Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 2: Over wapenleveranties en imperialistische rivaliteit
In de strijd tegen Russische overheersing hebben Oekraïners wapens nodig. Dat gaat helaas via de Oekraïense staat en het bijbehorende militaire apparaat. Ik vind de vraag van Oekraïners naar geweren en munitie, nachtkijkers, anti-tank wapens, tanks, granaten en raketten nogal logisch.
En natuurlijk haal je die wapens waar je die maar krijgen kunt. Dat Oekraïners – alweer: via die staat Oekraïne – wapens vragen aan de VS, de NAVO, de EU en de landen die er deel van uitmaken: ik ben er niet verbaasd over, en ook niet verontwaardigd. Wie niet wil dat Oekraïners daar hun wapens vandaan halen, maar wel wil dat Ruslands koloniale oorlog mislukt en de Russische agressors worden verdreven, mag met iets beters komen. Die mag zelf zeggen waar Oekraïners dan hun wapens vandaan mogen halen. Zolang bijvoorbeeld het onvolprezen Fort van Sjako naast prachtige subversieve boeken geen bazooka’s en pantserwagens levert, zullen Oekraïners die dingen elders moeten zien te scoren om hun in zichzelf rechtmatige strijd enigszins kansrijk te kunnen voeren.
De afhankelijkheid van Oekraïne van westerse wapens is niet goed. Daarom is het opbouwen van solidariteit naar Oekraïense strijders via radicale, anti-autoritaire netwerken, zoals de Solidarity Collectives, zo waardevol.(1) Maar zolang zulke netwerken niet sterk genoeg zijn om vrijheidsstrijders tegen Rusland in Oekraïne de beslissende noodzakelijke steun te geven, zie ik niet hoe we Oekraïners vruchtbaar kunnen gaan lopen verwijten dat ze NAVO-wapens verwelkomen en er indringend om vragen.
Artikelen van Peter Storm over de oorlog in Oekraïne
– Tegen Russische agressie en imperialistische oorlog, voor solidaire vrijheid wereldwijd (24 februari 2022)
– Oorlog in en om Oekraïne: een drieluik (2 maart 2022)
– Oekraïne: Onderhandelen? De-escaleren? Andere dingen? (20 januari 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 1: Nederlaag voor Rusland, graag! (31 juni 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 2: Over wapenleveranties en imperialistische rivaliteit (1 augustus 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 3: Over Oekraine, Maidan en de NAVO-connectie (2 augustus 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 4: Staat, bevolking, VS – niet dezelfde oorlogsdoelen (2 augustus 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 5: Clustermunitie en verarmd uranium: sowieso foute boel (3 augustus 2023)
– Die oorlog om Oekraïne: lastige argumenten. Deel 6: Slotopmerkingen en voornemens (9 augustus 2023)
Wie tegen westerse wapensteun aan Oekraïne in het algemeen is en daar actie voor voert, maakt het Oekraïners moeilijker om zich tegen de Russische bezettingsmacht te verdedigen en die te verdrijven. Zolang die actie gedaan wordt door twintig mensen met een spandoek maakt het weinig uit. Maar zelfs dan is de symbolische boodschap die er van uitgaat erg naar: liever Russische overheersing dan effectief verzet daartegen. Als acties tegen westerse wapenleveranties aan Oekraïne groter en effectiever zouden worden, zonder dat ze minstens gepaard gaan met vergelijkbare strijd tegen Russische wapens, dragen die acties daadwerkelijk bij aan een Russische overwinning. Ik geloof oprecht niet dat het de taak is van vredesactivisten om het Russische kolonialisme aan een overwinning in Oekraïne te helpen. Algemene oproepen om minder of geen wapens aan Oekraïne te leveren zul je mij dan ook niet zien ondersteunen of onderschrijven.
