Bungehuis ontruimd, maar democratisch onderwijs een stapje dichterbij

Vanmiddag werd het Bungehuis ontruimd. Maar liefst anderhalve week hebben vele tientallen studenten, docenten en sympathisanten de bezetting vol gehouden. Ondanks dreigementen van het College van Bestuur (CvB) van de Universiteit van Amsterdam en burgemeester Eberhard van der Laan, en vooral dankzij de deelname en steun van veel studenten en docenten, universiteitsraden, (onderwijs)vakbonden, studieverenigingen, enzovoorts. Gisteren, op de dag voor de ontruiming, waren Doorbraak-activisten van de partij om solidariteit te tonen.

Er hing een opgewekte en strijdbare sfeer in het Bungehuis, ondanks de dreiging van een ontruiming. Dat is niet raar, gezien het grote succes van de actie. De bezetters kregen het tij mee in de publieke opinie, en het CvB met zijn repressieve houding zat in de verdediging. De afgelopen elf dagen hadden in het Bungehuis even niet de managers, politici en andere polderaars de touwtjes in handen, maar grepen studenten en docenten zelf de macht en autonomie terug. Even waren niet praatjes over budget en bezuinigingen leidend, maar ging het over radicale vragen en eisen van onderop. Waar dient onderwijs voor? Wie heeft de macht op de scholen en universiteiten? Hoe gaan we de universiteit democratisch organiseren? Er kon gepraat en gedroomd worden over een betere universiteit en wereld en hoe daar voor te strijden.

De spanning zat er wel in, want de hele dag was er onderhandeld met de burgemeester en het CvB. Die hadden eerder al een voorstel gedaan: er zou binnen een paar weken een conferentie worden georganiseerd waar zou worden gediscussieerd over de eisen van de bezetters. Het CvB stelde de bezetters voor “een keuze”: als ze het pand zouden verlaten, dan mochten ze mee organiseren met de conferentie. Als ze het pand niet zouden verlaten werden ze ontruimd, en mochten ze niet mee organiseren.

Maar de bezetters hadden genoeg van al dat gelul; het is tijd dat er echt dingen veranderen. Het CvB weigerde om een tegemoetkoming te doen door bijvoorbeeld de uitkomsten van het festival bindend te maken. Een afgevaardigde van het CvB kwam ’s avonds nog langs in het Bungehuis om het voorstel verder te bepleiten. Hij werd netjes aangehoord, maar toen hij weg was, was het besluit snel genomen. Het CvB wil helemaal geen verandering, en wil de bezetters, studenten en docenten van de UvA helemaal geen stem geven. Het enige dat ze willen, is dat de studenten oprotten uit het Bungehuis, met zo min mogelijk gezichtsverlies voor de UvA.

En daarmee was de ontruiming van vanochtend onvermijdelijk geworden. Toen die begon, verzamelde zich op straat voor het bezette gebouw een menigte om de tientallen bezetters te ondersteunen, en om te proberen het de politie moeilijk te maken om de ontruiming uit te voeren. Toen de ontruiming was voltooid, verplaatste de menigte zich naar het Maagdenhuis waar het CvB zit, om daar haar onvrede kenbaar te maken. Die steun op straat vandaag en ook de vele solidariteitsbetuigingen van de afgelopen weken laten zien dat er veel onvrede is in de academische wereld (en daarbuiten) over hoe de universiteit op dit moment functioneert. De UvA maakt reclame voor haar masters met leuzen als “where opinions are challenged”. De bezetters bedachten alternatieve teksten als “where money rules knowledge”, en “where minds are trivialized” die erg goed uitdrukken waar de universiteit tegenwoordig voor staat, en waar de woede over ons onderwijssysteem vandaan komt.

Het Bungehuis is dus ontruimd, maar daarmee is de revolutionaire geest allesbehalve in de fles. Zo is er morgen bijvoorbeeld alweer een demonstratie in Amsterdam voor democratischer onderwijs. En hopelijk zullen daarna nieuwe bezettingen en andere acties volgen waar we, net als bij de Bungehuis-bezetting, een glimp kunnen opvangen van wat een universiteit echt zou moeten zijn: een plaats waar kritisch wordt nagedacht en waar macht wordt uitgedaagd.

Frodo Tromp