Uit eigenbelang vallen bazen dwangarbeid via de Participatiewet aan
Op 27 juni overhandigden de bazenorganisaties OSB (schoonmaak), Veneca (bedrijfscatering) en de Nederlandse Veiligheidsbranche (beveiliging) een “whitepaper” aan de Vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het blijkt voor hen een doorn in het oog te zijn dat de overheid in de schoonmaak-, catering- en beveiligingssector op grote schaal personeel inzet via de Participatiewet, onbetaald en dus goedkoper. Daardoor lopen bedrijven in die sectoren contracten met gemeenten mis, wat hun torenhoge winsten dreigt aan te tasten.
Doorbraak, de Bijstandsbond en andere organisaties die opkomen voor de belangen van baanlozen roepen het al jaren: dwangarbeid voor bijstandsgerechtigden vernietigt de werkgelegenheid. Op straffe van verlies van hun inkomen worden mensen in de bijstand verplicht om onbetaald en rechteloos te werken. Arbeiders met een contract worden aan de voordeur ontslagen, waarna baanlozen zonder contract en zonder loon langs de achterdeur hetzelfde werk moeten gaan doen. Zo kunnen de loonkosten worden gedrukt, de arbeidsrechten worden verkwanseld, en het minimumloon en andere verworvenheden worden ontdoken.
Uitbuitingsgraad
“Verdringing leidt tot verlies van banen”, zo verwoorden de schoonmaak-, catering- en beveiligingsbazen een van hun zes “zorgpunten” in het whitepaper. “Werknemers en werkgevers in de facilitaire dienstensector ondervinden nadelige gevolgen van de toepassing van de Participatiewet door gemeenten. Veel gemeenten kiezen voor het beëindigen van het contract met de dienstverlener. Hierbij houden zij geen rekening met de gevolgen die dit heeft voor de werknemers die hun veelal vaste baan verliezen ten gunste van mensen uit de doelgroep van de Participatiewet. Daarmee komt de werkgelegenheid in de dienstensector steeds verder onder druk te staan. Participatie is van wezenlijk belang, maar laat dit niet ten koste gaan van vaste banen. De gevolgen van verdringing zijn onwenselijk: dit leidt tot een instroom van steeds nieuwe mensen met alle kosten en kapitaalvernietiging die daarbij horen. Stop het rondpompen van mensen.”
Oftewel: omdat baanlozen met smoesjes als “werkervaring opdoen” worden gedwongen om onbetaald te werken en gratis klussen voor gemeenten op te knappen, hoeven die gemeenten minder bedrijven in te huren. Nu ook de bazen daar last van gaan krijgen en hun winsten in het gedrang beginnen te komen, blijkt eens te meer hoe massaal verplicht onbetaald werk al is opgerukt in de samenleving. Zowel de staat als de bazen schroeven de uitbuitingsgraad in het kapitalistische systeem voortdurend op. Ze zijn twee handen op één buik, maar hun belangen kunnen tijdelijk ook wel eens botsen. Zo ook in dit geval: de bazen in de schoonmaak-, catering- en beveiligingssector willen zoveel mogelijk winst maken over de ruggen van arbeiders met een contract. Maar als de gemeentelijke opdrachtgevers gebruik kunnen maken van spotgoedkope dwangarbeiders, dan gaan de bazen moord en brand schreeuwen. In hun ogen is het uitbuiten van arbeiders prima, maar dan moet het wel gaan om de eigen arbeiders, om arbeiders waar ze zelf grof geld mee kunnen verdienen. De dwangarbeiders die gemeenten kunnen inzetten, leveren voor de overheid weliswaar forse besparingen op, maar leiden bij de bedrijven tot opzegging van schoonmaak-, catering- en beveiligingscontracten en dus tot minder winst. Dat zint de bazen niet en daarom klagen ze de gemeenten aan.