Het omgekeerde geldt echter ook! Het is ook verkeerd om zelf de westerse – bijvoorbeeld de Nederlandse – regeringen en/of de NAVO op te roepen om steeds meer en steeds zwaardere wapens aan Oekraïne te leveren. Het is nu niet handig om tegen deze wapenleveranties in het algemeen strijd te voeren. Maar het is helemaal niet nodig en niet goed om ons van de weeromstuit met die wapenleveranties te vereenzelvigen en er toe op te roepen. Zo’n oproep ondersteunt niet de Oekraïense vrijheid, maar de westerse machtspolitiek, het westerse militarisme en imperialisme achter de westerse wapenleveranties. Want hoezeer Oekraïne die wapens ook nodig heeft tegen de Russische bezettingstroepen, de NAVO en haar lidstaten leveren die wapens niet uit sympathie en vrijheidslievende solidariteit.
De NAVO en haar lidstaten hebben een eigen agenda, een agenda waarin Oekraïne niet zozeer een partner is maar eerder een pion. Bij “de NAVO” moeten we trouwens waken voor abstracties. De NAVO is een bondgenootschap van zelfstandige staten die allemaal eigen belangen hebben, en die belangen zijn lang niet allemaal identiek. Maar niet al die staten hebben evenveel inbreng. In die zin bestaat er geen “NAVO-imperialisme”. Er bestaat vooral het imperialisme van de leidende machten binnen de NAVO, de Verenigde Staten voorop. De belangen van de VS zijn binnen de NAVO veelal doorslaggevend. Maar ook de VS moet binnen dat bondgenootschap vaak touwtrekken met haar min of meer ondergeschikte partners.
De ondergeschikte partners hebben eigen belangen. Dat leidt soms tot merkwaardigheden en gefronste wenkbrauwen. Zo zien we dat Polen de plek is vanwaar de Amerikaanse geheime dienst CIA operaties uitvoert ter ondersteuning van de Oekraïense oorlogsinspanning. Datzelfde Polen blokkeert ook graanexporten uit Oekraïne om Poolse agrariërs tegen concurrentie van goedkoop graan te vrijwaren. Polen is een NAVO-land en een VS-bondgenoot. Polen is daarbinnen ook gewoon een kapitalistische staat die eigen belangen te verdedigen heeft.
Wat wil de VS? Kort gezegd: een wereldwijd, informeel maar zeer reëel imperium. Niet zozeer een koloniaal rijk, al is het woord “neo-kolonialisme” best zinvol. Waar de VS haar zin krijgt, mogen landen formeel onafhankelijk zijn, op twee voorwaarden. Ze accepteren vrije toegang en vrije activiteiten van multinationale ondernemingen. Die moeten onbelemmerd kunnen investeren en handel drijven. Ze moeten de gemaakte winsten kunnen exporteren naar het land waar die bedrijven zijn gevestigd. Van regeringen wordt verwacht dat ze deze ondernemingen geen of weinig beperkingen opleggen. Dat historisch gezien veel van deze multinationale ondernemingen hun hoofdkwartier in de VS hebben, zodat de winsten daarheen vloeien, is natuurlijk in dit concept geen toeval. De VS verdedigt in haar informele imperium de vrijheid om langs lijnen van wat dan de vrije markt genoemd wordt, winstgevend zaken te doen. Het IMF functioneert in dit model dan als een soort internationale deurwaarder-annex-schuldhulpverlening – onder zeer strenge neo-liberale voorwaarden – terwijl de Wereldbank voor de kredieten zorgt waar het IMF dan die betalingsvoorwaarden voor verstrekt.
De tweede voorwaarde die de VS stelt aan staten in haar informele imperium: meegaan in de geopolitieke en strategische doelen van de VS. Dat kan betekenen: militaire bases accepteren, militaire samenwerking met de VS aan gaan, meedoen met de initiatieven die de VS in de internationale politiek onderneemt, of het nu om het embargo van Cuba gaat of eerder om de sancties tegen het Irak van Saddam Hoessein of de diplomatieke steun aan Israël, ongeacht hoe bruut die staat zich jegens de oorspronkelijke bewoners, de Palestijnen, ook gedraagt.
