BPW bij Nijmeegse stadswandeling: “Samen strijden tegen precair wonen”

Afgelopen zaterdag vond de informatieve Nijmeegse “Hierzithet”-stadswandeling van Doorbraak plaats. De ruim 30 wandelaars deden zes locaties aan waar een praatje gehouden werd over rijk en arm: de ABN/AMRO-bank, de IB-Groep, het kantoorgebouw Metterswane, de Piersonstraat, Plein 44 en een kantoor van de CWI. Voor de deur van Metterswane, tegenover het station, sprak Abel Heijkamp van de Bond Precaire Woonvormen (BPW) onder meer over hoe mensen tijdelijk woonruimte huren via anti-kraakbureau GMC Beheer. Hieronder integraal zijn verhaal.

De BPW maakt zich ongerust over de flexibilisering van de woningmarkt, en ondersteunt en activeert tijdelijke bewoners om voor hun rechten op te komen. Steeds meer mensen nemen een toevlucht tot tijdelijke huisvesting en een alternatief circuit van woningen, en komen door woningnood in precaire woonomstandigheden met minder huurbescherming terecht. Anti-kraken, met zijn tweeën op een kamertje, daklozenopvang, toch thuis bij familie blijven wonen, een containerwoning huren, kraken, wonen met een campuscontract of in een kantoorruimte, waarvan er miljoenen vierkante meters leegstaan. Al deze woonvormen zijn precair en tijdelijk van aard. Onzeker qua duur en vaak ook qua inhoud van het contract. Dat heeft een groot aantal negatieve consequenties. Grote groepen mensen komen met korte opzegtermijnen op straat te staan. Huurcontracten staan bol van onredelijke voorwaarden die huurders worden opgelegd.

Politici proberen ons te doen geloven dat deze precaire woonvormen horen bij een gevarieerd aanbod op de woningmarkt, waar de klant koning zou zijn en zou kunnen kiezen uit een keur aan woonmogelijkheden, al naar gelang het zijn behoeften maximaal bevredigt. Maar is dat ook zo? Of worden deze innovatieve verhuurconstructies juist gebruikt om de aandacht af te leiden van het probleem: een tekort aan voldoende betaalbare huisvesting? De overheid heeft haar handen afgetrokken van de volkshuisvesting. Het doel is niet langer meer om iedereen woonruimte te verschaffen, maar om de woningmarkt te laten functioneren zoals alle andere markten. Het kapitalisme zou dan wel alle problemen oplossen. Daarom heeft men ook de ministerspost voor Volkshuisvesting afgeschaft.

Regelmatig zitten mensen van de BPW aan tafel met woningbouwcorporaties en gemeentebesturen om te spreken over de omzeiling van de huurbescherming via uitbesteding van het beheer van woningen aan anti-kraakbureaus. Telkenmale worden we met stomheid geslagen. Corporatiedirecteuren laten ons weten dat huurbescherming helemaal niet nodig is en dat wonen zonder huurrechten een “keuze” is. Daarbij redeneren ze vanuit hun eigen positie, met een vaste baan en een woning met huurbescherming of met hypotheekrente-aftrek, en proberen ze ons duidelijk te maken dat tijdelijk wonen met minder rechten volstrekt normaal is. We zouden dus niet moeten zeuren.

Door bewoners te informeren over hun rechten probeert de BPW op individueel en collectief niveau de woonrechten van tijdelijke bewoners op te eisen. Via diverse campagnes willen we de problematiek van alle subgroepen van tijdelijke bewoners zichtbaar maken en het beleid aanvallen dat deze problemen veroorzaakt. Onlangs zijn we begonnen met de campagne “Weiger de controleur, zet een ander slot op je deur”, die het fundamentele recht op privacy ook voor anti-kraakbewoners probeert af te dwingen. Anti-kraakbureaus menen namelijk nog steeds het recht te hebben om – al dan niet aangekondigd – de woonruimte van tijdelijke bewoners te inspecteren en te controleren, wat een aantasting is van de persoonlijke levenssfeer. Door een eigen slot op de deur te plaatsen kan de controleur van een anti-kraakbureau effectief buiten worden gehouden. Net als op de arbeidsmarkt beginnen verschillende typen flexibele contracten met elkaar te concurreren en wordt een “race to the bottom” ingezet. Zo hebben we gesignaleerd dat anti-kraakcontracten het “normale” tijdelijke huurcontract – via de Leegstandswet – steeds vaker verdringen. De huurbescherming die ooit is ontworpen om de woningzoekende te beschermen, wordt steeds vaker buitenspel gezet.

Momenteel ligt er een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ter aanpassing en flexibilisering van de Leegstandswet en de tijdelijke verhuur van woonruimte. Minister Liesbeth Spies wil dat eigenaren van leegstaande panden op tijdelijke basis langer, vaker en geliberaliseerd mogen verhuren. Dat leidt nu al tot situaties waarbij mensen meer dan duizend euro moeten betalen voor een woning zonder huurbescherming. En tot situaties waarbij mensen met een tijdelijk contract meer betalen dan de buurman die hetzelfde type woning huurt en wel huurbescherming heeft. Ook plegen eigenaren in tijdelijke situaties vanwege kostenoverwegingen vaak niet het noodzakelijke onderhoud aan hun woningen. Zo neemt de rechtsongelijkheid steeds meer toe. De BPW roept mensen op om problemen en ervaringen met diverse tijdelijke woonvormen te melden, zodat die aangevochten kunnen worden. Ieder mens heeft namelijk recht op veilige en betaalbare huisvesting. De overheid en ook wij dienen ons ter verwezenlijking van dit recht maximaal in te spannen.

Abel Heijkamp