Arm en rijk en de klimaatcrisis
Oplossingen voor de klimaatverandering worden vaak gepresenteerd als bezuinigingsprogramma’s. Om “onze” impact te verminderen moeten “we” minder consumeren: minder vlees eten, lopen en fietsen in plaats van autorijden, minder vliegen, minder snelle mode kopen, enzovoorts. Van persoonlijke broeikasgas-voetafdrukcalculators tot artikelen waarin wordt uiteengezet hoeveel aardes we wel niet nodig zouden hebben als iedereen op de wereld evenveel zou consumeren als de gemiddelde inwoner van de rijke landen, consumptie wordt gezien als hèt probleem. Verminder de consumptie, zo luidt de redenering, en je lost de klimaatproblemen op. Maar is “onze” consumptie echt het probleem? En: wie zijn “wij” eigenlijk?
Het grootste deel van de wereldbevolking produceert heel weinig broeikasgassen en veroorzaakt ook heel weinig andere milieuproblemen. Als we de uitstoot van broeikasgassen op deze manier bekijken, is het duidelijk dat het probleem niet ‘overbevolking’ of China is, maar de levensstandaard van de rijkste mensen op aarde. De ontwikkelingsorganisatie Oxfam heeft bijvoorbeeld aangetoond dat de rijkste 10 procent van de wereldbevolking de helft van de uitstoot van broeikasgassen produceert, terwijl de armste helft slechts 10 procent bijdraagt.
Een ultra-rijk persoon produceert gemiddeld 35 keer zoveel uitstoot als iemand van de armste helft van de wereldbevolking en 175 keer zoveel als iemand van de armste 10 procent. Zo’n 40 procent van de ultra-rijken woont in de VS, ongeveer 20 procent in de EU en 10 procent in China. Ook binnen de rijke landen zijn er verschillen tussen arm en rijk. Zowel in de VS als in Groot-Brittannië veroorzaakt de rijkste 10 procent ten minste vijf keer zoveel uitstoot als de armste 50 procent.
Kies de ultra-rijken als doelwit
Daar komt bij dat ultra-rijken controle hebben over grote bedrijven, dat wil zeggen over de bedrijven en industrieën die het grootste deel van de uitstoot van broeikasgassen teweegbrengen. Rijk zijn geeft je ook meer politieke invloed, want rijken kunnen politieke partijen en campagnes financieren en ze hebben toegang tot wetgevers en lobbyisten.
Aangezien het probleem van de uitstoot van broeikasgassen voor het overgrote deel een beperkte groep rijke, witte mannen betreft, bewijzen we onszelf geen dienst door hele bevolkingsgroepen – bijvoorbeeld “de mensheid”, “de Amerikanen” of “het mondiale noorden” – de schuld te geven. Deze manier van denken maakt het moeilijker om de werkelijke bron van het probleem aan te wijzen en oplossingen te vinden. Met andere woorden, in plaats van ons aan te sluiten bij de zoveelste oproep om de auto eens een dagje te laten staan of veganist te worden, kunnen we beter de ultra-rijken als doelwit kiezen.
Nicholas Beuret
(De auteur is een kritische wetenschapper uit Engeland. Het oorspronkelijke, uitgebreidere artikel uit 2019 vind je hier. Vertaling en bewerking: Jan Paul Smit)
Larry Fink – voorbeeld van een ultra-rijke
In 2012 was Larry Fink’s persoonlijk vermogen naar schatting 340 miljoen dollar. In 2018 was dit verdrievoudigd tot meer dan 1 miljard dollar. Fink’s jaarinkomen bedroeg in 2017: 28 miljoen dollar, bijna 900 keer zoveel als dat van de gemiddelde Amerikaanse werker.
Larry Fink:
- is president-directeur van BlackRock, het grootste vermogensbeheer-fonds in de wereld en heeft zo directe invloed op de investeringsstrategie voor zo’n 15.000 miljard dollar aan kapitaal wereldwijd;
- is van jongs af aan aanhanger van de Democratische Partij en was de belangrijkste kandidaat voor minister van Financiën wanneer Hillary Clinton zou worden verkozen tot president;
- werd machtiger in de nasleep van de financiële crisis van 2008, door contracten die BlackRock kreeg van de Amerikaanse overheid om te helpen bij de financiële reddingsoperatie;
- is bestuurslid van het World Economic Forum en van de Council on Foreign Relations, de belangrijkste Amerikaanse denktank voor het buitenlands beleid van de overheid;
- is lid van de Raad van Commissarissen van de universiteit van New York en het Museum voor Moderne Kunst in dezelfde stad.