Hoe vertaalt zich dit in NAVO-beleid? Allereerst is de NAVO in 1949, in de beginjaren van de Koude Oorlog, gevormd om de Sovjet-Unie af te dreigen, zodat die geen delen van “the American Empire” in haar invloedssfeer zou brengen. Verder is de NAVO de vorm waarin de VS de Europese mogendheden aan zich bindt zodat zij geen al te onafhankelijke rol in de wereldpolitiek zouden gaan spelen, niet afzonderlijk en ook niet gezamenlijk, als EU bijvoorbeeld. West-Duitsland ontwikkelde in de jaren 1970 zelfstandig goede betrekkingen met de DDR, Polen en ook de Sovjet-Unie. Dat kwam bekend te staan als “Ostpolitik”, en het was de VS een doorn in het oog. De herleving van de Koude Oorlog in de late jaren 1970 kwam die VS dan ook goed uit: ze kon de Russische dreiging mooi gebruiken om de plaatsing van kernraketten in West-Europa – ook in West-Duitsland – door te drukken. De NAVO leverde de structuur waarin deze besluitvorming werd vormgegeven. Het werd vooral gepresenteerd als verdediging tegen die enge Russen. Het was vooral een middel om de Europese NAVO-staten wat nauwer aan de VS te plakken. Dit is een patroon om in het achterhoofd te houden als we zo meteen toekomen aan het NAVO-beleid rond Oekraïne.
Na de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991 kwam er een nieuw gebied open te liggen waar het informele neo-liberale imperium onder leiding van de VS zich kon uitbreiden. Dat is een van de achtergronden van de toetreding van een hele reeks landen tot de NAVO. Sommige van die landen hoorden bij het door de Sovjet-Unie gedomineerde Warschaupact, de tegenhanger van de NAVO. Sommige van die landen waren voormalige deelstaten van de Sovjet-Unie. Rusland – dat zich als opvolger van die Sovjet-Unie zag – keek het met lede ogen aan. Niet verbazend: de grote rivaal, de VS, had haar invloedssfeer zo ongeveer tot de poorten van Moskou en St. Petersburg weten uit te breiden.
Maar het is verkeerd om de aanval van Rusland op Oekraïne als een “begrijpelijke” reactie op de NAVO-uitbreiding te zien. Dat mag duidelijk worden als we erkennen waarom landen in het voormalige door Rusland overheerste gebied in Midden- en Oost-Europa zo graag lid wilden worden van de NAVO. Ze zijn niet door de VS de NAVO in gesleurd. Regeerders van die landen hebben zelf aan de poort van de NAVO geklopt en gevraagd of ze er alsjeblieft in mochten. Hun argument? De nabijheid van een Rusland waarvan zij inschatten dat het niet eeuwig genoegen zou nemen met haar zwaar geslonken macht en rol. En inderdaad: herstel van de Russische macht en invloedssfeer in wat onder Russische politici al snel het “nabije buitenland” heette, stond bij de Russische leiding hoog op de agenda. In samenspraak met westerse mogendheden als het kon, dwars tegen die westerse mogendheden in als het moest.
De angst in dat “nabije buitenland’ voor de Russische macht was niet ongegrond, en die angst trok hen de NAVO in. Natuurlijk benutten beleidsmakers van de VS – overigens na aanvankelijke aarzeling – dit enthousiasme om de NAVO-uitbreiding oostwaarts gestalte en vaart te geven. Voor de VS speelde niet zozeer angst voor Rusland als wel de mogelijkheid om Rusland als rivaal steeds verder terug te dringen, een rol. VS en Rusland: geen van beiden is in het grote plaatje enkel “de agressor’ waar de ander alleen maar op reageert. En geen van beiden verdienen ze onze voorkeursbehandeling of steun.
Peter Storm
(Dit artikel verscheen eerder op zijn website Egel.)
