Ambtenaren straks vervolgd wegens het opleggen van dwangarbeid aan bijstandsgerechtigden?
De aanwezigen moesten eerst twee powerpointpresentaties doorstaan van de gemeente en de DZB, “het gemeentelijk bedrijf voor mensontwikkeling”. Drie kwartier lang cijfers die de noodzaak van gigantische bezuinigingen moesten aantonen, afgerond met een enthousiast bedoeld verhaal over hoe dat best te realiseren valt. Dieptepunt was een voorstel van de DZB-meneer voor een “Wall of Fame” waar foto’s van werklozen aangeplakt zouden worden die een betaalde baan hebben gevonden.
Meest opvallend in de daaropvolgende inspraakreacties waren de bijdragen van Eltjo Meijer van de Leidse cliëntenraad, C. van Musscher en tenslotte Tomme Geraedts van Doorbraak die het meeste applaus kreeg, en zeker niet alleen van het tiental meegekomen leden van Doorbraak en het Leidse crisisplatform.
Meijer keerde zich faliekant tegen de plannen, en met name tegen het ontbreken van elke mogelijkheid tot bemiddeling en onafhankelijk advies voor de bijstandsgerechtigden.
Hongerdood
Musscher hield een messcherp verhaal tegen dwangarbeid. “Het voorgenomen en ook al het huidige beleid voorziet in het dwingen van bijstandsgerechtigden tot het verrichten van arbeid, zonder loon en zonder arbeidsrechterlijke bescherming”, zo begon hij. “Natuurlijk staat het de bijstandsgerechtigde vrij om de gedwongen arbeid te weigeren. De gemeente stelt hieromtrent onder meer: ‘Maar ook (…) het weigeren van een participatieplaats (…) leidt tot zware sancties.’ Vervolgens is de maatregel een korting van 100 procent en bij volharding beëindiging van de bijstandsuitkering. De keuze is duidelijk: als de bijstandsgerechtigde de arbeid weigert, wordt de voor het fysieke voortbestaan noodzakelijke uitkering stopgezet. Weigering van dwangarbeid betekent geen uitkering, geen uitkering betekent geen eten, geen eten betekent overlijden.”
Dat lijkt misschien wat aangezet, maar er zijn al voorbeelden van werklozen in West-Europa die geen uitkering meer kregen en de hongerdood zijn gestorven. Een tragisch voorbeeld is te vinden in het boek Cluster van de Duitse auteurs Detlef Hartmann en Gerald Geppert. (Lees hier het voorwoord in het Duits.)
Terug naar Musscher. “Meer dwang dan dit is niet mogelijk”, ging hij verder. “Het is uiteindelijk niet anders dan iemand met het pistool tegen het hoofd tot dwangarbeid te dwingen. Er is dus sprake van arbeid, er is sprake van maximale dwang, en dus sprake van dwangarbeid in zijn meest uitgesproken vorm, namelijk verplicht moeten werken zelfs zonder loon. Deze vorm van dwangarbeid staat gewoonlijk bekend als slavernij.”
Disproportioneel
“De gemeente verweert zich door te verwijzen naar een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRB), die de praktijk van dwangarbeid zou goedkeuren. De CRB overweegt hierbij, dat in de aan de uitspraak ten grondslag liggende zaak geen psychische of fysieke druk zou zijn uitgeoefend. De CRB stelt dat er sprake is van verplichte arbeid als genoemd en verboden in artikel 4 van het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM), maar stelt vervolgens dat dwangarbeid alleen dan verboden zou zijn, als deze “excessief” of “disproportioneel” zou zijn. Wat excessief of disproportioneel is, blijft onduidelijk. Wellicht mag de dwangarbeider/slaaf geen blijvend zwaar lichamelijk letsel worden toegebracht, waarbij het ongetwijfeld aan de slavendrijver is om te bepalen of zulks het geval is. Ook zou er “enig zicht” moeten bestaan op terugkeer naar de arbeidsmarkt. Wat enig zicht is, blijft eveneens onduidelijk. Een kans van 0,001 procent is nog altijd een kans.”
“Gelukkig is niet de CRB maar het Europees Hof van de Rechten van de Mens (EHRM) de autoriteit op het gebied van interpretatie van het EVRM. Nu doet zich de moeilijkheid voor dat dwangarbeid, als door de Wet Werk en Bijstand geïntroduceerd, in het naoorlogse Europa een nieuw fenomeen is. Na de Arbeitseinsatz uit de Tweede Wereldoorlog is door de overheid afgedwongen dwangarbeid als in de WWB vastgelegd niet meer voorgekomen. Dit heeft als gevolg, dat er nog geen jurisprudentie van het EHRM is over de dwangarbeid als thans aan de orde.”
