegt men: ‘Vanuit een werkende situatie kom je eerder aan het werk bij een werkgever’. En dan zeg ik: ‘Nee, dat klopt niet’. Want toen ik nog bij de Belastingdienst werkte, heb ik mezelf uit de naad gesolliciteerd. Ik deed meerdere brieven per week de deur uit en bezocht fanatiek uitzendbureaus. Desondanks kwam ik er niet tussen. En zodoende weet ik dat dat smoesjes zijn.
Strijd
“Natuurlijk word ik hier moedeloos van, als je je al zoveel jaren kapot solliciteert en maar niet structureel uit die uitkering komt. Behalve dan tijdelijk als er flink aan jou verdiend kan worden door meerdere partijen. Ja, daar word je moedeloos van. Vooral als je zelf weet dat je heus wel beter verdient. Maar je staat machteloos, je bent immers volledig overgeleverd aan de grillen van de sociale dienst en werkgevers. Het liefst zou ik nu een omscholing krijgen voor een zelfstandig beroep, zodat ik het heft in eigen handen kan gaan nemen. Maar die kans zal de sociale dienst mij niet willen geven. Ze houden je liever in een kwetsbare positie zodat er goed van je geprofiteerd kan worden. En dat zal alleen maar erger gaan worden als straks die dwangarbeid officieel ingevoerd wordt door middel van die Participatiewet.”
“Daarom moet daar ook over de volle breedte tegen gestreden gaan worden. En dat kun je niet als individu blijven doen. Daar is echt groepsverband voor nodig. Mijn ervaring is dat de sociale dienst echt niet wil dat mensen vooruitkomen. Ze willen gewoon een werklozenleger in stand houden wat ze te pas en te onpas kunnen misbruiken voor hun eigen doeleinden. Dat is mijn conclusie. En alleen door ons als groep te verenigen en actiebereidheid als groep te tonen zie ik hierin een kans op verandering.”
Raven is een schuilnaam.
Frodo Tromp
Ik zie niet in wat er op mij aan te merken zou zijn lauwebal. Laat ik dat even voorop stellen. Mijn verhaal is de waarheid en heeft niks te maken met in een slachtofferrol te kruipen. Typisch een maatschappelijk werk taaltje ” dat in een slachtoffer rol kruipen”. Altijd maar naar jezelf moeten kijken ook al is er niets of weinig mis met je. Als ik al ergens spijt van heb dan is het wel dat ik ooit aan die opleiding begonnen ben. Maar ja, dat kun je ook niet van te voren weten. En dan zeg je dat het te gemakkelijk is om het op discriminatie te gooien. Nou als je in een team niet welkom bent, vanwege welke reden dan ook, dan kun je je hele stage wel schudden. Dat is gewoon een feit. En dan zeg je dat je genoeg mensen met een buitenlandse naam of uiterlijk kent die wel een baan hebben. Nou dat kan kan. Maar wat dan nog? Lieg ik daarom? Kan ik het daarom niet meegemaakt hebben? Maar jouw reactie verwoordt precies hoe de sociale dienst er ook over denkt. Het is altijd de eigen schuld van de bijstandsgerechtigde of vroegtijdige schoolverlater zelf. En dat is nou precies de reden waarom je dan later zo weinig medewerking verkrijgt om er nog iets van te maken. Omdat het altijd je eigen schuld is. En omdat je altijd alleen maar aan jezelf moet werken. Zelfs als je niet weet waaraan je dan zou moeten werken wordt je door die sociale dienst naar een psycholoog gestuurd. Maar goed. Het feit dat ik mijn verhaal naar buiten heb gebracht betekent juist al dat ik niet in een slachtoffer rol ga zitten. Ik wil de samenleving wakker schudden dat dit soort praktijken plaatsvinden. Ik heb juist bewondering voor mensen die hun verhaal naar buiten brengen. Beter dan zelfmoord plegen niet waar. Of vind jij al die verhalen van dwangarbeiders ook maar slachtoffer gezeik Lauwebal? Je heb je nickname trouwens wel toepasselijk gekozen! Mijn complimenten voor je zelfkennis.