Noot:
- Solidarity Collectives, een “anti-autoritair vrijwilligersnetwerk dat meerdere individuen en organisatorische grassroot-initiatieven verenigt om de Oekraïense verzetsbeweging en mensen die geraakt zijn door de Russische invasie te helpen”, vind je hier. Verklaringen van de Solidarity Collectives staan op “The Anarchist Library”: “About Us, Our ctivities, & Our manifesto”, 2023,
Dit onderwerp is natuurlijk een lastige, dus ik wil mijn opmerkingen enigszins beperken, ook omdat ik niet superveel brood zie in de vraag of rechtse regeringen in buurlanden van oekraine/rusland “legitiem het volk vertegenwoordigen” als ze kiezen voor NAVO-lidmaatschap. Volgens mij zou je hier wel kritisch op zijn als het in je eigen land gebeurde (door een kabinet-Rutte) omdat je dan meer weet van de lokale politieke context dan nu het geval is.
Dat gezegd, wil ik het vooral hebben over die vraag ‘verdediging’. Hebben bevolkingen dat recht? Uiteraard. Maar moet je dat zonder meer faciliteren? Dat zie ik niet. Als een zwak gebouwde, dronken kameraad om een mes vraagt omdat hij zich wil verdedigen tegen een groep van 10 die hem aanvallen, is het dan niet verstandiger hem dat mes niet te geven, in de hoop dat het dan eindigt met een pak slaag ipv een steekpartij (of erger) die hij niet zal overleven? Moet ik dat mes wel geven als hij door 3 andere ultra’s (die een hekel hebben aan de groep van 10) wordt bijgestaan? Nog steeds vind ik dat dubieus, nog los van het samenwerkingsverband.
Hetzelfde geldt volgens mij min of meer voor Oekraine als geheel: want hoezo was het objectief rationeel om te kiezen voor vechten in het leger, in plaats van vechten in guerillas of gecoordineerd door een ondergrondse nadat het land is bezet? Volgens mij was dit in 1940 een rationele keuze die al met al positief heeft uitgepakt voor Nederlanders, ook al hebben die op andere vlakken ontzettend gefaald, om de bekende redenen. En ja, waarschijnlijk was het voor Zelensky geen optie om de witte vlag te hijsen (omdat hij dan zou zijn omgelegd door zijn “coalitiegenoten”), maar volgens mij is dat niet iets waar we dan over moeten zwijgen, net zo min als dat we Saddam zouden hebben moeten prijzen of knuffelen dat hij het verzet tegen de imperialistische Amerikaanse invasie in 2003 heeft gepoogd te leiden.
Datzelfde geldt een beetje voor die “radicale anti-autoritairen” van ‘solidarity collectives’: ik begrijp dat oekraiense organisaties in de huidige context moeilijk kritiek kunnen hebben op de ultranationalisten die voorafgaand aan de invasie etnisch geweld pleegden tegen secties van de eigen bevolking, omdat ze zich daarmee waarschijnlijk geweld en staatsrepressie op de hals zouden halen ivm “landverraad”. Maar toch vind ik lastig te geloven dat ze daar moeite mee hadden, als ze er nu mee samenwerken. Dus ook daarvan vind ik het wat ongemakkelijk dat Peter deze hoog houdt zonder er ook maar iets over te zeggen.
Dan afsluitend een iets ander punt: gezien de geschiedenis van de Amerikanen die etnische strijdgroepen letterlijk altijd een dolk in de rug steken of onvoldoende steunen, was het voor mij van begin af aan voorspelbaar dat zij ook de oekraiense regering niet zouden voorzien van voldoende steun om Rusland te weerstaan, nog los van het feit dat Rusland /als buurland/ mijns inziens ueberhaupt niet verslaanbaar is in een direct conflict door een staat als de Oekraiense. (Daar komt bij dat ze ook als ze hun beste (artillerie)wapens zouden leveren, de NAVO nog steeds logistiek niet in staat zijn om voldoende munitie te leveren om deze oorlog te voeren en winnen, waardoor het dus meer is dan pure onwil en desinteresse.) Maar goed, het punt blijft dus dat de invasie niet kan worden afgeslagen. Dus dan is de vraag volgens mij: wijst ook dit erop dat het rationeler was om je te verzetten tegen de bezetting (zie irak, afghanistan, enz.), dan om eerst te proberen de invasie te weerstaan (met nu ~500k dode en zwaargewonden oekraieners tot gevolg, die niet meer kunnen meedoen aan het verzet) en daarna alsnog te maken te hebben met een bezettingsmacht. En als Boris in april 2022 niet naar Kiev was gegaan om daar wapens te beloven, was dit waarschijnlijk zo gelopen, alleen hebben de NAVO-landen dit dus bewust voorkomen omdat ze zogenaamd “Rusland wilden laten bloeden”.