Onnozelheid
“Thans liggen enkele zaken die wel de dwangarbeid door bijstandsgerechtigden tot onderwerp hebben op de plank bij het EHRM. Op deze plank liggen ook circa 140 duizend andere zaken, zodat de gemeente Leiden nog wel even vrij spel heeft en onnozelheid kan veinzen. Op enig moment zal zelfs het EHRM uitspraak doen, en is er een gerede kans dat de praktijk als thans uitgevoerd/geïntensiveerd door de gemeente Leiden als illegaal wordt aangemerkt. In dat geval hebben de gemeente Leiden en andere Nederlandse overheden een serieus probleem. De gemeente, haar bestuurders en ambtenaren hebben zich in dat geval opzettelijk en met voorbedachte rade schuldig gemaakt aan een praktijk, die terecht geassocieerd wordt met de meest onsmakelijke regimes: dwangarbeid.”
“De voormalige dwangarbeiders zullen in dat geval recht kunnen doen gelden op schadevergoeding en achterstallig loon. Het is zelfs niet ondenkbaar dat individuele ambtenaren op grond van artikel 365 Wetboek van Strafrecht vervolgd zouden kunnen worden, hoewel mij dat gezien de buitengewone welwillendheid, waarmee het openbaar ministerie en de Nederlandse (uiteraard volstrekt onafhankelijke) rechterlijke macht misslagen van het ambtelijke apparaat beoordelen, niet erg waarschijnlijk lijkt.” De aanwezige raadsleden leken dan ook niet erg onder de indruk van Musschers betoog, die afsloot met een inktzwart, maar helaas uitermate realistisch voorbeeld dat in de nabije toekomst realiteit kan worden. “Straks zien we op straat groepjes van twee gedwongen schoffelaars rondlopen, de een met een taakstraf en de andere een bijstandsgerechtigde. De eerste mag na 240 uur naar de huis, de ander moet twee jaar doorgaan met een mogelijk verlenging van nog eens twee jaar.”
Doorbraak
Tot slot hier nog de tekst zoals die voorgelezen werd door Doorbraak-activist Geraedts. “In de conceptnota ‘Bevordering van arbeidsparticipatie in een tijd van bezuinigingen’ van het college van B&W van de gemeente Leiden staat een aantal beleidsvoornemens waar Doorbraak protest tegen aantekent. Ik zet die voornemens en onze kritiek erop even op een rijtje.
Ten eerste. De gemeente wil grote groepen Leidse werklozen gedwongen aan het werk zetten. Wij wijzen dwangarbeid om zwaarwegende principiële redenen af.
Ten tweede. Voor die gedwongen arbeid krijgen de werklozen alleen maar een bijstandsuitkering, dus geen minimumloon en zeker geen loon volgens de geldende cao’s. Wij wijzen elke vorm van arbeid met een beloning onder het wettelijk minimumloon af.
Ten derde. De gedwongen arbeid gaat gepaard met een onthutsende afbraak van arbeidsrechten. De verworvenheden waar generaties arbeiders voor hebben gevochten, dienen overeind te blijven staan, vinden wij.
Ten vierde. Wie werkloos wordt en een bijstandsuitkering aanvraagt, moet in opdracht van de gemeente eerst 6 weken lang helemaal gratis werken. Wijst de gemeente de bijstandsaanvraag af, dan heeft de aanvrager pech gehad. Wij menen dat het aanvragen van een bijstandsuitkering niet gepaard mag gaan met het verplicht verrichten van onbetaalde arbeid.
Ten vijfde. De gemeente zet in de nota een stigmatiserend beeld vol vooroordelen neer over werklozen die (citaat) “niet bijzonder gemotiveerd” zouden zijn en die (citaat) “een prikkel” nodig zouden hebben. Wij vinden dat de overheid altijd moet zien te vermijden om groepen mensen in de samenleving over één kam te scheren en als groep zwart te maken. Ook de gemeente Leiden heeft die verplichting.
Ten zesde. Volgens de gemeente zullen werklozen via opstap- en participatiebanen doostromen naar betaalde banen. Volgens ons gaat het in de praktijk vaak andersom. Het betreft vaak werk waarop de laatste jaren enorm is bezuinigd en waar de overheid geen geld meer voor heeft of voor over heeft. Een voorbeeld. De schoolconciërge met een cao-loon en arbeidsrechten die 10 jaar geleden werd ontslagen, die moest daarna in het kader van de gesubsidieerde arbeid precies hetzelfde werk doen tegen het minimumloon, en die krijgt nu een participatiebaan op bijstandsniveau opgedrongen.
