Blackface-praktijk al aanwezig in 18e-eeuws theater

Jaarlijks laait rond het Sinterklaasfeest de discussie weer op rond Zwarte Piet en het gebruik van “blackface”. Uit onderzoek van Sarah Adams wordt duidelijk dat slaafgemaakte blackfacepersonages al in achttiende-eeuwse toneelstukken aan bod kwamen en dat emancipatoir bedoeld toneel vaak raciale stereotypen reproduceerde. Sarah Adams (vakgroep Letterkunde) onderzocht voor haar doctoraat de representatie van slaafgemaakten in het Nederlandstalig theater in de 18e eeuw. Ze nam negen slavernijkritische toneelstukken onder de loep en kwam tot een aantal opvallende conclusies. Uit de analyses blijkt dat Nederlands slavernijkritisch theater de Europese imperiale hegemonie zowel bekritiseerde als versterkte. Slaafgemaakte blackfacepersonages komen in de achttiende-eeuwse stukken regelmatig voor en dat net slavernijkritisch theater deze raciale stereotypen bevestigde is opmerkelijk te noemen. Het proefschrift van Sarah brengt het netelige ideologische terrein van het abolitionisme in kaart door in te zoomen op wit Nederlandstalig theater tijdens een periode waarin hevig werd gedebatteerd over nationale identiteit, winstgevendheid, ras en mensenrechten. “Enerzijds zien we dat het slavernijkritisch theater de status quo betwist en hervormingen propageert; anderzijds bestendigde en verspreidde het symbolische vormen van geweld en zette het een koloniale politiek en esthetiek mee op touw. Het principe van ‘blackface’ is een voorbeeld van die esthetiek”, aldus Sarah Adams. “Slaafgemaakte blackfacepersonages komen in de achttiende-eeuwse stukken regelmatig in verzet tegen het koloniale systeem, maar tegelijkertijd zijn zij onderdeel van een witte vermaakscultuur rond het theater.” In het doctoraat van Adams wordt aangetoond hoe deze toneelstukken een reservoir aanlegden van herinneringen, kennis, figuren, affecten en overtuigingen dat tot op de dag van vandaag cruciaal is voor de productie en het behoud van witte dominantie in de Lage Landen.

Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Gent in Blackface praktijk al aanwezig in 18e-eeuws theater (Ugent.be)