Ik kan best tegen kritiek. Maar dan moet die kritiek wel op waarheid gebaseerd zijn. Oordelen over mij dat ik in een slachtofferrol zou gaan zitten slaat nergens op! Ik heb mijn verhaal naar buiten gebracht omdat er iets hier in Nederland goed mis is als het gaat om bijstandsgerechtigden. Klaar. En ik kruip niet in een slachtofferrol. Ik bèn slachtoffer van dit systeem.
Beste medestrijders tegen dwangarbeid. Ik kan het helaas (nog) niet met 100 procent zekerheid zeggen, maar ik heb er wel een sterk vermoeden van dat mijn consulent van de sociale dienst als nevenfunctie camping beheerder is van een camping hier net over de grens in België. Mijn vermoeden is tevens dat hij voor deze camping via zijn functie bij de sociale dienst dwangarbeiders ronselt. Met andere woorden dat meneer voor zijn camping het minimumloon ontduikt met de daarbij behorende belastingen en premies. Alle tekenen wijzen hierop. Ik probeer aan meer bewijzen te komen. Ik weet het adres en de naam. Ik weet niet of ik deze gegevens mag plaatsen hier op de site van doorbraak. Maar dat hoor ik dan nog wel neem ik aan. Laat maar weten als hier interesse naar is om onderzoek naar te doen.
Ik weet dat Paul ook nogal thuis is met Google. Maar nogmaals ik weet niet of doorbraak wil dat ik alle gegevens hier op de site zet? Ik heb zelf de neiging om de FIOD in te gaan lichten omdat mijn vermoeden echt heel sterk is.
je kan het beter stilletjes zien uit te zoeken, en als het waar is volop in de media (doorbraak bijv) plempen. de fiod zijn ook ambtenaren en zullen elkaar misschien niet willen bijten.
Fix. Ja ik ben vorig jaar al begonnen met uitzoeken omdat ik toen al een vermoeden had. Vorig jaar had ik een rechtszaak lopen maar deze consulent had niet het fatsoen de uitspraak af te wachten en keurde mij meteen weer goed om aan het werk te gaan via een zogenaamd diagnose gesprek (zonder tussenkomst van een bedrijfsarts). Waarop ik weer opnieuw bezwaar aan moest tekenen tegen zijn nieuwe beschikking. Dit jaar doet hij hetzelfde. Ik heb nu een hoger beroepszaak lopen die hij weer loopt te frustreren via een diagnose gesprek. Ook doet hij dit ook dit jaar weer in dezelfde periode, namelijk in de zomer. Omdat de man mij juridisch tegenwerkt en mijn gang naar de rechter probeert te saboteren door telkens eigenhandig nieuwe beschikkingen op te stellen ben ik hem eens gaan googlen. En ik kwam tot de ontdekking dat een persoon met precies dezelfde naam en voorletter camping beheerder is van een camping hier vlakbij net over de grens. Nu zou je kunnen zeggen er zijn meer mensen met diezelfde naam. Maar dat valt erg tegen omdat zijn achternaam zeer zeldzaam is. Er zijn landelijk echt maar heel weinig mensen met die naam. En aangezien de voorletter (hij heeft er maar één) en de regio overeenkomen is de kans echt groot dat het om dezelfde persoon gaat.
zeldzame achternamen hebben nog wel es de neiging zich plaatselijk concentreren (een letterlijk soort van appels die niet ver van de boom vallen). maar gelijke namen is wel een redelijke indicatie. succes, ben benieuwd.
