Boek: Tropenlevens

In het boek “Tropenlevens” beschrijven een reeks wetenschappers de levens van 10 vooraanstaande personen uit de geschiedenis van de Nederlandse koloniën in “de Oost” (Nederlands-Indië) en “de West” (Suriname). Verreweg de meeste geportretteerden stelden zich kritisch op tegen het Nederlandse kolonialisme. Het gaat om de Surinaamse activiste Grace Schneiders-Howard, die als eerste en enige vrouw in 1938 in de Koloniale Staten werd gekozen, Tjalie Robinson, de grondlegger van het Indische culturele leven in Nederland, de KNIL-militair Frederik Hirschmann, de Surinaamse auteur, journalist en anti-fascist Albert Helman, de Indonesische communist Tan Malaka, de romanschrijfster Madelon Lulofs, de Surinaamse dichter en politicus Robin Raveles, de Indonesische sociaal-democratische nationalist Sutan Sjahrir, de politicus Henck Arron, die Suriname in 1975 naar de onafhankelijkheid leidde, en de in Nederlands-Indië levende islamitische geleerde en opiniemaker Sayyid Uthman.

Aan het einde van het boek wordt een vergelijking gemaakt tussen heldenverering in Indonesië en Suriname. In Indonesië probeert vooral de overheid dat te stimuleren. Er verschijnen daar veel boeken over nationale helden, maar die zijn weinig populair. In Suriname ligt het initiatief voor de heldenverering meer bij particulieren. Surinaamse en Indonesische helden hebben bijgedragen aan de vorming van een nationale identiteit en aan de opbouw van Surinaams en Indonesisch nationalisme. Vooral de machthebbers in die landen hebben daar belang bij. Nationale helden mogen daarom niet controversieel zijn of de scheve machtsverhoudingen tussen klassen, etnische afkomsten of mannen en vrouwen op scherp zetten.

“Tropenlevens” laat een heel ander type held zien dan de koloniale zeerovers die vanouds in Nederland worden vereerd, zoals Michiel de Ruyter en Piet Hein. Opvallend is verder dat in Surinaamse en Indonesische kringen zeer populaire personen als de anti-fascistische verzetsstrijder Anton de Kom en de anti-koloniale auteur Pramoedya Ananta Toer in het boek veel minder aan bod komen.

“Tropenlevens. De (post)koloniale biografie”, Rosemarijn Hoefte, Peter Meel en Hans Renders. Uitgeverij: Boom, € 24,50. ISBN: 9789085065524.

Roel Nagel