Eerste Leidse actie van #WijReizenSamen: “Het OV is gewoon veel te duur!”

Met een bijeenkomst in het Utrechtse Vakbondshuis vond op 22 juni de aftrap plaats van de landelijke campagne #WijReizenSamen. Dat is een initiatief van het Netwerk Klimaat van de FNV en anderen, waaronder ook Doorbraak, voor een beter openbaar vervoer (OV). De campagne streeft naar goede arbeidsvoorwaarden in het OV, een betaalbaar en groen OV, een voor iedereen toegankelijk OV, overal goede OV-verbindingen, en OV in publieke handen. Op 13 juli hielden bij station Enschede vijf activisten de eerste flyeractie van de campagne. Gisteren kwamen vier andere activisten in actie bij station Leiden Centraal.

De activisten van de Leidse groep van de OV-campagne deelden flyers uit voor de ingang van de stationshal en bij het busstation dat daar vlakbij ligt. Naast flyeren ging een van de activisten aan de slag met het krijten van teksten op het plein voor het station, een activiteit die herinneringen opriep aan de #voor14-beweging voor een hoger minimumloon, die ook voortkwam uit de FNV. Want ook toen werd er veel gekrijt in de openbare ruimte, bij supermarkten, ziekenhuizen, stations, stadhuizen, parlement, kantoren van politieke partijen en elders.

Leerproces

Het krijten van teksten op straat is een speels en aanstekelijk element bij straatacties die zijn gericht op het leggen van contact met de doelgroepen die centraal staan in een bepaalde strijd. Bij #WijReizenSamen gaat het om werkers in het OV, reizigers die gebruik maken van het OV en mensen die zich bewust (zouden moeten) zijn van de rampzalige klimaatverandering die gaande is. Niet alleen de link van de campagnesite (www.wijreizensamen.nl) werd gisteren letterlijk op straat aangebracht, maar ook diverse leuzen die voorbijlopende reizigers en anderen zouden kunnen inspireren om kennis te nemen van de campagne. Zoals: “Beter OV? Goed idee!”, “Beter OV? Begin ermee!” en “Gratis OV? Begin ermee!”. Naast teksten zou het ook leuk zijn om het groengele treinlogo van de campagne levensgroot op straat te gaan krijten.

Tijdens een voorbespreking voor de flyer- en krijtactie en ook tijdens de actie zelf bleek dat de activisten nog flink op zoek waren naar geschikte leuzen en naar de juiste insteek om gesprekken met OV-werkers en reizigers te kunnen voeren. Dat was dus nog even wennen, wat volkomen voor de hand ligt. Want de campagne is nog maar net van start gegaan en activisten overal in het land zitten nog in een leerproces om de campagne op te bouwen en uit te dragen. Tijdens de actie gisteren viel het de activisten op dat het tamelijk lastig is om in contact te komen met de werkers in het OV. De machinisten, buschauffeurs en conducteurs zijn vanzelfsprekend onderweg en lopen dus nauwelijks rond in en nabij stations. Ook het contact leggen met het OV-servicepersoneel verliep niet zo gemakkelijk. Misschien had dat te maken met het tijdstip van de actie, tussen 16:00 en 17:30 uur.

Publiek en openbaar

Toch hielden de activisten nog wel enkele diepgaandere gesprekken met een paar OV-werkers. Een van die werkers gaf aan dat in Nederland het OV best goed is geregeld, in vergelijking met veel andere landen. Maar toen de activisten korte gesprekken hielden met reizigers, bleek dat velen van hen het OV veel te duur vonden en dat het hier dus helemaal niet zo goed is geregeld. Een veel goedkoper en liefst gratis OV leek voor hen een van de voornaamste strijdpunten van de campagne te moeten zijn. Daarnaast viel het de activisten op dat relatief veel reizigers geen Nederlandstalige tekst konden lezen, waardoor het voor hen geen zin had om de flyer aan te nemen. Maar toen de activisten de campagne mondeling in het Engels gingen uitleggen, bleken die reizigers juist erg gecharmeerd te zijn van de campagne en wilden ze er graag meer over weten. Het bleek veelal niet te gaan om buitenlandse toeristen, maar om bijvoorbeeld internationale studenten die in de universiteitsstad Leiden wonen. Dat roept de noodzaak op om de Nederlandstalige flyertekst ook te gaan vertalen in het Engels.

Bovendien bleek de eis van een “publiek openbaar vervoer” bij sommigen verwarring op te leveren. Want “openbaar” is toch al “publiek”? Pas na uitleg over de voortgaande privatiseringen in het OV begon men te begrijpen wat er werd bedoeld. Als centrale eis lijkt “gratis OV voor iedereen” (of “goedkoop” of “toegankelijk”) beter aan te slaan dan “publiek OV voor iedereen”. En tot slot zou het wel erg fijn zijn als activisten tijdens dit soort straatacties uiterlijk herkenbaar kunnen zijn als onderdeel van de OV-campagne, bijvoorbeeld door het dragen van t-shirts of hesjes met een tekst als “Doe mee voor een beter OV!”. En ook door gebruik te kunnen maken van spandoeken, stickers en posters.

Harry Westerink