Bijstand op Maat: wij pakken onze ruimte!
Drie juli 2017 is een slechte maandag voor baanlozen in Groningen Stad. Demissionair staatssecretaris Klijnsma (PvdA) komt op bezoek om de beschikking te tekenen voor het twee jaar durende experiment Bijstand op Maat (BoM). Met veel poeha en gejuich introduceren staat en gemeente Groningen één groot ‘wetenschappelijk’ reïntegratietraject. Met de onderzoeksresultaten kan de Participatiewet worden aangescherpt. Daar is de aanjager van het project, GroenLinks-wethouder Gijsbertsen, duidelijk over: “Het experiment is geslaagd als er over twee jaar voldoende aanknopingspunten zijn om de wetgeving te veranderen…”. Met het vooruitzicht van – weer – een uiterst neo-liberaal rechtse coalitie aan de macht, is het onwaarschijnlijk dat die veranderingen goed uit zullen pakken voor baanlozen en uitkeringsgerechtigden.
“Bijstand op maat: u krijgt de ruimte!”
September 2017: 8.600 bijstandsgerechtigde Stadjers ontvangen per brief een uitnodiging om vrijwillig mee te doen met het BoM-experiment en een voorlichtingsbijeenkomst te bezoeken. In totaal 750 bijstandsgerechtigden kunnen op vrijwillige basis in vijf groepen deelnemen aan het experiment. Welke ruimte krijgen baanlozen daarbij? We nemen de groepen even kort door.
| Groep 1: hoeft niet meer verplicht te solliciteren en mee te doen aan allerlei andere reïntegratietrajecten. Groep 2: krijgt persoonlijke (intensieve!) begeleiding. Daarvoor worden twee zogenaamde ervaringsdeskundigen ingezet als begeleiders. Groep 3: mag twee jaar lang geld verdienen en vijftig procent daarvan houden, tot een maximum van 199 euro per maand. Groep 4: mag kiezen aan welke “behandeling” ze mee willen doen: groep 1, 2 of 3. Groep 5: is de “vergelijkingsgroep”. Het bijstandsregime blijft zoals het is (aan alle verplichtingen moet worden voldaan). Deelnemers aan groep 5 vullen drie vragenlijsten in van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en krijgen daarvoor twee waardebonnen van elk vijftig euro. Dat trekt mensen vast over de streep… |
Groep 1: lekker zelf doen
De ontheffing van de sollicitatieplicht kan als een bevrijding voelen. Niet meer solliciteren op banen waarin je niet wilt of kunt werken. Of op banen die je toch niet kunt krijgen omdat er nu eenmaal teveel (gratis) baanlozen zijn waaruit bazen kunnen kiezen. Geen sancties kunnen krijgen omdat je sollicitaties niet goed genoeg zijn of omdat je te weinig hebt gesolliciteerd is best fijn. Je wordt niet meer gedwongen, maar geniet ineens alle vertrouwen van staat en gemeente. “Van de stok naar de wortel”, zo zou Klijnsma het verwoorden. Overigens moet je tijdens het BoM-onderzoek wel ‘vrijwillig’ solliciteren. Sterker nog, jouw pogingen om betaald werk te vinden zullen met grote regelmaat worden onderzocht op effectiviteit. Waarbij nooit de structurele baanloosheid, maar altijd jouw inzet en motivatie onder de loep worden genomen.
Groep 2: lekker zelf doen met een “ervaringsdeskundige” in je nek
Hè, wat fijn, eindelijk iemand die naar je luistert. Iemand die jouw gevoel en problemen serieus neemt. Problemen die in de weg staan van het uitstromen uit de bijstand. Of aan het aanvaarden van het leven van een armoedige uitkering en je toch dienstbaar opstellen in “de maatschappij”. Want aan de arbeidsmoraal van bijstandsgerechtigden mag toch nog wel een beetje worden gesleuteld en ook het “voor wat hoort wat”- principe kan nog ietsjes meer als vanzelfsprekend worden ervaren (daar werk je normaal immers ook al ‘vrijwillig’ aan mee, bijvoorbeeld door het werken op een onbetaalde werkervaringsplek of het leveren van een “tegenprestatie”). Daar ga je samen met een speciale persoon aan werken. De professionele begeleider is iemand die ook in de bijstand heeft gezeten en samen met jou op zoek gaat naar wat jij wil. Deze betaalde ervaringsdeskundige staat ‘dichter’ bij jou, want deelt de bijstandservaring. Dat moet jou een idee van veiligheid geven. Een idee van oprechte betrokkenheid. Zodat je, gesterkt door die warme aandacht, vanuit jezelf heel hard op zoek gaat naar een (flex)baan, ‘staats’-vrijwilligerswerk of een eigen onderneming start.