Niet om al te lang door te gaan over “wat had kunnen gebeuren”, maar ik denk dat Peter hier te makkelijk meegaat in het rechtpraten van nationalistisch defencisme en volksfronten met (ultra)rechts omdat hij denkt dat “het volk hiervoor gekozen heeft”, terwijl dat volgens mij vooral zo is omdat ze die positie in gedwongen zijn — en zijn aangepraat dat dit een haalbare strategie is — door Zelensky’s regering + het handelen van de NAVO. Maar nog steeds lijkt me dat gegeven dat ze de invasie toch niet kunnen weerstaan, en Rusland ook geen deadline heeft (want staat politiek of economisch niet op instorten) waardoor een strategie van “overleven tot je vijand het niet meer volhoudt” hopeloos is, er een andere strategie nodig is om het geweld en het dodental onder de oekraieners (plus de problemen op langere termijn veroorzaakt door het vluchten van 30% van de bevolking) te minimaliseren.
Hoi Foppe,
Dat is veel om op te reageren, Ik zal me beperken. Veel van de antwoorden staan trouwens allang verspreid in de hele serie.
Nergens zeg ik dat welke regering dan ook de bevolking legitiem vertegenwoordigt. Nergens zeg ik dat de keus van de Oekraïense regering voor NAVO-lidmaatschap legitiem is. Ik probeer uit te leggen dat die keus te begrijpen is, vanuit de geschiedenis die het land als voormalige Russische kolonie heeft. Zoals de keus van Cuba om in de jaren zestig zich onder bescherming van de USSR ter stellen te begrijpen is vanuit de geschiedenis van Cuba als voormalige VS-(neo-)kolonie. Dat ik uitleg waar iets vandaan komt, is niet hetzelfde als dat ik datgene wat ik uitleg daarmee ook erken als legitiem.
“Volgens mij zou je hier wel kritisch op zijn als het in je eigen land gebeurde (door een kabinet-Rutte) omdat je dan meer weet van de lokale politieke context dan nu het geval is.” Ik blijf er bij dat de situatie er voor mensen in Oekraïne wezenlijk anders uitziet dan voor mensen in Nederland. Dat mensen daar de NAVO niet in de eerste plaats als vijand zien, maar als potentiële verzekeringspremie tegen een Russische bezetting, is gezien de geschiedenis en context niet vreemd. Het maakt het nog steeds niet legitiem, maar dat zeg ik dan ook nergens. Ik maak mijn vijandschap tegen welk imperialistisch machtsblok volgens mij expliciet en bij herhaling duidelijk.
De vergelijking met een dronken man en een mes laat ik voor jouw rekening. Ik vind niet dat mensen in Oekraïne die zich tegen Russische koloniale agressie verweren met de wapens in de hand daar bij voorbaat erg op lijken. Ik vind niet dat ze deze vergelijking verdienen. En ik vind het ook niet echt een vergelijking die ons inzicht in de gang van zaken heel veel groter maakt. Natuurlijk zijn er situaties denkbaar waarin het steunen van een aangevallen partij de zaken erger maakt. Maar wat de vergelijking niet laat zien is dat daar in Oekraïne sprake van is. Tenzij je meegaat met het beeld dat de strijd tegen Rusland bij voorbaat een verloren strijd is. Maar dat vertik ik dus.
“Ik denk dat Peter hier te makkelijk meegaat in het rechtpraten van nationalistisch defencisme en volksfronten met (ultra)rechts”, schrijf je. Hoe doe ik dat? Waar doe ik dat?