Ten zevende. De gemeente hamert op de noodzaak van bezuinigen. Wij bestrijden die noodzaak. Wij stellen: haal het geld waar het zit, dat wil zeggen: bij de miljonairs, bij de miljardairs en bij de grote bedrijven. Wij zeggen: laat de sterkte schouders de zwaarste lasten dragen. Wij vinden: de mensen die de economische crisis niet hebben veroorzaakt, moeten daarvoor ook niet opdraaien.
Onze algemene conclusie over deze nota luidt: er wordt nog eens extra verpaupering en afbraak van arbeidsrechten op gang gebracht onder regie van de gemeente Leiden. Dit afbraakproces gaat iedereen aan. Niet alleen wie nu werkloos is. Iedereen kan van de ene op de andere dag zijn of haar baan kwijtraken. Bij iedere vorm van beschaving en solidariteit hoort een vangnet voor de zwakkeren, de slachtoffers en de mensen met pech. Maar de gemeente kapt dat vangnet weg. Dat wijzen we af.”
Eric Krebbers
De Leidse Cliëntenraad SoZA (www.clientenraad-leiden.nl) is inderdaad faliekant tegen de belangrijkste voornemens die in de participatienota van het college van D66, VVD, SP en CDA staan. Dat geldt natuurlijk op de eerste plaats (ex aequo) de invoering van de zogenaamde participatieplaatsen, ook wel dwangarbeid of lijfeigenschap genoemd, en het particpatiecentrum of hoe dat ook gaat heten (verplichte dagbesteding tijdens de aanvraag en ontvangst van een WWB-uitkering!). Bemiddeling en onafhankelijk advies voor de bijstandsgerechtigden bij o.a. re-integratietrajecten zou eigenlijk de normaalste zaak van de wereld moeten zijn, maar is dit dus niet volgens het college van D66, VVD, SP en CDA.
Overigens bevatte de inspraak van Adama aan het begin van de vergadering (‘burger aan het woord’) ook veel zinnigs en herkenbaars. Die bijdrage had betrekking op de bejegening van bijstandsgerechtigden door medewerkers van Werk & Inkomen.
Voorstanders van een fatsoenlijk sociaal beleid en een beschaafde menswaardige samenleving in Leiden zullen zich moeten afvragen hoe nu verder in LLeiden als de gemeente dwangarbeid of lijfeigenschap gaat invoeren. Dergelijke praktijken vinden trouwen nu al plaats in andere gemeenten.
Wordt vervolgd op 1 maart (commissie) en 10 maart (gementeraad)
Goed om dit te lezen, dit zit mij ook al tijden erg dwars. Het te werkstellen van mensen zonder minimaal minimumloon, zonder bijbehorende arbeidsrechten, is idd slavernij, en dus zelfs volgens gevestigde rechtsstelsel gewoon illegaal.
Ik zie trouwens in de reactie van Jolet dat aan het college in Leiden de SP deelneemt? Klopt dat idd? Is het dan geen idee om juist deze partij gerícht aan te spreken – stevig, met publieke actie en zo – op deze medeplichtigheid aan dwangarbeid? Als we dat laatste dan ook eens vertalen als “collaboratie met “arbeitseinsatz”? En het er dan stevig inwrijven?
Tja Peter. hoe spreek je een SP aan die liever in een college met VVD en CDA stapt dan een coalitie met de PvdA en GroenLinks te vormen? De SP in Leiden is vooral heel stil en VVD-vriendelijk. Je zou ze natuurlijk aan het beginselprogramma van de SP (‘Heel de Mens’) kunnen herinneren, maar ik vrees dat ze dat nooit goed gelezen hebben, laat staan begrepen. En de drie kernbegrippen van de SP-beginselen, menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid van mensen en solidariteit tussen mensen, ach mijnheer, wat bedoelt u eigenlijk? Het is een en al treurigheid met de Leidse SP. Maar ik vrees dat het in andere gemeenten waar de SP de beginselen heeft verkwanseld in ruil voor een plekje op het pluche vaak niet veel beter is.
Ik als dwangarbeider in Den Haag zit nu te denken dat mensen die nu nog een baan hebben moeten uitkijken dat hun wergever niet gaat dreigen. Ze kunnen zeggen als je niet wat inleverd of als je het niet bevalt kan je nog altijd dwangarbeider worden werken met behoud van uitkering onder dwangmiddelen. ook weer een reden een CAO baasvriendelijk te maken.