| Bijstandsgerechtigden ‘mogen’ zomaar geld verdienen en houden. Dit is niet nieuw. Zoek de verschillen: “inkomsten uit arbeid tot 25 procent van deze inkomsten, met een maximum van € 201,00 per maand, voor zover hij algemene bijstand ontvangt, waarbij voor een persoon die de pensioengerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt geldt dat die inkomsten gedurende ten hoogste zes maanden niet tot de middelen worden gerekend en dat dit naar het oordeel van het college moet bijdragen aan zijn arbeidsinschakeling.” – Participatiewet artikel 31 lid 2 sub n |
Groep 3: lekker zelf geld verdienen
Een verhoging van je bijstandsuitkering met 199 euro per maand, wie wil dat niet? Uitkeringen zijn immers conform de gevoerde inkomenspolitiek structureel te laag. Je gaat er net niet van dood en je moet maar leren te overleven in armoede. Dat heb je natuurlijk aan je onrendabele baanloosheid te danken. Want iedereen kan toch geld verdienen? Binnen het BoM-project mag je dat ook doen. Als zelfstandig ondernemer, in een (flex)baantje of, tsja, bedenk maar iets. Alles wat je doet is namelijk op geld waardeerbaar (daar worden Groningse bijstandsgerechtigden keihard op aangepakt). En extra mooi: voor elke 199 euro per maand die jij gedurende het twee jaar durende BoM-onderzoek bij elkaar werkt, gaat er eenzelfde bedrag naar de lokale overheid. Jouw inspanning spekt ook mooi de gemeentekas.
Groep 4: lekker zelf kiezen hoe jij jezelf gaat disciplineren
Oh jee, keuzestress! Als je zelf mag kiezen aan welke behandeling je jezelf mag blootstellen, dan kan dat eventjes bijzonder voelen. Die andere bijstandsgerechtigden zijn al in een groepje geplaatst. Dat zal niet zonder reden zijn. Dan pasten ze vast niet goed in jouw groep. Jij wel. Jij mag kiezen hoe jij jezelf twee jaar lang in dienst stelt van de gemeente en universiteit. Hoe jij twee jaar lang keihard gaat werken. Ga je de gemeentekas spekken? Lekker aan de slag met een ervaringsdeskundige? Lekker niet meer verplicht, maar helemaal vrijwillig solliciteren? Lekker werken in een (flex)baan of vrijwilligersplekje waarvan je nu nog denkt dat je helemaal zelf bepaalt waar die flexbaan of vrijwilligersplek is? Maar lees de uitnodiging nog eens goed, dan zie je dat je bent ingeloot. Dus zo bijzonder ben je niet. Je bent gewoon een casus; bijstandsgerechtigde nummer zoveel die voldoet aan bepaalde criteria. Alle proefkonijnen zijn ingeloot.
Groep 5: lekker in het bijstandsregime vragenlijsten invullen
Jij mag niet meedoen aan die andere groepen. Je bent ingeloot in de groep mensen waarvan wordt gedacht dat ze met de belofte van honderd euro aan waardebonnen een paar heel persoonlijke vragenlijsten invullen. Jouw functie binnen het onderzoek is het simpel. Jij zit nog altijd onder de plak van het bijstandsregime. Je moet aan alle verplichtingen blijven voldoen, zoals verplicht solliciteren, een verplichte “tegenprestatie” leveren, aan de verplichte taaleis voldoen, verplicht vrijwilligerswerk doen. En onbetaald en rechteloos ‘werkervaring’ opdoen in bijvoorbeeld de uitbuitconstructie Flextensie of binnen een “participatiebaan”.