Schoonmaakstaking
Maar voor de arbeiders maakt het weinig uit of ze door de kat of door de hond worden gebeten. Want het streven naar kostenbesparingen en winstmaximalisatie staat centraal, zowel bij de staat als bij de bazen. Zowel de staatsdienaren als de bazen proberen zoveel mogelijk geld uit de arbeiders te persen. In het whitepaper verklaren de bazen zich zorgen te maken over arbeidsverdringing, waarbij het lijkt alsof ze opkomen voor hun personeel. Maar het interesseert hen geen moer dat hun arbeiders moeten zwoegen en veel te weinig loon en respect krijgen. Dat bleek wel tijdens de uiterst strijdbare en inspirerende stakingen van de schoonmakers in 2010 en in 2012, de langste stakingen sinds 1933. De schoonmaakbazen van de OSB stelden zich indertijd naar de stakers toe voortdurend bot en intimiderend op. En ook toen rolden de schoonmaakbazen en hun opdrachtgevers, zoals de NS en luchthaven Schiphol, met elkaar over straat. Nu maken de bazen de gemeenten verwijten. Dat gehannes en gesjoemel maakt deel uit van het kapitalistische gevecht om een zo groot mogelijk deel van de taart te krijgen, ten koste van de betaalde en onbetaalde arbeiders.
Harry Westerink
Natuurlijk is het eigenbelang want zij worden kapot geconcurreerd door de overheid en bevriende bedrijven die wel gebruik kunnen maken van de gratis en rechteloze arbeiders.
Toch vind ik het bericht een beetje eenzijdig. De schoonmaak, catering- en beveiligingsbedrijven zijn niet de enigste bedrijven die er last van hebben. De gratis arbeiders worden tegenwoordig ook op andere beroepen en functie geplaatst waar de normaal betaalde werknemer word verdrongen. En er zijn slechts een select aantal bedrijven die gebruik mogen maken van deze gratis arbeiders. Deze bedrijven hebben vaak zeer goede banden met de bestuurders uit de gemeente.
Heb je die goede relatie niet dan moet jij als bedrijf het volle pond voor het persoon betalen. Als bedrijf A 100 normaal betaalde werknemers heeft en bedrijf B heeft ook 100 werknemers maar die zijn gratis, wie heeft dan de meeste winst?
Dat is dus bedrijf B. Nu zitten die 2 bedrijven in dezelfde branche. Bedrijf A moet gewoon een minimum prijs hanteren wil deze zijn werknemers kunnen betalen. Bedrijf B heeft geen geen personeelskosten want deze heeft gratis werknemers en kan dus een veel lagere minimum prijs hanteren. Raad eens wie nu het werk krijgt? Juist dat is bedrijf B en bedrijf B drukt nu zijn concurrent uit de markt. Het komt in bijna iedere branche en in iedere gemeente voor.
Dus dat deze schoonmaak, catering- en beveiligingssector er nu wat over zegt, ook al zijn ze zelf de grootste uitbuiters, is volkomen terecht. Dit probleem speelt al jaren en de politiek negeert het. Voor ons kan dit wel in ons voordeel zijn dat nu ook bedrijven en branches zich tegen de participatiewet keren.
