Dwangarbeid en schending van privacywetgeving in Voorne-Putten
In een brief (pdf) aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vraagt FNV-bestuurder uitkeringsgerechtigden Felix Alejandro Perez om te onderzoeken of de gemeenten Nissewaard, Hellevoetsluis, Brielle en Westvoorne in strijd hebben gehandeld met de wetgeving op het gebied van de persoonsregistratie, de AVG en WBP.
Deze gemeenten in Voorne-Putten hebben bij bijstandsgerechtigden van begin 2015 tot juli 2018 vingerafdrukken afgenomen. Uitkeringsgerechtigden moesten via een vingerscan in- en uitklokken bij hun werkbedrijf. Volgens de wetgeving is dat niet toegestaan. De vingerscan werd ingezet om duidelijke gegevens te verzamelen over werktijden. Mensen die niet mee wilden werken, zouden minder geld krijgen. De bijstandsgerechtigden waren bij het werk-leerbedrijf Voorne-Putten Werkt (VPW) onder druk van kortingen op hun uitkering tewerkgesteld. Zij kregen geen loon en moesten “werken met behoud van uitkering”. Oftewel: gewoon dwangarbeid volgens de definities van internationale verdragen. Volgens een brief van staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tamara van Ark was het nemen van vingerafdrukken mogelijk in strijd met de wet: unieke identificatie en onvrijwillig. “Gemeenten moeten hun excuses maken en deze mensen compenseren!”, aldus Perez.
Het schandaal werd vorig jaar aan het licht gebracht door voormalig GroenLinks-raads- en Statenlid Alfred Blokhuizen. Hij meldde de misstand bij de AP. Die tikte VPW en de gemeenten vervolgens op de vingers. En nu wordt de Autoriteit Persoonsgegevens om een onderzoek gevraagd. Omdat volgens de FNV de contracten om die reden niet geldig zijn, moeten de bijstandsontvangers alsnog het wettelijk minimumloon ontvangen, stelt Perez in een brief aan de vier gemeenten. De FNV gaat actie ondernemen om dat te realiseren.
Misstanden
Al in 2018 heeft de SP Nissewaard een witboek (pdf) samengesteld over de misstanden bij het werk-leerbedrijf. Uit het witboek: “Gelet op de organisatiestructuur en werkwijzen van de participanten is Voorne Putten Werkt te classificeren als de machinebureaucratie van Henry Minzberg”. In het witboek wordt verder uitgelegd wat deze “machinebureaucratie” inhoudt. Het leeuwendeel van de participanten wordt in een keurslijf gedwongen, waarbij maatwerk in de trajecten niet geleverd kan worden. De door efficiency gedreven mate van standaardisatie van de werkzaamheden laat dit niet toe. Uit de vele gesprekken die de SP met de medewerkers heeft gevoerd, blijkt dat er veel onzekerheid, angst en frustratie bij de medewerkers heerst. De klachten van de medewerkers worden daardoor noodgedwongen slechts summier behandeld. De mensen moeten anoniem blijven uit angst voor kortingen en stopzettingen van de uitkering. Een vergelijkbaar onderzoek van de SP in Den Bosch zou ertoe geleid hebben dat mensen werden gekort op hun uitkering. Uit het witboek wordt duidelijk dat er machtsmisbruik is van de caseworkers op het gebied van ARBO-zaken (overtreding ARBO-wet), niet nakomen van afspraken, gebrekkige communicatie, pesten en uitsluiten op het werk, en intimidatie.
Piet van der Lende
(Dit is een geredigeerde versie van een artikel dat eerder verscheen op de website van De Bijstandsbond.)