De nihilistische economie van nieuw-rechts

De belangrijkste functie van populistisch nieuw-rechts, of alt-right, of welke verzamelterm we ook willen gebruiken, is dat ze de bestaande kapitalistische (wan)orde uit de wind houden. Dat is ook de reden dat er vanuit het bedrijfsleven veel steun voor is. Dat ze nu opkomen – in vele varianten, maar met dat als gemeenschappelijke factor – komt omdat het kapitalistische systeem op dit moment duidelijk op zijn grenzen stuit en in feite zonder hen onhoudbaar zou zijn geworden. Wat alt-right doet, is het afleiden van de aandacht voor de werkelijke oorzaken van de crises en die aandacht richten op geconstrueerde fake-oorzaken (met migranten of ‘de islam’ als voorkeurs-zondebok). Dat Forum voor Democratie zo hard inzet op het voorkomen van enig zinnig klimaatbeleid, is een goed voorbeeld, dat ook goed aangeeft hoe levensgevaarlijk het is dat dit soort partijen aanslaat. Terwijl het nog nooit zo hard nodig is geweest om wereldwijd ingrijpende maatregelen te nemen om nog wat van het klimaat te redden, komen er steeds meer politieke krachten aan de (parlementaire) macht die precies het tegenovergestelde willen en doen. Denk Trump in de VS, maar ook Bolsonaro in Brazilië, Duterte in de Filipijnen en zovele andere nieuwe machthebbers in Europa en elders. De afgelopen maanden hebben we ook goed kunnen zien hoe alt right in Nederland in staat is om gemeenschappelijk op te treden tegen de opkomst van een klimaatbeweging door die op alle mogelijke manieren te proberen te frustreren en de grond in te stampen. Het was duidelijk niet de bedoeling dat jongeren op het idee zouden komen om wat te ondernemen, en daadwerkelijk in actie te komen voor hun (en onze) toekomst door structurele economische hervormingen te eisen. Je ziet dan een soort gerichte aanval ontstaan op die beweging, met alle mogelijke middelen. Vooral op sociale media, maar ook ‘in real’ wordt er van alles uit de kast getrokken om deelnemers aan die protesten te bedreigen. Het ‘front’ loopt dan van extreem-rechtse leiders als Baudet en Wilders tot aan ‘media’ als Geenstijl en alle trollenlegers daartussen. Volstrekt verzonnen feiten en beschuldigingen op sociale media spelen een hoofdrol. Dit is geen centraal georganiseerde campagne, maar een ‘strategie zonder strategen’ waarin de deelnemers elkaars verhalen dankbaar overnemen.

Kees in De nihilistische economie van nieuw rechts (Globalinfo)