Ik vraag me af of er een stakingskas is waar uit dwangarbeiders kunnen worden betaald. De FNV zal wel niet thuis geven. Immers Bijstanders zijn ongeorganiseerd over het algemeen en hebben afgezien daar van geen prioriteit bij de FNV denk ik terugkijkend . Het is duidelijk dat als je thuis zit in de uitkering staken onmogelijk is wat geen pleidooi is voor dan maar dwangarbeid . Wat dan ? De houding ik doe niet meer mee bewust drop out ? In Nederland speel je je rolletje toch hoe wel je mogelijk besloten hebt ik doe niet meer mee. Voorbeeld : een tijdje geleden probeerde een schrijver van een Anarchistisch geschrift me een hart onder de riem te steken door te stellen dat hij gebruik maakt van de openbare weg en dat daar mee mijn uitkering afhankelijkheid toch in een ander dag licht staat namelijk niet als verraad aan het Anarchistisch ideaal. Wat voor actie vormen blijven er vraag ik me af. Langzaam aan acties ? Ziek melden ? Vernielingen van machines ? Zet dat zoden aan de dijk wat is dan het doel ? Cooperaties beconcurreren elkaar niet dat was in ieder geval het uitgangspunt. Als er een netwerk komt van coops dan zou dat een alternatief kunnen bieden voor de bestaande orde ? Dan kom ik weer terug bij die Anarchist die mij een hart onder de riem probeerde te steken en bij de uitgangspunten van Doorbraak. Tsja leuker dan dat zal het wel niet worden. Dus fundamentele veranderingen maar dan wel gedragen door velen en daar ontbreekt het aan in Nederland.
Toch vind ik het beleid wel tegenstrijdig…. Bij de gemeente Leiden willen ze graag dat je een tegenprestatie levert voor je uitkering.
1. Ik ben pacer geweest voor de trainingslopen van de Leiden Marathon. Wordt niet als vrijwilligerswerk gezien, ondanks dat je de club steunt, en ook tijd kwijt bent om extra te trainen (ik moet mij ook voorbereiden om van 20km naar 36km stabiel te kunnen lopen).
2. Running Blind wordt niet als vrijwilligerswerk gezien, ondanks dat je een blinde uit zijn/haar isolement haalt, en ook nog eens in beweging komt ook!
3. Maar goed, blijkbaar moeten het alleen betaalden banen zijn of zo? Dán vind ik het vervolgens weer vreemd dat ik wordt afgewezen om op de afdeling werk- en inkomen te gaan werken (geheel gratis, zodat een ander zijn/haar biezen kan pakken.
Kortom: Misschien ben ik niet meer van deze wereld, maar ik snap het allemaal niet meer.
De FNV heeft een eigen groep en afdeling voor uitkeringsgerechtigden en zij betalen ook minder contributie. In veel gevallen krijgen de leden die mee doen aan acties ook een vergoeding voor de reis kosten of ze krijgen vervoer aangeboden. De FNV doet redelijk veel voor de uitkeringsgerechtigden, meer dan andere vakbonden.
Een uitkeringsgerechtigde, heeft in principe ook geen stakingskast nodig aangezien de uitkering gewoon doorloopt. Tenminste, normaal gesproken. Het is al eens voorgekomen dat werkbedrijven, te werk gestelde uitkeringsgerechtigden straffen proberen op te leggen als ze mee doen aan een actie. Iets wat niet mag en waar de FNV ook op let.
@ Charll,
De gemeente probeert jou als gratis arbeider op verplicht vrijwilligers werk of een verplichte tegenprestatie te zetten die de gemeente en hun bevriende bedrijven goed uitkomt.
Echter aan de verplicht vrijwilligers werk of een verplichte tegenprestatie zitten nogal wat regels die de gemeentes graag negeren.
@Paul: Klopt, gelukkig vallen ze mij niet lastig, aangezien ze weten dat ik vanaf dag 1 met de leidinggevende in discussie zal gaan. En dáár hebben ze geen zin in. Ze willen alleen mensen die bang zijn, en niet zo mondig als ik.
Ik heb o.a. gezegd dat ik mij niet meer zal scheren, en naar de kapper zou gaan (dan loop ik er maar bij als een landloper). Verder ga ik dan met een vergiet op mijn hoofd lopen: Vrijheid van godsdienst is immers een groot goed toch?
Hoewel dit ver buiten het topic onderwerp is, moet ik je wel er op wijzen dat je een maatregel kan krijgen als jij bij een sollicitatie gesprek er onverzorgd en slecht gekleed bij zit en de werkgever daar over klaagt tegen over de SD.