“Omdat hij denkt dat “het volk hiervoor gekozen heeft””. Ik heb het nergens over “het volk”, een constructie die ik helemaal niet erken. Ik spreek, welbewust en keer op keer, over “mensen in Oekraïne”, “de bevolking van Oekraïne”. “Het volk” bestaat niet buiten nationalistische hoofden.
“Terwijl dat volgens mij vooral zo is omdat ze die positie in gedwongen zijn — en zijn aangepraat dat dit een haalbare strategie is — door Zelensky’s regering + het handelen van de NAVO.” Ik geloof er niets van.
Ik denk dat heel veel mensen in Oekraïne – niet “het volk” – geen NAVO nodig hebben en geen Zelensky ook, om
1. te snappen dat Ruslands koloniale ambities een acuut gevaar voor hen vormen (iets wat ze al sinds de zeventiende eeuw aan den lijve ondervinden, keer op keer op keer; het is nog niet geen Ierland maar veel schelen doet het niet).
2 te snappen dat die ambities niet verdwijnen door het vriendelijk te vragen, en ook niet door er uitsluitend vreedzaam tegen te demonstreren
3 logischerwijs – en dat vind ik expliciet WEL legitiem – de wapens oppakken en wapens aannemen van wie ze maar wil leveren; waarbij
4 zelfs linkse, radicale en anarchistische groepen zich genoodzaakt voelen om aan deze strijd deel te nemen, en daarbij in hoogst ongemakkelijke samenwerkingsverbanden met de Oekraïense staat begeven. Ik vind niet dat ik die kameraden daar vanuit Nederland de les over moet gaan lezen.
Ik kan simpelweg niet overzien of een keus om een eigen anarchistische partizanenstrijd op poten te zetten geheel los van de Oekraïense staat, ook maar enigszins een optie was of is. Ik vind dat ook iets om aan anarchisten daarginds om uit te maken, niet aan mij. Als anarchisten ter plekke inschatten van niet, en daarom lid worden van de territoriale verdedigingseenheden van de Oekraïense staat, dan wringt dat met anarchistische idealen – maar heel veel van de praktijken die anarchisten te doen staan, wringen ergens, daar EN hier (remember Nestor Machno, 1918-1921, Oekraïne), die bij herhaling met de Bolsjevistische staat/het Rode Leger samenwerkte, en er formeel een tijdlang zelfs deel van uitmaakte?). Voor mij wringt het loslaten van solidariteit met wat ik een legitieme strijd tegen koloniale onderdrukking vind, enkel vanwege het feit dat kameraden het daar anders doen dan ik het misschien graag zou zien, veel erger.
Een vergelijking: ik had en heb veel bedenkingen bij de actieve militaire steun die het Koerdische verzet in Rojava tegen IS van de VS niet alleen ontving maar ook actief zocht. Een militaire steun die soms de vorm aannam van oorlogsmisdadige operaties, zoals de verovering van Raqqa, waarbij de YPG stellingen aanwees die de VS vervolgens beschoot en bombardeerde, dit alles met talloze burgerslachtoffers tot gevolg.
Ik snapte echter wel dat het YLP dit soort keuzes meende te moeten maken. En ik heb, ook terwijl ik die kritiek scherp uitte, de rechtmatigheid van het gewapende Koerdische verzet niet in twijfel getrokken, en ook gewoon aan solidariteitsdemonstraties deelgenomen. Die solidariteit met de Koerdische strijd was voor mij niet primair gebaseerd op hoe cool ik het Rojava-project vond en vind (zo heel cool vond en vind ik het nu ook weer niet). Die solidariteit was en is gebaseerd op een eenvoudige stellingname: strijd tegen (een variant van) koloniale overheersing (IS was een koloniaal rijk aan het vormen, zij het van een wel heel bijzonder type) en tegen genocidale staatsterreur is als zodanig legitiem. Dat geldt ook nu in Oekraïne, hoezeer de situaties natuurlijk ook verschillen.
