De symboliek van het Scheveningse vreugdevuur
Dat Scheveningse vreugdevuur symboliseert prima de staat van onze samenleving: iedereen met een béétje gezond verstand zag hoe dit gruwelijk uit de hand kon lopen. Niemand zei er iets van, uit angst voor hoon en intimidatie. En nu vraagt men: hoe heeft het zo ver kunnen komen? Een vage analogie, dat realiseer ik me. Refereert het nu naar opkomend fascisme/racisme, klimaatverandering, of groeiende armoede? Het antwoord is: eigenlijk dat alles. Deze hele episode laat vooral zien wat een stelletje domme en nalatige lafbekken wij allemaal zijn geworden. We gaan 2019 in als een samenleving die met lede ogen moet aanzien hoe extreem-rechts aan invloed wint, zonder dat iemand er wat aan doet; die wéét dat de wereld onder onze consumptiedrang naar de knoppen gaat, maar vooral de pret voor zichzelf en anderen niet wil bederven; die armoede en sociale onzekerheid voor haar ogen ziet groeien, en de rijken tegelijkertijd steeds rijker ziet worden. Ook daarover geen woord, uit angst dat de eerste die zich uitspreekt, meteen zelf mag inleveren. Het migratiebeleid van onze regering is in strijd met de meest basale mensenrechten, het onderwijsbeleid is op het vandalistische af. De economische agenda wordt openlijk door Unilever en Shell gedicteerd. We zien hoe de brandstapel geleidelijk en planmatig voor onze neus wordt opgebouwd. We weten dat alle eerder gemaakte afspraken worden geschonden, dat de bouwers alleen oog hebben voor hun eigen feestje, en dat kritische stemmen worden weggehoond of bedreigd. Eindverantwoordelijken staan erbij en kijken er naar. Achteraf weigeren ze – al dan niet in afwachting van een onderzoek – verantwoording af te leggen. Het is te hopen dat, wanneer de fik er in gaat en de wind (geheel volgens alle voorspellingen) uit de verkeerde richting blijkt te komen, we nog kunnen voorkomen dat de brand zal overslaan. Want de kans bestaat dat we tegen die tijd ook de brandweer kapot hebben bezuinigd.
Mathijs van de Sande op Twitter
Inderdaad, een buitengewoon vage analogie. In sommige situaties kun je er volgens mij maar beter het zwijgen toe doen, omdat er niet echt een progressieve linkse analyse te maken valt. Zoals in het geval van de uit de hand gelopen nieuwjaarsvuren in Scheveningen. Wat had er nu precies moeten gebeuren? De overheid heeft niet adequaat opgetreden toen afspraken over de hoogte van de brandstapels werden geschonden. Dat deden ze omdat ze wisten dat opstootjes en rellen anders onvermijdelijk waren. Had Mathijs van de Sande misschien liever gezien dat burgemeester Krikke de staat van beleg had uitgeroepen in de desbetreffende wijken? Dan hadden de lokale anarchisten weer vrolijk boe kunnen roepen over de autoritaire politiestaat! Of moeten we meebrullen met Jan Dijkgraaf, die thans het aftreden van de burgemeester eist?
Kennelijk moeten sommige zaken eerst eens flink uit de hand lopen, voordat er vanuit de buurten een vuist gemaakt kan worden: dit willen wij niet meer! Met het klimaat, Unilever, Shell, toenemende inkomensverschillen of de opkomst van extreemrechts heeft dat allemaal weinig tot niets te maken.
Mijn advies: zoek eens wat betere metaforen, want zo verzand je in onbegrijpelijke teksten…
Om de vergelijking nog sterker te maken zou je kunnen verwijzen naar het commentaar van Gerrit Hiemstra op het zgn vreugdevuur.
Hij beweert dat de wind niet eens verkeerd stond, maar dat het vuur zijn eigen wind veroorzaakt heeft. Geen externe factor waarover wij niets te zeggen hebben dus, maar een gevalletje van “onlosmakelijk verbonden”, een “ca va avec”. Nog meer een loop (eng.) van oorzaak en gevolg dus.
Tja, de feiten duiden erop – de cognitieve dissonantie regeert het maatschappelijke ruimte in ons land, vooral vanuit conservatief-rechts tot ultrarechts invalshoek.
Bovenop staat een artikel vol van zeer gedegen progressieve (linkse) analyse van de negatieve veranderingen in de Nederlandse maatschappij waarop gelijk ultrarechts-conservatief vanuit de cognitieve dissonantie wordt gereageerd:
(…beter het zwijgen toe doen(!), omdat er niet echt een progressieve linkse analyse te maken valt….”)
Behalve het paternalistische bevel om te zwijgen(!), mogelijk zeer kenmerkend voor grote delen van onze autoritaire maatschappij, wordt erbij een biecht afgelegd die onderstreept de functionaliteit van de methode van de gele hesjes oftewel het sociale protest op straat omdat:
(“De overheid heeft niet adequaat opgetreden”……..”deden ze omdat ze wisten dat opstootjes en rellen anders onvermijdelijk waren. “)
Dus geen versperren van autosnelwegen, geen afgrendeling van een gebied, geen arrestatie van activisten (minderheden), geen politie op paarden en met busjes om de situatie onder controle te krijgen en de deelnemers naar een andere plek, oftewel politiebureau te doen verplaatsen. Wel de auto Da Fe werkelijk toelaten.
Tja, het begint erg opvallen te worden, nietwaar?
Geraaskal van een kip zonder kop die (uiteraard) niet begrijpend kan lezen.
In heel Nederland zijn volksbuurten waar de jaarwisseling wordt gevierd met vreugdevuren, die met enige regelmaat uit de hand lopen en die bij optreden van politie kunnen uitlopen in opstootjes en rellen. In Den Haag hadden de autoriteiten daar zo hun eigen oplossing voor gevonden: laat de gebruikelijke raddraaiers onder toezicht hun eigen vreugdevuren bouwen, geef ze verantwoordelijkheid en de buurt regelt het uiteindelijk zelf. Het competitie-element met een aangrenzende wijk, met als gevolg ieder jaar hoger wordende brandstapels, wreekte zich echter. We kennen inmiddels de beelden van de torenhoog opgestapelde houtpallets van Babylonische proporties.
Ik begrijp niet zo goed wat Matthijs van de Sande en Nexus M nu precies voor ogen staat. Snoeihard repressief politieoptreden? Lijkt me niet echt een progressief standpunt. Je kunt met nieuwrechtse columnisten gaan roepen over doorgeschoten repressieve tolerantie, lijkt me ook niet echt zinvol. Wie bij een nieuwjaarsvuur al over een auto-de-fé begint te roepen heeft ze natuurlijk sowieso al niet op een rijtje. En het eind van de bijdrage is al helemaal duister: wat begint er nu precies op te vallen?