Je spreekt over vrijheid van godsdienst maar ik denk dat de SD daar weinig boodschap aan heeft en als jij met een vergiet op de kop gaat rond lopen (voornamelijk alleen tijdens het bezoeken van de SD en werkgevers) dat je dan toch een maatregel kan krijgen. Bij die godsdienst die u noemt is het de bedoeling dat u die vergiet altijd draagt.
Terug naar het topic.
Hoeveel schoonmakers heeft de gemeente Amsterdam inmiddels een vast contract gegeven ?
Dit was het voornemen voor 2017.
Raymond, Het zou heel mooi zijn als er een stakingskas zou bestaan waar dwangarbeiders een beroep op zouden kunnen doen als ze in staking gaan. Die stakingskas is er nu niet, voor zover ik weet. Dat betekent dat er geen alternatieve inkomstenbron meer is, als baanlozen weigeren om dwangarbeid te doen en daardoor een strafkorting op hun bijstandsuitkering krijgen. En dat maakt weer dat veel baanlozen terugschrikken voor verzet tegen dwangarbeid. Allemaal heel begrijpelijk. Jij vraagt je af hoe het beste verzet zou kunnen worden ontwikkeld. Dat is makkelijker gezegd dat gedaan. Ten eerste moet de strijd niet individueel worden opgepakt, maar collectief. We moeten ons dus organiseren, want eendracht maakt maakt en samen staan we sterker. Ten tweede dient de strijd te worden gevoerd van onderop, door de dwangarbeiders zelf. Zij moeten centraal staan en zij dienen ook de regie en de richting van de strijd te bepalen. Die strijd speelt zich in elk geval af op de werkvloer van de dwangarbeid. Ten derde is het belangrijk en noodzakelijk dat er om de dwangarbeiders heen voldoende ondersteuning is en dat er een bredere solidariteitsnetwerken gaan ontstaan. Ten vierde moet er ook worden gewerkt aan empowering. We moeten onszelf niet zien als passieve en machteloze lieden die niets kunnen doen tegen al de uitbuiting, repressie en hetzes waarmee beleidsmakers baanlozen in het defensie proberen te krijgen. We moeten blijven geloven in onze eigen kracht en in de dynamiek en mogelijkheid van maatschappelijke veranderingen. En vooral: aan de slag! We moeten informeren, analyseren, contacteren, organiseren, publiceren en confronteren. We hebben een wereld te winnen. Als wij als baanlozen zelf niet in opstand komen, wie gaat het dan voor ons doen?
Paul, mischien bedoel je het niet zo, maar het komt op mij over dat je in je reactie de schoonmaak-, catering- en beveiligingsbedrijven nogal in bescherming neemt ten opzichte van andere bedrijven en de overheid. Ik denk dat zoiets politiek gezien niet slim is. Kiezen tussen twee kwaden is nooit de beste strategie, en zeker niet inspirerend. In de strijd van dwangarbeiders en baanlozen is het erg belangrijk om consequent en principieel partij te kiezen vanuit een perspectief van onderop, het perspectief van baanlozen. We moeten niet het perspectief kiezen van de genoemde bedrijven, lijkt me, en daarbij dan zelfs suggereren dat ze misschien wel zielig zijn, omdat ze “kapot” worden geconcurreerd door andere bedrijven. Dat is volgens mij een heilloze weg. Bedrijven bevechten elkaar altijd op leven en dood. Ze concurreren elkaar kapot, met welk middel dan ook. Dat is de aard van het beestje dat kapitalisme wordt genoemd. Het moet ons er niet om gaan wat het ene bedrijf het andere bedrijf zou aandoen, maar wat al die bedrijven samen doen tegen al de arbeiders (betaald en onbetaald) die elke dag opnieuw worden uitgebuit en onderdrukt.