Beste Arnold,
maak je geen zorgen, dat heeft die gluipert Rutte al helemaal ingecalculeerd. Dat dreigen met pas op voor het behoud van je baan, hoe slecht en tijdelijk die ook alreeds is en hoe honds je werk’gever’ je ook behandelt, doen wij wel voor ze.
De geruchtenmachines en de ongeluksmachine van de nationaalsocialist Mark Rutte, die zich er overigens al geruime tijd op voorstaat socialer te zijn dan de PvdAaier, die ons over de bol aait met dat zij de armoedewetten van de huidige neo-liberale economische neergang van onze arbeidersverworvenheden eerlijk wil delen. Die als verkiezingsbelofte stelde de ware Partij van de Arbeid te zijn met z’n implementatie van de WWB. Ondanks alle Europese subsidies in de arbeidsmarktbemiddeling nog in de tijd dat er nog een GAB bestond is er in die tijd volop ingezet op het aan de gang krijgen van uitkeringsgerechtigden voor behoud van hun uitkering in zogenaamde vrijwilligersbanen die ja toen ook al de vakmensen van de arbeidsmarkt verdrongen.
Nu anno 2013 kunnen we getuige zijn van de uitwerking van deze ‘links’ een twee drie rechtse plannetjes van toen dat fout is. Alles wat onvermijdelijk inherent fout aan dit rechtse beleid dat met een duur woord communautariteit als speerpunt van het liberaal christensociale wordt genoemd. Dit alles is koren op de molen van werk’gevend’ Nederland. En zelfs de linkste partijen bliezen hun deuntje mee in het angst zaaien in het voordeel van de angstcultuur die sinds Rutte op de arbeidsmarkt bon ton is.
Voor die tijd was die er ook wel maar werd daar niet zo’n ruchtbaarheid aan gegeven en speelde de angstcultuur en de repercussies die stonden op je nek uitsteken voor verbetering van je arbeidssituatie zich in het verborgene af. Er bestaan geen baasONvriendelijke CAO’s maar daarintegen wel arbeidersONvriendelijke arbeidsovereenkomsten voor rechtse graaiers en ‘linkse’ PvdAaiers. Naïef en onnozel blijft werkend Nederland denken dat de politiek het beste met ons allemaal voor heeft. Mijn antwoord is eenvoudig en maar op één manier te duiden. Je doet het wel of je doet het niet. Wees niet bang en zaai geen angst. Als de nood aan de man komt sta je nooit alleen.
Gestoord met hun participatiewet. Nederland, bedankt jullie hebben voor mij de emmer doen overlopen en nu ben ik op mn dertigste een probleem van de staat. Ik heb het gehad met dit zooitje.
Iemand woont bij mij in omdat diegene nergens heen kan. Prima. Maar dan vraagt diegene bijstand aan. Je krijgt zonder pardon even wat mensen over de vloer die in je koelkast komen neuzen om vervolgens met allerlei leugens de bijstand af te wijzen. Je wordt gewoon aan je lot over gelaten en mag voor een duur van 6 maanden maar zien hoe je rond komt. Rechter moet er aan te pas komen en vervolgens, let op… De bijstand is voor de andere persoon… Worden 2 man aan het werk gezet. 2 man voor 32 uur per week. Dat is 64 uur per week tegenover de €460 die verdeelt gestort wordt over 2 bankrekeningen PER MAAND/ 4 weken, what ever. Het kan allemaal in Nederland, nou niet bij bassie. Voor nog geen €2 per uur gaan werken op een participatieplaats, tussen de mensen die niet normaal kunnen functioneren in de gewone maatschappij.. “Maatwerk” noemen ze dat. Ik heb nog NOOIT zo iets belachelijks meegemaakt. Zou IK een volledige wwb uitkering nodig hebben vind ik het terecht dat je daar wat voor terug moet doen, maar dit kan NIET. Het is niet voor mij en ik WEIGER als slaaf behandelt te worden. Jullie hebben nu een probleem van mij gemaakt en ik word nog een veel groter probleem als mijn weigering consequenties gaat hebben. De overheid moet niet zomaar denken dat ze alles kunnen maken, DIT DEUGT NIET en gaat tegen de rechten van de mens in. AFGELOPEN. Mevrouw Pl**ga van de gemeente Leiden met je leugens. Je haalt het vertrouwen uit de mens! W A L G E L I J K. “Leiden wil dat haar burgers mee kunnen doen aan sociale activiteiten” Ja, vandaar dat ik al 3 maanden wacht op de centen die “binnenkort” overgemaakt zouden worden. STIK ER IN.