Jouw antwoorden op vragen worden naast de antwoorden op vragen van de mensen uit die andere groepjes gelegd (heel gedoe hoor, wat die betaalde wetenschappers doen). Je zult vragen moeten beantwoorden die gaan over je gevoel, je gezondheid, dagelijkse activiteiten, zelfredzaamheid, contact met vrienden, familie en buurt, bijstandsverplichtingen, financiële situatie et cetera. Het zou zomaar een beetje kunnen lijken op de vragenlijst die je kreeg van het Kansen in Kaart-project (KiK). Dit screeningsproject van bijstandsgerechtigden loopt nog steeds: meedoen is vrijwillig. Veel mensen weigeren begrijpelijkerwijs hun deelname.
Oproep: pak onze ruimte!
De uitbuitconstructie Flextensie lijkt redelijk kansloos als wij ons daar niet vrijwillig voor lenen. Hetzelfde geldt voor dit experiment. Stel je voor dat we niet meedoen. Massaal weigeren om als proefkonijn twee jaar lang keihard te moeten werken voor de gemeente en de universiteit. Dan is er geen experiment. Want dit is niet wat wij nodig hebben. Dit experiment is niet in ons collectief belang! Wij weigeren om mee te werken aan het aanscherpen van de Participatiewet. Aan de afbraak van de sociale zekerheid onder de almaar groeiende repressieve strafstaat. Aan de flexibilisering van arbeid en loon. Aan het loskoppelen van arbeid en loon. Aan nog meer gratis arbeid door baanlozen! Dus, pak jouw ruimte, pak onze ruimte en doe niet mee!
Heb jij een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan Bijstand op Maat? Wil je ons dan laten weten wat je daarmee hebt gedaan? Twijfel je over deelname? Laat het ons weten. Dan kunnen we er samen over praten. Mail: dwangarbeidneegroningen@gmail.com of bel de DANG-telefoon: 06 57335239.
DANG
En dan zeker in allerlei suffe banen terechtkomen? Verplichte intensieve begeleiding (persoonlijk of collectief) werkt alleen wanneer er een wil is bij overheid en werkgevers om de uitkeringsgerechtigde genoeg geld te laten hebben voor een net leven (dus meer dan sappelen om te overleven). En banen die matchen met de interesses en vaardigheden (ook de aan te leren vaardigheden dus) van de kandidaten. Zijn ze er niet, die mogelijkheden voor een baan waar je uit de voeten kunt? Dan ook geen gezeik met sollicitatieplicht, en een goede uitkering (ca. 1500 netto/mnd) om van te leven.
Verder zou er dan ook genoeg geld moeten zijn voor opleidingen (ja, ook evt. een academische opleiding) en trainingen. Zodat de uitkeringsgerechtigde een zinvol leven kan opbouwen. met goede kunde/motivatiecheck, want het is publiek geld, maar eerder ja dan nee zeggen. De huidige voorstellen zijn nog lang niet goed genoeg.
Alleen de uitkeringsgerechtigde? Wat mij betreft geldt dit voor iedereen (democratisering en nivellering onderwijs en kosten). Als je al werk hebt, moet het via de werkgever, via persoonlijk ontwikkelingsplan e.d. Ook voor hamburgerbakkers en schoonmakers ja.
Streven naar volledige werkgelegenheid, waar het beleid van uitgaat, is nonsens. We staan aan de vooravond van een nieuwe automatiseringsgolf die veel banen gaat kosten. En dat is niet erg zolang het suffe banen zijn. maar er moet altijd genoeg geld zijn om de ontslagenen een redelijk inkomen te geven, ook zonder werk.