Hoi Fix. Bij deze achternaam is dat niet het geval. Heb ik al uitgezocht. Het is een zeldzame naam verspreid over verschillende regio’s, plus dat de voornaam ook hetzelfde is. En hij heeft maar 1 voorletter (dus geen meerdere zoals zoveel mensen wel hebben). Daarnaast is de timing zeer opvallend. Gedurende de rest van het jaar laat hij me met rust, maar in de zomer begint de heksenjacht. Dat was vorige zomer het geval en nu weer. Dus ja, alles bij elkaar opgeteld stapelen de vermoedens zich op bij mij. Want wanneer hebben beheerders van een camping het meeste personeel nodig? Precies in de zomer!
tis te hopen dat ie niet meeleest hier, want zo moeilijk zal die zich niet meer herkennen in de hints die hier inmiddels zoal gegeven zijn. jammer van het verassingselement.
misschien moest je anders maar tewerkgesteld zien te worden in z’n camping, dan kan je van binnenuit berichten over de wantoestanden. of sowieso es proberen of je contact kan leggen met mensen die daar al tewerkgesteld zijn.
lol, als ze je verplichten tot vrijwilligerswerk kan je zeggen dat je al een volle dagtaak hebt aan spionagewerk naar wantoestanden, en over de vraag wie bepaalt wat nuttig is voor de maatschappij kan je zeggen dat je daarover van mening verschilt, lijkt me dat zeer wel te motiveren is waarom jouw vrijwillige en onbetaalde werkzaamheden nuttiger zijn voor een maatschappij die we zouden moeten hebben dan wat dan ook. lijkt me een leuke ingang voor een publiek debat.
Tja Fix. Dat zat ik ook te denken: hopelijk leest ie niet mee. Nou kom ik dommer over dan ik ben. Das een voordeel haha (ook lol)
Ga samen met iemand anders naar die camping en vraag naar de camping beheerder. Als het hem is, heb je nu een getuige. Misschien moet je met z’n 3e gaan zodat er 1 is die dit op afstand kan filmen.
Google is your best friend. Google op de volledige naam van de consulent samen met de naam van de camping en kijk of er ook fotos te vinden zijn.
Dit soort mensen vinden zich zelf belangrijk en dat moet van de daken geschreeuwd worden, best kans dat wel iets te vinden is.
Misschien kun je via Doorbraak officieel als vrijwilliger als speurder/onderzoeker/klokkenluider ingezet worden.
Ik zou als doorbraak.eu een advertentie plaatsen op de site voor een speurders/onderzoekers/klokkenluiders op vrijwilliger basis. Het liefst mensen die al werken in werk en re-integratie of gemeentelijke trajecten. Anonimiteit verzekerd.
Volgens mij is zoiets nog nooit op een grote schaal gedaan. Stel je voor, overal spionnen in werk en re-integratie of gemeentelijke trajecten, die alles genadeloos vastleggen en doorspelen en later publiekelijk maken.
Dat doet volgens mij best wel pijn…….
waarom via doorbraak? je kan toch ook gewoon je eigen werkgever zijn?
Je wil van de speurders/onderzoekers/klokkenluiders zelfstandige of ZZP’ers maken????
Als onderdeel in de strijd tegen dwangarbeid en misstanden lijken me een groot aantal speurders/onderzoekers/klokkenluiders vrijwilligers in alle werk en re-integratie trajecten, in heel Nederland, die alles documenteren en in de gaten houden, een behoorlijke aanslag op gemeentes, werk en re-integratie bedrijven. De schok zal des te groter als een site als doorbraak er achter zit.
Zou jij als directeur of gemeente ambtenaar het leuk vinden als de vuile was buiten komt? Ik denk het niet.
Stel Raven krijgt gelijk en kan dadelijk aantonen dat die ambtenaar zijn positie misbruikt om gratis en gesubsidieerde arbeiders te krijgen voor zijn bedrijf of een bevriende eigenaar van een bedrijf.
Zou het niet een flinke klap zijn voor politici als hun machtsmisbruik en vriendjes politiek open en bloot op straat ligt?
Je kent het programma de monitor? Gemeentes vinden al niet zo leuk dat misstanden op een kleine schaal naar buiten komen, maar wat dacht je als deze misstanden in grotere getale en op een veel grotere schaal naar buiten komt?
Dat lijkt me ook.
Het is maar een idee voortvloeiend uit de reactie op Raven. De vraag is hoe hard / groot, je de strijd wilt voeren?
