Amsterdamse SP-wethouder weigert om individuele inkomenstoeslag te verhogen

Over de perikelen rond de nieuwe individuele inkomenstoeslag in Amsterdam heb ik al veel geschreven. De rechter verklaarde de gemeentelijke verordening over die toeslag ongeldig nadat een uitkeringsgerechtigde een rechtszaak had aangespannen. De gemeente moest zijn aanvraag in behandeling nemen, ook al zat hij niet in de schuldsanering. Volgens de oude verordening kwamen alleen mensen in de schuldsanering voor de toeslag in aanmerking. Maar de rechter vond dat ook anderen de toeslag dienden te kunnen krijgen. De Bijstandsbond adviseerde iedereen met een minimuminkomen om de toeslag alvast aan te vragen. Ambtenaren en gemeenteraad wisten van niets. Zij werden niet door de wethouder en de hogere ambtenaren, die wel op de hoogte waren, ingelicht. Dus iedereen kreeg te horen: nee hoor, u komt niet in aanmerking.

Het duurde maar liefst twee maanden voor er een beetje schot in de zaak kwam, en het tot de uitvoerende ambtenaren en de gemeenteraad was doorgedrongen dat er iets aan de hand was, ook al had de Bijstandsbond diverse malen aan de bel getrokken en meerdere persberichten verstuurd. Een artikeltje in Het Parool bracht de zaak echter aan het rollen. Gemeenteraadsleden vroegen een actualiteit aan in de gemeenteraad en plotseling bleek dat men ermee bezig was: er zou een nieuwe verordening komen. Waarbij ook uitkeringsgerechtigden die niet in de schuldsanering zaten, een toeslag zouden kunnen krijgen. Het was al tweeënhalve maand na de rechterlijke uitspraak. Inmiddels had de uitkeringsgerechtigde die de rechtszaak had aangespannen, de gemeente in gebreke gesteld. Men had binnen acht weken op zijn verzoek moeten antwoorden, en dat antwoord was er nog steeds niet. Na de ingebrekestelling zou de gemeente twee weken de tijd hebben om een beslissing te nemen. Zo niet, dan zou een dwangsom volgen.

Schande

Vorige week kreeg de uitkeringsgerechtigde een brief: hem werd vijftig euro toegekend. Let wel: in de gemeenteraad was er nog geen besluit genomen over de nieuwe individuele inkomenstoeslag, laat staan over de hoogte ervan. Geheel buiten de regels om had de gemeente dan maar vijftig euro toegekend om te voorkomen dat men een dwangsom zou moeten betalen. De uitkeringsgerechtigde was des duivels: “Zelf moet je je aan allerlei strenge regels houden, en dat wordt voortdurend gecontroleerd, en zij mogen de hand lichten met de regels en doen wat ze willen”.

Vorige week woensdag vond er een debat plaats in de gemeenteraad. SP-wethouder Arjan Vliegenthart had inmiddels een voorstel gemaakt met een nieuwe verordening, waarbij degenen die voor de toeslag in aanmerking kwamen, vijftig euro per jaar zouden krijgen. Velen spraken er schande van. Zelfs VVD-raadslid Marianne Poot noemde het bedrag “vlees noch vis”. Zo’n laag bedrag biedt geen soelaas voor de velen die in armoede leven, dat is wel duidelijk. GroenLinks diende daarop een amendement in om de toeslag te verhogen naar tweehonderdvijftig euro. Het geld hiervoor zou uit de egalisatiereserve moeten komen, die is opgebouwd in perioden dat er geld over was in het bijstandsbudget. Dat geld was bestemd voor moeilijke tijden, als het rijk zou bezuinigen. De wethouder had gemeld dat die egalisatiereserve voorlopig niet aangesproken hoefde te worden, omdat de landelijke overheid had toegezegd om de tekorten in Amsterdam voor zijn rekening te zullen nemen. Daarom zou de nieuwe inkomenstoeslag uit die reservepot gefinancierd kunnen worden, zo vonden GroenLinks en de PvdA.

Onwil

Maar de collegepartijen wilden niet. Nee, het was volgens hen nog helemaal niet zeker of de landelijke overheid de tekorten zou aanvullen, werd er plotseling gezegd door de wethouder en de collegepartijen SP, D66 en VVD. Nee, er was beslist geen geld voor meer dan vijftig euro, zo liet men weten. De wethouder schatte in dat twintigduizend mensen voor die vijftig euro in aanmerking zouden komen. Totaal: 1 miljoen euro, te financieren uit de bestaande pot armoedegelden (wat ten koste zou gaan van andere voorzieningen). Ongerust vroeg SP-raadslid Helmie Bijleveld tijdens het debat of de wethouder die twintigduizend mensen wel goed had ingeschat. Waren het er niet meer? Nee, zo vond zij ook, voor meer dan vijftig euro is beslist geen geld. Het amendement werd in stemming gebracht. Alleen GroenLinks en de PvdA stemden voor een toeslag van tweehonderdvijftig euro. Alle andere partijen, inclusief de Ouderenpartij, stemden tegen. De vertegenwoordiger van de Partij van de Dieren was wegens persoonlijke omstandigheden afwezig, maar de Ouderenpartij is er blijkbaar ook niet voor de oudere minima.

Geld over

Enige dagen later werd bekend dat er bij de presentatie van de Voorjaarsnota bleek dat er in de WMO-pot maar liefst negentien miljoen euro over is. De collegepartijen willen dit nu toevoegen aan de algemene middelen. Om dure toeristenfeestjes en evenementen van te betalen, denk ik, zodat de stad die al overvol is met toeristen nog voller wordt. Aangezien veel WMO-gebruikers een bijstandsuitkering of een ander minimuminkomen hebben, had men het overgebleven geld mooi kunnen gebruiken om de individuele inkomenstoeslag mee te financieren. Dan kunnen de mensen ervan profiteren die het geld echt nodig hebben, die in armoede leven. Maar nee, bij dit college ontbreekt, als het erop aankomt, de politieke wil om de individuele inkomenstoeslag te verhogen en minima zo althans nog enig soelaas te bieden. Met het nieuwe erfpachtstelsel gaat er drieënhalf miljard euro naar de huizenbezitters en vijftig euro voor de minima. Zo liggen helaas de verhoudingen.

Piet van der Lende