Mijns inziens is dit juist een poging van enkele progressievere gemeentes (waaronder Groningen met een Groen Links-wethouder) om bijstandsgerechtigden meer eigen regie te geven. Dat staat dus haaks op constructies als Flextensie en ook op de Participatiewet. Waarom zie je (de schrijver van dit artikel) hierin een aanscherping van de Participatiewet? Ik ben geneigd om mee te doen (behoor tot de doelgroep die een brief heeft gekregen), juist omdat ik mag weigeren zonder dat dit consequenties heeft voor mijn uitkering. Een uitkomst van het onderzoek zou heel goed kunnen zijn dat keuzevrijheid beter werkt dan de dwang van de Participatiewet. Waarom zou je een dergelijk onderzoek willen frustreren?
Hoi Rik, ik begrijp dat je hoopt dat het iets ten goede zal opleveren voor mensen als ons. Ik heb die hoop niet.
Het begint al bij de vraag die je noemt: of het misschien op een andere manier “beter werkt”. Het probleem is dat wat “beter werkt” in de ogen van bestuurders, juist meer ellende geeft voor ons. En omgedraaid: wat “beter werkt” voor ons, dat zien zij natuurlijk niet zitten. Hun doelstelling is om minder geld kwijt te zijn aan uitkeringen, ons doel een beter leven met meer geld en zonder repressie.
Wat mij betreft zijn die bestuurders het probleem, en wordt er (door ons) een grootschalig onderzoek ingesteld naar hen. Laten we hen testen, hen vragenlijsten laten invullen over hun persoonlijke leven, hen stimuleren om beter om te gaan met de aanwezige gelden bij de staat. Want waarom zorgen ze ervoor dat de geldstromen steeds van onder naar boven lopen? We zouden op basis van de resultaten kunnen nagaan hoe we hen kunnen stimuleren om niet langer de rijken nog verder te pamperen, maar de belastinggelden in de eerste plaats ten goede te laten komen aan de armen.
Je wilt dat de bijstandsgerechtigden meer de regie krijgen. Helemaal mee eens. Maar wat de bestuurders bedoelen is dat we meer de regie krijgen om te doen wat zij willen. Ik wil best meer de regie, bijvoorbeeld om de uitkeringen te verhogen, de controles af te schaffen, bepaalde diensten weer collectief en liefst gratis te maken, enzovoorts. Maar dat is niet wat ze willen. Wat ze willen is dat wij onder eigen regie uitstromen naar laagbetaalde of liefst onbetaalde rotbaantjes, en dat zij daar niets meer voor hoeven te doen, dat we hun repressieve controletaken overbodig maken, en zelf gratis onszelf in door hen gewilde richting sturen. Kennelijk is zelfs onze repressie hen nog te duur…
Hoi Eric,
Bedankt voor je reactie. Ik ben het in grote lijnen met je eens. Niet alleen de bestuurders, maar ook de meeste andere mensen met een betaalde baan, willen dat jij en ik zo spoedig mogelijk uit de uitkering stromen, zodat zij minder belasting hoeven te betalen. Op zich is dat begrijpelijk eigenbelang. Ze vergeten alleen dat er onvoldoende werk is voor iedereen, zodat een aantal mensen noodgedwongen aan de kant staat. Als tegenprestatie omdat er niet voldoende werk is, krijgen wij die aan de kant staan een uitkering. En nu wordt er, gek genoeg, steeds vaker een tegenprestatie van ons verwacht. Wij moeten gestraft worden omdat zij geen werk meer voor ons overlaten; de omgekeerde wereld. OK hierover zullen wij het eens zijn.
Maar ‘Bijstand op maat’ belooft nu juist te breken met dit mechanisme, of is in ieder geval een kanttekening bij het bestaande systeem, want er zitten m.i. geen repressieve elementen in. Of er iets met de resultaten van het onderzoek gedaan zal worden als die politiek niet goed uitkomen, kun je je dan weer afvragen. Ik ben er nog niet helemaal uit of ik er aan mee zal doen.
Mooi gezegd, Rik: “Wij moeten gestraft worden omdat zij geen werk meer voor ons overlaten; de omgekeerde wereld.”