@Raven
als je zijn naam wil googlen doe het dan via Tor en zet even cyberghost aan ze kunnen op paginas zien welk IP ze bezoekt. en dat vervolgens nakijken waar in de buurt dat zit het heeft geen nut tenzij ze iets verdachts zien though:)
@ Bruce,
Het zou wel erg ver gaan als de sociale dienst jou internet verkeer in de gaten staat te houden omdat jij op zoek bent naar bewijslast. Nog maar te zwijgen of ze daar überhaupt rechten voor hebben of de mankracht.
niet noodzakelijk, maar wat dan nog? niks mis mee toch? maar dat ben je dan natuurlijk niet, want het levert geen inkomsten op, je bent gewoon vrijwillig hard aan het werk je nuttig te maken voor een betere maatschappij door misstanden te rechercheren, en intussen ook ZZP ervaring op aan het doen, om later meer kans te maken op een ZZP baantje. alles geheel volgens de denktrant van de soos, dus ze mogen niet zeuren. dat is al wat ik ermee wilde zeggen, natuurlijk is het zinvol om de krachten te bundelen, dat ontken ik niet, ik kom alleen maar met wat ideeen.
Hallo Paul, daartoe moeten ze eerst een verzoek bij de beheerder van de site doen en vervolgens naar de provider stappen. En als Raven daar gekeken heeft, bewijst dat nog niks. Daarnaast zijn sociale diensten nog behoorlijk digibeet. Bankafschriften moeten ze immers nog steeds bij de cliënt opvragen; van ‘meekijken’ is vooralsnog geen sprake.
Paul. Foto’s ben ik naar op zoek gegaan op het internet maar heb ik niet kunnen vinden helaas. Naar die camping toegaan zou kunnen, weet alleen dan niet of hij op dat moment ook aanwezig is natuurlijk. Echter in het weekend zou de kans groter moeten zijn. Je idee betreffende klokkenluiders/speurders via Doorbraak op een wat grotere schaal vind ik wel een hele goeie moet ik zeggen.
Hoi Raven,
Je schreef:
Beste medestrijders tegen dwangarbeid. Ik kan het helaas (nog) niet met 100 procent zekerheid zeggen, maar ik heb er wel een sterk vermoeden van dat mijn consulent van de sociale dienst als nevenfunctie camping beheerder is van een camping hier net over de grens in België. Mijn vermoeden is tevens dat hij voor deze camping via zijn functie bij de sociale dienst dwangarbeiders ronselt.
Mijn advies is ga naar de Kamer van Koophandel en voor een klein bedrag krijg je alle bedrijven van een persoon diens
naam je doorgeeft. Geef de naam van je consulent door en je krijgt een complete uitdraai van al zijn bedrijf cq bedrijven van de Kamer van Koophandel, mocht hij of zij die hebben.
Misschien kan het nog goedkoper om de eigenaar van die camping via de KvK te kunnen vinden.
Mocht dit zo zijn en hij stuurt daar in hoofde van zijn functie zijn eigen cliënten onder dwang naar toe dan is er genoeg bewijs aanwezig voor een strafzaak.
Condor
Ik zit ook ongeveer een jaar in de bijstand. Nu had ik om mijn goede wil te tonen een part time baantje met weinig uren, maar het was een begin en mijn intentie was dat als ik eenmaal een voet tussen de deur had ik mijn uren kon uitbreiden. Na lang lobbyen bij mijn part time baan kan ik nu meer uren werken Maar dat had nog wat voeten in de aarde met planning dus dat duurde 3 a 4 maanden voordat dit rond was. heb ik ook aangegeven bij de bijstand.
Nu kan ik waarschijnlijk minimaal 75% uit de uitkering zijn met de uren die ik nu ga maken, heb ik ook allemaal zelf voor elkaar gekregen, alle voorstellen waar hun me aankomen hebben tot niets geleid. Maar dit wordt nu in een keer van tafel geveegd en ze willen mij verplichten om asbest op te gaan ruimen. Nou dat ga ik dus niet doen ik vertrouw dat niet ik vind dat nogal risico vol. Ze hebben ook al meer dan een maand geleden andere voorstellen gedaan waar ik intresse in had maar schijnbaar als er 1 iemand ziek is bij de gemeente dan draait het hele systeem in de soep daar en wordt je voor het gemak maar in de asbest gedumpt. Maar als ik dat andere baantje kan krijgen dan ben ik met twee part time baantjes dus wel uit de uitkering. Maar er wordt weer op de zaken vooruit gelopen en ik wordt met een stoomwals naar de klote geholpen.