Je maakt een aantal trap-naar-beneden-denkfouten, hoewel ik me je woede helemaal kan voorstellen:
“Voor nog geen €2 per uur gaan werken op een participatieplaats, tussen de mensen die niet normaal kunnen functioneren in de gewone maatschappij.”
Die mensen, die niet ‘normaal’ kunnen functioneren, draaien anders wel behoorlijk productiewerk en hoewel sociale werkplaatsen bij hoog en bij laag beweerde, dat de mens centraal stond en niet het werk, kunnen WSW’ers je vertellen, dat het echt wel werken is. Ze functioneren dus prima en beperkingen heeft iedereen.
“Zou IK een volledige wwb uitkering nodig hebben vind ik het terecht dat je daar wat voor terug moet doen, maar dit kan NIET.”
Tja, dat is het verschil tussen een uitkering en salaris, waar de goegemeente niet naar wil luisteren; ze werken immers ook voor hun geld. Een salaris is simpelweg uurloon · aantal uren en of jij de halve stad bij je laat slapen, zal en werkgever worst wezen. Bij een uitkering wordt gekeken naar de leefsituatie. Fundamenteler: een uitkering vervangt gebrek aan inkomen wegens werkloosheid, ouderdom of arbeidsongeschiktheid, dus strikt genomen zou niemand voo zijn uitkering moeten werken. Biedt men je werk aan, moet je akkoord gaan, maar de werkgever vervolgens wel aan alle wettelijke vereisten houden, zoals Paul terecht stelt.
Laat je ook niet inpakken door Wilders, die ‘slachtoffers van de crisis’ los wil weken van ‘de beroepswerkloze’. We zijn allen slachtoffer van de crisis, die in 1971 begonnen is met het loslaten van de goudkoppeling. Dat die crisis even weg leek, heeft te maken met de ongebreidelde kredietverstrekking rond de eeuwwisseling.
““Leiden wil dat haar burgers mee kunnen doen aan sociale activiteiten” Ja, vandaar dat ik al 3 maanden wacht op de centen die “binnenkort” overgemaakt zouden worden. STIK ER IN.”
Dat is de ‘citymarketing’ en verkiezingspraat. Het meeste geld van de sociale activiteiten gaat naar reizen en voedsel, en dat valt niet onder een gemeentelijke kortingsregeling.
Goeie reactie, Vilseledd, maar o o o daar ga je weer met je anarcho-kapitalistische filosofietjes. Nee, de crisis komt niet door het loslaten van de goudkoppeling. Hoe bestaat het toch dat er nog steeds mensen zijn die werkelijk geloven dat er waarden bestaan die geen sociale constructies zijn, dat er een kapitalistische vastigheid zou kunnen bestaan die crises zou kunnen voorkomen. Geld, goud, schelpen, een en nullen in een computer, alles heeft de waarde die een gek ervoor geeft. Maar ja, het anarcho-kapitalisme kan natuurlijk niet erkennen dat het kapitalisme in zich crises veroorzaakt, ja, een permanente crisis is, en dus ga je naarstig op zoek naar iets anders… en dan kom je uit bij extreem-rechtse theorieën als die over de goudkoppeling. En nee, hier gaan we (hier) niet over in discussie.
ik niet, maar ik begin er een beetje moe van te worden om telkens uit te leggen waarom. je woede is iig zeer terecht, ik leef met je mee.
aardig artikel wat je hier uit de oude doos hebt gehaald. zo valt goed te zien hoe het in 2 jaar veranderd is, ik zie het nu niet meer gebeuren dat er nog ooit een ambtenaar vervolgd zal worden wegens opleggen van dwangarbeid. (afgezien van een volksgericht that is…)
enne, die goudkoppeling is helemaal niet zo goed, aangezien goud dermate schaars is dat de gehele goudvoorraad in handen van rijken is, en die daardoor de waarde kan bepalen. zilver of aluminium zou beter zijn, want daar is zoveel van dat het nooit in z’n totaliteit in handen van rijken kan komen. nog beter zou zijn een koppeling aan een reeks van dingen, dingen die hun waarde stabiliteit hebben bewezen, en bijvoorbeeld noodzakelijke dingen die dagelijks gebruikt worden, zoals huizen, (drink)water, brood, enz. waarvoor het ook goed zou zijn als de prijs ervan stabiel zou blijven, als terugkoppeling. maar enfin, daar gingen we niet over discussieren hier.
Goed geschreven stuk. Schokkend te noemen dat het in de jaren daarna alleen nog maar erger is geworden. En dat we met z’n allen eigenlijk niet weten wat we ertegen moeten doen omdat de gevestigde orde niet naar ons wil luisteren en volledig doen waar ze zelf zin in hebben ten koste van ons.