Je stelt dat mijn artikel eenzijdig is. Ik richt me enkel op de genoemde bedrijven omdat zij nu eenmaal een whitepaper hebben uitgebracht waarin ze klagen over arbeidsverdringing. Daar ga ik op in. Dat wil niet zeggen dat ik geen kritiek heb op andere bedrijven. Uiteraard heb ik dat wel. Ik vind het daarnaast jammer dat je mijn punt in het artikel niet hebt opgepakt dat de schoonmaak-, catering en beveiligingsbazen puur hypocriet zijn in hun whitepaper. Ze misbruiken het argument van arbeidsverdringing omdat ze zelf een groter stuk van de kapitalistische taart willen binnenhalen door zoveel mogelijk hun eigen personeel uit te buiten. Ik heb in het artikel laten zien dat diezelfde schoonmaakbazen hun eigen betaalde personeel genadeloos uitbuiten, zoals de grote schoonmaakstakingen in 2010 en 2012 hebben laten zien. Ik vind het nogal wrang dat je je energie erin steekt om uit te leggen hoe moeilijk het ene bedrijf het zou hebben ten opzichte van het andere bedrijf en de overheid, terwijl ondertusen al die bazen gezamenlijk over de ruggen van de arbeiders (betaald en onbetaald) enorme winsten aan het maken zijn.
@ Harry,
Ik neem geen bedrijven en al helemaal niet de overheid in bescherming. Ik zeg in de laatste zin:
Ik vertelde wel een verhaaltje over hoe Bedrijf B, bedrijf A “kapot” concurreert doordat bedrijf B gratis arbeiders kan in zetten en daarmee onder de prijzen van bedrijf A kan blijven zitten en toch nog winst maakt. Daar kun je als bedrijf niet tegen concurreren. Dus is het niet meer dan terecht dat je als bedrijf wat benadeelt word door deze gratis arbeids constructies, er nu tegen in opstand komt. Natuurlijk speelt een eigen belang hierbij een rol. Daar is niks hypocriets aan.
Ik heb het niet gehad over alleen de schoonmaak-, catering en beveiligingsbedrijven, ik heb alleen gezegd dat beide bedrijven in dezelfde branche zitten. Het had net zo goed fietsenmakers kunnen zijn of een beter voorbeeld, de groen voorziening. 10 jaar geleden hadden we in mijn dorp 7 bedrijven die zich bezig hielden met de groen voorziening, nu is er nog maar 1 en dat bedrijf maakt al jaren gebruik van gratis arbeiders en heeft de andere bedrijven die gewoon hun werknemers wel betaalde, gewoon “kapot” geconcurreerd door onder hun prijzen in te gaan zitten.
En zoals ik al zei, Met de werkgevers als een 2e partij als tegenstander van de participatiewet, speelt ons weer in de kaart in de strijd met de participatiewet want wij willen ook normaal betaald worden voor het werk wat wij verrichten en dus ja, het is dus ook in ons eigen belang.
Dat de genoemde schoonmaak-, catering en beveiliging bedrijven erg hypocriet zijn en puur uit zijn op eigenbelang en een zo groot mogelijk deel van de koek willen hebben dat is iets wat wel duidelijk is en dat is ook niet wat ik betwist. Het zijn gewoon uitbuiters. Maar er zijn veel meer bedrijven en branches en daar speelt dit verhaal ook. Ieder bedrijf of persoon wil winst maken maar nu word er vals gespeeld door een bevriend bedrijf te voorzien van gratis arbeiders en dat is oneerlijke concurrentie en in mijn ogen ook gewoon staatsteun.
Als een uitkeringsgerechtigde die te werk is gesteld meedoet aan een FNV actie en daarvoor bestraft word, zal de FNV zeker hier tegen in gaan en de uitkeringsgerechtigde bijstaan.
U praat over iets anders, een werkweigering door de uitkeringsgerechtigde zelf en die daar door een strafkorting krijgt. Dat heeft niks met een stakingsactie te maken.