Helemaal eens ook met je eens ook dat je je kunt afvragen “of er iets met de resultaten van het onderzoek gedaan zal worden als die politiek niet goed uitkomen”. De afgelopen decennia is ‘de politiek’ in zijn geheel voortdurend naar rechts verschoven en zijn mensen aan de onderkant harder en harder aangepakt, of het nu om ons baanlozen gaat, of om migranten, vluchtelingen, zieken, bejaarden, enzovoorts. Ik vrees dat elk morrelen aan de bestaande situatie weer verder ten koste zal gaan van deze groepen mensen. Zo liggen nu eenmaal de machtsverhoudingen momenteel.
Tenzij het gaat om heel duidelijk geformuleerde verbeteringen, waar geen misverstanden over kunnen bestaan, waar ze niet onderuit kunnen, zoals bijvoorbeeld: de uitkeringen gaan met zo en zoveel omhoog, ben ik tegen veranderingen momenteel, omdat ze hoe dan ook negatief zullen uitpakken, leert de ervaring.
Ik woon niet in Groningen, maar zou niet meedoen. Ik wil niet nog meer van mezelf blootgeven dan onontkoombaar is, en ook niet op welke manier dan ook bijdragen aan beleidswijzigingen in deze rechtse tijden.
Ik woon niet in Groningen heb langdurig Bijstand. Er is het ideaal politiek en mogelijk ook persoonlijk. Dan is er de dagelijkse realiteit van de Bijstander in Nederland. Een realiteit van de beruchte Vierde Wereld grote schulden of dreiging van grote schulden precair wonen en dergelijke. Word gewoon genegeerd in de plannen . Waar bij denk ik een kleine minderheid van die Bijstanders nog een website leest als Doorbraak en nog veel minder naar een politieke manifestatie gaan de je kent ze van gezicht vaak ook persoonlijk. Ik zag gister in Amsterdam op bank in centrum die ik dacht te kunnen zien als dakloos . De hele dag op een bankje wachten tot de daklozen opvang weer open gaat. Als je langdurig in de Bijstand bent en ( nog ) wel een eigen ruimte kamer / huurwoninkje dan ook wachten tot de dag voor bij dan is een tv abo of Internet uiterst belangrijk.
Zelf zou ik graag een Food not Bombs initiatief oprichten in de gemeente waar ik woon maar net als andere ideeen die ik had het komt niet vd grond ik ken niemand letterlijk. Ook iets waar Bijstanders mee te maken hebben eenzaamheid.
Ik denk dat ik langs Joes Garage Amsterdam op de maandag avond ga voor hulp ivm. Food not Bombs maar ik woon in de provincie en ze kennen me niet bij Joes. Ik heb er ooit eens geprobeerd vrijwilliger te worden is niks geworden. Ik kwam bijv. voor een gesloten deur letterlijk. Zal het nu anders zijn ? Wat denk je ? Er zijn er toch wel meer die nog wat willen en veel tijd hebben in de Bijstand ik denk dat hun ervaring gelijk is aan die van mij. Ze kunnen niet binnen komen bij de bestaande initiatieven in ( ex ) kraakpanden vanwege de intens gesloten scene. In die panden zitten nog wel de initiatieven die de pretentie van solidariteit hebben bijv. met mensen zonder papieren. Een contradictie. Elders is er niks meer. Wat te doen ? Toch maar weer proberen.
extra mooi: voor elke 199 euro per maand die jij gedurende het twee jaar durende BoM-onderzoek bij elkaar werkt, gaat er eenzelfde bedrag naar de lokale overheid. Jouw inspanning spekt ook mooi de gemeentekas.
Bron?
Hoi A.,
Bron? O.a. deze:
en dat is letterlijk overgenomen uit: de uitnodiging tot deelname aan het onderzoek.
Mocht iemand dus meer verdienen, dan nog mag er slechts 199 max in de eigen beurs worden gestoken. Meen dat het bedrag inmiddels is verhoogd tot 201 euro en een paar centen. Wat dan weer gelijk is aan wat er al kon worden vrijgelaten aan inkomsten (zie kadertje rechts in het artikeltje). Verdient iemand bijvoorbeeld 50 euro, dan gaat er 25 naar de gemeente en 25 naar de bijstandsgerechtigde. Enzovoorts.