De Grote Broek: “Nijmegen is en blijft tegen racisme”
De extreem-rechtse organisatie Racial Volunteer Force (RVF) heeft aangekondigd om op zaterdag 10 november in het centrum van Nijmegen te gaan demonstreren. De RVF eist sluiting van het sociaal-culturele centrum De Grote Broek, omdat zij dit als een broedplaats van anti-fascistisch verzet zien. Daarbij beroepen zij zich op hun recht op vrijheid van meningsuiting, maar ook dit recht kent haar grenzen. De Grote Broek roept daarom de Nijmeegse gemeenschap op om zich – inderdaad – te verzetten tegen de komst van deze fascisten.
De Racial Volunteer Force is, zoals de naam doet vermoeden, een neo-nazistische organisatie. Hun boodschap is schaamteloos racistisch, seksistisch, en antisemitisch. Ze noemen zichzelf expliciet “nationaal-socialist” en verheerlijken openlijk Adolf Hitler en zijn Derde Rijk. Overigens laten ze het niet bij woorden: diverse leden van de RVF werden eerder al veroordeeld voor illegaal vuurwapenbezit en geweldpleging. Het zal geen toeval zijn dat de RVF uitgerekend 10 november heeft uitgekozen als datum voor hun demonstratie. Die dag is het precies 80 jaar geleden dat de nazi’s tijdens de Kristallnacht meer dan 400 joden vermoordden en duizenden synagogen en Joodse winkels en huizen vernielden. Het was een eerste stap in de systematische vervolging en vernietiging van de Joodse minderheid in Europa. De leden van de RVF laten er zelf geen misverstand over bestaan: hadden zij 80 jaar geleden geleefd, dan hadden zij hier uit volle overtuiging aan meegedaan.
De afgelopen jaren heeft de RVF vaker van zich laten horen in Nijmegen. In 2017 demonstreerden zij bij de Woonboulevard in Dukenburg. Afgelopen september vielen zij een groep Nijmegenaren aan, toen die de beroemde (en eveneens door extreem-rechtse activisten vernielde) “Refugees Welcome”-graffiti op de Waalbrug wilden herstellen. Nu heeft de RVF dus haar pijlen gericht op het voormalige kraakpand De Grote Broek. Ze eisen van de gemeente dat dit sociaal-culturele centrum gesloten wordt.
Laten we de nazi’s van de RVF in één ding gelijk geven: De Grote Broek ís een broedplaats van anti-fascistisch verzet. Al bijna 35 jaar geldt het centrum als een symbool voor de Nijmeegse protestbeweging. Er zijn tal van collectieven en verenigingen gevestigd die zich al decennialang inzetten voor het verwezenlijken van een gelijke, solidaire, en diverse samenleving. De Grote Broek heeft zich altijd met succes verzet tegen de commercialisering van de binnenstad en tegen de macht van het grote geld – in Nijmegen en ver daarbuiten. En het heeft altijd voorop gelopen in de strijd tegen racisme, seksisme, islamofobie, antisemitisme, transfobie, homofobie, en andere vormen van discriminatie. Dat de RVF juist deze plek aanwijst als een symbool voor anti-fascisme in Nijmegen is niet alleen feitelijk juist, maar het is ook iets waar we trots op kunnen zijn.
Waarom demonstreert de RVF juist nu tegen De Grote Broek en alles waar wij voor staan? Het antwoord laat zich raden. De neo-nazi’s voelen zich gesterkt door de toenemende normalisering van racisme en antisemitisme in onze samenleving. Steeds meer politici en opiniemakers doen openlijk racistische uitspraken in het publieke debat. Op diverse plekken over de hele wereld zien we momenteel een opkomst van autoritaire leiders, nationalistische bewegingen, en antisemitisch en racistisch gemotiveerd geweld. Voor de RVF en andere extreem-rechtse groeperingen is dit een aanmoediging om hun eigen boodschap openlijk te verkondigen – en, waar mogelijk, met geweld kracht bij te zetten.
De RVF beroept zich daarbij op hun recht op vrijheid van meningsuiting. Maar dit recht is bedoeld om kwetsbare minderheden te beschermen tegen willekeurig en repressief staatsoptreden – niet om juist die minderheden verder te marginaliseren en te bedreigen. Ook dit recht heeft haar grenzen. Wanneer het voornaamste doel van de ‘meningsuiting’ is om inbreuk te doen op het veiligheidsgevoel van anderen, of hun bestaansrecht te ontkennen, is die grens bereikt. De RVF verkondigt niet slechts een boodschap van haat en geweld. Hun boodschap ís een vorm van geweld, omdat het bepaalde minderheden in de samenleving ontmenselijkt. Een beroep op de vrijheid van meningsuiting zou nooit mogen volstaan om deze gewelddadige inbreuk op hun veiligheid en menselijkheid te legitimeren.
Hoe kunnen wij als lokale gemeenschap uitleggen aan de slachtoffers en nabestaanden van de Shoah dat we nu, 80 jaar na de Kristallnacht, een groep zelfverklaarde nazi’s door onze stad laten marcheren? Hoe kunnen wij tegenover minderheden, en tegenover onszelf, blijven volhouden dat het “dit keer zo’n vaart niet zal lopen”, als we weten dat eerder óók zo begon? Wat zijn onze Nijmeegse waarden van progressiviteit en diversiteit waard, als we niet eens bereid zijn om ze tegen dergelijke dreigingen te verdedigen? Er moet een grens getrokken worden, en die grens ligt hier. We roepen de Nijmeegse gemeenschap op om stelling te nemen tegen de komst van deze fascisten.
Inmiddels is bekend geworden dat de RVF geen toestemming krijgt van de gemeente Nijmegen om vóór de deur van De Grote Broek te demonstreren. De RVF heeft daarom haar plannen voor een aangemelde demonstratie officieel ingetrokken. Volgens een persbericht zullen zij zich “bezinnen op alternatieve vormen van protest.” Dit betekent dat er een gerede kans bestaat dat de nazi’s van RVF alsnog op 10 november naar Nijmegen komen.
Op 10 november houden wij daarom een eigen manifestatie, ter nagedachtenis aan de vele slachtoffers van racisme, antisemitisme, en fascisme – hier en elders in de wereld. En om gezamenlijk een tegengeluid te laten horen: Nijmegen is en blijft tegen racisme.
De Grote Broek
(Dit artikel verscheen eerder op de site van De Grote Broek.)