Er waren ook meer baantjes die ze dan via een soort intern uitzend bureautje van de gemeente regelen, maar elke keer als ik daar naar vraag krijg ik geen antwoord ondanks dat ik daar zelf meerdere malen om heb gevraagt hoe het ermee staat. En dat waren ook baantjes die te combineren zijn met mijn huidige werk. Ik denk dat ze gewoon de boel traineren zodat ze een bonus kunnen krijgen of iets dergelijks als ze straks 10 mensen in de asbest hebben gedumpt. Het intresseerd ze echt helemaal niets wat ik wil. Ik doe mijn best om er wat van te maken als je bij wijze van spreken voor 95% uit de uitkering ben dat is voor hun hetzelfde als helemaal niet werken. Ik krijg hier echt stress van elke keer als ik daar bij de bijstand op verplicht gesprek ben geweest.
Elke keer is het ook van ja maar je zit al zo lang in de uitkering en zonder baan. Als ik dan zeg dat ik al vanaf oktober werk heb dan wordt dat gewoon genegeerd. Altijd is het mijn fout en nooit ligt het aan hun.
Ik krijg nog eens een hartaanval zo boos kan ik er over zijn. Ik kan ook heus wel wat want ik verdiende vroeger 4200 euro bruto per maand en dat betalen ze heus niet 10 jaar lang omdat je niets kan. Maar de arbeids markt is dusdanig slecht dat ik niet eens wordt uitgenodigd voor een gesprek. Bij de bijstand moest ik van alles ik moest mijn cv veranderen en mijn brieven waren niet goed volgens hun. Nou er is totaal niets veranderd alles wat ik doe volgens de viSie van de bijstand heeft tot niets geleid. het enige wat ergens toe heeft geleid zijn mijn eigen acties.
Maar goed ik wordt nog lieve zwerver dan dat ik elke dag om 4 uur snachts mijn bed uit kan om lekker de asbestkanker op te lopen voor bijstands niveau loontje (ja want het is werk met behoud van uitkering,, dus niet echt werk) en als ik daarna gedumpt wordt omdat het ze niet bevalt dan ben ik nog verder van huis dan dat ik nu ben.
Dat ik weinig geld krijg dat maakt me niet uit maar het getreiter en negatieve houding van de kant van de bijstand daar krijg ik echt nog eens een burnout van of een hartaanval. Ik lees veel verhalen hier op deze site die enkel maar bevestigen wat ik zelf ook voel.
Het is helemaal niet dat ik neerkijk op simpel werk als stickers plakken of envloppen tellen of weet ik veel wat en als ze me zo een baan aanbieden of vakken vullen in de supermarkt dan doe ik het zo. Maar ik heb al op zulke baantjes gesolliciteerd via de gemeente maar daar hoor ik dan nooit meer wat van. En dan durven mij nog de schuld te geven dat ik te lang in de bijstand zit. Ik ben echt ontzettend boos nu. Ik heb me ook nog nooit ziek gemeld nog nooit vakantie opgenomen of wat dan ook en dat terwijl de helft van wie er in de bijstand komt nooit komt opdagen op die gesprekken of zich afmeld met een of ander slap excuus of zogenaamd ziek zijn.
Ik denk dat ik maar eens vakantie opneem binnenkort dat ik even niet aan die bijstands gesprekken hoef te denken want ik krijg echt nog eens hartklachten ervan.
@Raven,
Misschien moet je die camping eens opbellen onder een valse naam en wat vragen stellen over de eigenaar. Zo van hallo ik ben op zoek naar deze persoon (en dan noem je de naam van de eigenaar). gewoon met verzonnen smoesjes dat je ergens een klacht over hebt ofzo.
Kom je er zo achter of deze persoon en die van de gemeente een en dezelfde zijn. Dan niet enkel de fiod informeren maar is ook duidelijk een geval van machtsmisbruik en belangenverstrengeling. Dus dat kan ook geraporteerd worden. Nu zou ik daar alleen wel bij een juridisch onderlegd persoon advies over inwinnen.