Tenslotte. Ik lees “het feit dat Rusland /als buurland/ mijns inziens ueberhaupt niet verslaanbaar is in een direct conflict door een staat als de Oekraiense.” En ik lees: “Maar nog steeds lijkt me dat gegeven dat ze de invasie toch niet kunnen weerstaan, en Rusland ook geen deadline heeft (want staat politiek of economisch niet op instorten) waardoor een strategie van “overleven tot je vijand het niet meer volhoudt” hopeloos is.”
Wederom geloof ik er niets van. Rusland stevent af op een nederlaag, niet op een overwinning. Rusland is ooit verslagen door enkele tienduizenden Tsjetsjenen. Rusland – nou ja, de rode pretverpakking die USSR heette – is ooit verslagen door vele tienduizenden Afghanen. Rusland is er – tegen ieders verwachting in, ook die van mij – niet in geslaagd om Oekraïne binnen drie weken onder de voet te lopen, te bezetten en er weer een kolonie van te maken. Waarom niet? Niet vanwege Patriots en Leopard-tanks, want die waren er toen nog helemaal niet. Wel vanwege de vastberadenheid en strijdlust van heel veel mensen in Oekraïne, die doodleuk op het dorpslein Molotov-cocktails zaten te maken, wetende dat binnen een paar dagen de Russische tanks zouden kunnen arriveren. Die kwamen vervolgens niet zo heel erg ver, en maakten binnen twee maanden in flinke delen van bezet gebied alweer rechtsomkeert ook. Het zag er niet erg uit als de onvermijdelijke Russische overwinning die vrijwel iedereen verwachtte. Misschien dat zoiets ons tot voorzichtigheid kan nopen voordat we die onvermijdelijkheid blijven beklemtonen.
Het is die onverwachte weerstand van de bevolking – deels ingelijfd in het leger, deels achter het front actief – die DE grote misrekening van Rusland bleek te zijn, en ook van de NAVO-landen die aanvankelijk Zelensky aanboden om een veilig heenkomen te helpen zoeken. Maar Zelensky wilde wapens, geen lift, en gaf daarmee aan de machtsverhoudingen beter te snappen dan de strategen van Washington en Brussel. Ja, eerdere wapenleveranties door NAVO-landen, en training en dergelijke, droegen aan de onverwacht grote gevechtskracht aan Oekraïense kant bij. Maar de grote stroom van steeds zwaardere wapens kwam pas nadat in Oekraïne zelf de Russsische invasie feitelijk al was vastgelopen en daarmee in eerste instantie mislukt.
Het is helaas denkbaar – niet waarschijnlijk, maar wel denkbaar – dat Rusland alsnog deze oorlog wint. Als Rusland dramatisch escaleert, als de NAVO haar wapensteun afbouwt en druk op Oekraïne uit gaat oefenen om gedeeltelijk voor Russische eisen te capituleren bijvoorbeeld. Maar dan wint Rusland een land vol hele boze mensen, die niet zullen ophouden met zich te verzetten. Ik sta aan de kant van die hele boze mensen in hun rechtmatige strijd. En ik zie de mensen die strijd liever gewoon nu niet verliezen.
Over de interne stabiliteit van Rusland – “want staat politiek of economisch niet op instorten” – is meer te zeggen dan ik in een reactie als deze kan doen. Ik denk dat Poetin en zijn mede-machthebbers wel degelijk tijdsdruk voelen vanwege de situatie in het binnenland. En ik denk dat zowel een low level partizanenstrijd, een wel degelijk gaandeweg vastlopende economie, en een groeiend onbehagen onder mensen aan wie een snelle zegevierende militaire operatie was beloofd en nu moeten dealen met steeds meer slachtoffers en steeds minder perspectief, op termijn wel degelijk de stabiliteit van het bewind en de staat bedreigt. Ik zou een 1917 2.0 niet al te lichtvaardig voor ondenkbaar houden. En volhardend verzet van Oekraïense kant draagt ook weer aan zo’n uitkomst bij.
Stof genoeg, al met al, voor volgende artikelen. Maar ik beloof hier niks 🙂