De Harperbrief is misschien het beste voorbeeld van de ware “cancel culture”

#MeToo, Black Lives Matter en nieuwe vormen van klassenstrijd die zichtbaar worden in bewegingen als de gilets jaunes of figuren als Corbyn of Sanders, dagen de heersende machtsverhoudingen uit. Dat gebeurt onder andere door heersende normen op actieve wijze uit te dagen en mensen die over geprivilegieerde spreekposities beschikken openlijk te bekritiseren. We leven op dat vlak in een tijd die vergelijkbaar is met de jaren zestig en zeventig: er tekent zich een razendsnelle normverschuiving af. Wat gisteren nog als norm-aal werd gezien, is nu een (terecht) probleem. Groepen die zich voorheen in spreekposities bevonden van waaruit ze niet gehoord werden, kunnen zich dankzij sociale media beter dan ooit te voren organiseren. Ook al hebben sociale media vanuit democratisch oogpunt heel wat tekorten, de horizontalisering heeft wel degelijk geleid tot nieuwe mogelijkheden om spreekposities te democratiseren. Die democratiseringsgolf impliceert inderdaad dat sommigen, veel meer dan vroeger, kritiek krijgen te verduren, soms gedwongen worden te kijken naar de gevolgen van vertogen die ze via hun platformen verspreiden, genoodzaakt zijn om aan zelfonderzoek te doen, en, ja, soms ook hun positie moeten verlaten. Het is juister om dit te begrijpen als een proces van democratisering dan als een uiting van “cancel culture”. Eén van de perverse effecten van de Harperbrief is dat de inzet van die democratiseringsstrijd opnieuw afgeleid wordt naar de gekwetste gevoelens van mensen die eigenlijk over geprivilegieerde posities beschikken. Er heerst inderdaad een cancel culture, maar het is niet de cancel culture die ondertekenaars van de brief in gedachten hebben. De ware cancel culture bestaat erin dat de inzet van bewegingen als #MeToo of Black Lives Matter wordt overstemd door anekdotes en gebeurtenissen in de marges van die bewegingen. Er is een mediamachine die vanuit een winstmotief de kleinste conflicten, de interpersoonlijke vetes en strijd om symbolen steevast uitvergroot omdat dit het ideale materiaal levert om mediarelletjes rond te organiseren. En er zijn intellectuelen, pundits, opiniemakers en journalisten die zich vervolgens al te graag profileren op die relletjes. Hierdoor hoeft het vooral niet te gaan over de kern, over het systeem, over concrete levens en lichamen die sterven onder dagelijks geweld. Het is van die cancel culture dat de Harperbrief één van de beste voorbeelden is.

Thomas Decreus in De Harperbrief is misschien het beste voorbeeld van de ware “cancel culture” (Dewereldmorgen)