Uiteraard is een voorpagina artikel in de lokale krant wellicht ook al genoeg om wat mensen flink nerveus te maken.
Ik ga die asbest wel opruimen.
Maar ik zou dan ook gelijk een marktconforme looneis eisen en we gaan ook eens even praten over de veiligheidsvoorschriften.
Het verbaast me nog altijd dat jullie nog altijd geen looneis op tafel leggen. Het gaat hier om reguliere arbeid. Sterker, je doet iets voor een geldbedrag en de belasting en arbeidswetten noemen dit arbeid. Om dat het arbeid is moet het voldoen aan de in Nederland minimum (CAO) loon. Volgens een gerechtelijke uitspraak ben je zelfs verplicht om een loon te eisen.
Doe je dat niet en start je toch met werkzaamheden, heb je nergens recht meer op.
In het geval van asbest saneerder zou ik zelfs een marktconform loon eis vragen.
Ik ga ook rustig op de camping werken, geen enkel probleem, maar wel een normaal loon betalen.
Ik heb al gebeld naar die camping om ergens achter te komen, maar meneer de beheerder was niet aanwezig. De tip van Condor vind ik wel een goeie, maar het kan natuurlijk ook familie van die consulent zijn zoals bijvoorbeeld een broer of een neef zodat er indirect belangenverstrengeling is. En dan kom je daar niet zo gauw achter. In elk geval voelt het niet goed. Ik heb een slecht gevoel bij die man. Maar goed, heb wel gemerkt dat hij niet veel praatjes meer heeft tegen mij in elk geval dus op die camping zal ik zelf niet zo gauw terecht gaan komen. Ik moest van de week bij hem op gesprek komen en hij wist weinig meer te zeggen. Zal wel te maken hebben met de klacht die ik vorig jaar tegen hem ingediend heb. Hij had mij toen alle arbeids- en reïntegratieverplichtingen opgelegd die er maar zijn. Echt allemaal dus. Echter de gemeente heeft hem teruggefloten. De directe dreiging van dwangarbeid heb ik, tot op heden, nog goed van me af weten te houden. De gemeente blijft volhouden dat ik eerst in therapie moet voordat ik geschikt word geacht voor (verplicht) vrijwilligerswerk. Mijn advocaat hierover gebeld en het psychologische traject moet ik nu wel in op straffe van anders gevolgen voor de uitkering. Uiteraard ben ik hier ook niet blij mee. Want ja, een normale toekomst opbouwen zit er voor mij zo ook niet in. En ik weet zelf echt niet wat ik bij een psycholoog te zoeken heb, behalve dan die psycholoog weer aan het werk houden. Tja, ik werk zelf niet, maar ik hou wel veel mensen aan het werk in elk geval (Lol)
Ik herken je verhaal anoniempje. Alleen het asbestverhaal heb ik zelf nog niet meegemaakt (afkloppen). Maar van wat je verder schrijft herken ik veel. En ja, ik heb inderdaad een burn-out opgelopen door de sociale dienst. Als ik een brief van ze krijg dat ik op gesprek moet komen dan zit ik dagen van te voren al in de stress. Dus ik herken wat je schrijft. Omdat ik nu een burn-out heb door hun sturen ze me naar een psycholoog. Onvoorstelbaar. Ze zijn knettergek daar bij die sociale dienst. En ja, ik geef je gelijk, asbest zou ik ook niet graag opruimen. Levensgevaarlijk. Hier bij ons in de buurt zit asbest in de huizen en er komt hier regelmatig een bedrijf met mannen met maskers op om het op te ruimen. Dus ik begrijp je angst. Toch vind ik de tip van Paul wel waardevol. Je gaat werk doen met risico en dus moet je gaan praten over de veiligheid. Dat betekent dus dat je een veel hoger loon kunt gaan eisen dan het minimumloon. Gewoon doen zou ik zeggen. Kijk hoe ze reageren. En anders naar een advocaat stappen.