Energiek en radicaal protest tegen de wooncrisis in Delft (beeldverslag)
Racisme, seksisme, klassisme, validisme, transfobie en alle andere vormen van uitsluiting moeten worden beëindigd. Dat was de onderliggende inclusieve en intersectionele oproep van de Woonactie die gisteren in Delft plaatsvond. De manifestatie aan het Poptapark en de demonstratie door de Delftse binnenstad hadden een strijdbaar en indrukwekkend karakter.
Aan de actie tegen het falende woonbeleid, een van de vele woonprotesten sinds het najaar van 2021, deden zo’n 150 mensen mee. Naast deelnemers met een radicaal geluid van onderop waren er tijdens de actie ook veel vlaggen te zien van politieke partijen, zoals de PvdA en GroenLinks, die met hun neo-liberale politiek juist hebben bijgedragen aan de wooncrisis. Dat leidde her en der tot gemor onder radicaal-linkse activisten, getuige hun spontane leuzen “Niet Groen, niet Links, maar neo-liberaal” en “Zeg niet ja tegen de PvdA”. Andere veelgehoorde leuzen waren: “Mensen boven markt”, “Wonen: ja, leegstand: nee”, “Huizen voor mensen, niet voor winst”, “Claim je stad, Delft is ook van jou”, “Wet of geen wet, kraken gaat door”, A, anti-, anti-capitalista” en “Say it loud, say it clear: refugees are welcome here”.
De sprekers tijdens de manifestatie vormden met elkaar een staalkaart van de inclusieve en intersectionele opzet van de actie. Ze spraken zonder uitzondering van onderop over hun eigen ervaringen met de wooncrisis. Dat gaf een bijzonder scherp beeld van de ellende die deze crisis heeft veroorzaakt onder miljoenen mensen. De toespraken gingen onder meer in op hoe het is om als trans vrouw, als jongere, als gehandicapte vrouw van kleur en als internationale student te moeten strijden voor goede, betaalbare en toegankelijke huisvesting. Ook was er aandacht voor campagnes als Wij weigeren de huurverhoging. En een van de twee leden van Your Local Pirates, Joke Kaviaar, droeg met haar liedjes bij aan een prima actiesfeer.
Daarna volgde een demonstratieve tocht door het centrum van Delft, die het karakter had van een leuke linkse city-tour met radicale kritiek op gentrificatie, sjieke bouwprojecten en veel te dure woningen die alleen de rijken zich kunnen veroorloven. Gedurende de hele actie was de presentatie in handen van een aanstekelijk energieke en onvermoeibare activist die onophoudelijk leuzen scandeerde en voor menige vrolijke noot zorgde, eerst op een podium in het Poptapark en later op een rijdende kar door de binnenstad. De actie werd beëindigd op de Grote Markt, even enthousiast als die was begonnen.
Harry Westerink
Wonen is een recht. Geen luxe
Hieronder de integrale toespraak van een van de sprekers, Jeanette Chedda van het collectief Feminists Against Ableism en ook actief bij Delft BIJ1, een van de BIJ1-afdelingen die meedoet aan de komende gemeenteraadsverkiezingen.
Asalamalaikum beautiful people,
Daar zijn we weer. Weer op de bres, weer op de barricaden. We zijn al maanden aan het woonprotesten. En nog steeds weinig verandering. Ik moet zeggen dat dit keer extra speciaal is, want dit is mijn home town al sinds 2008. Delft, laat je horen! Wij zijn hier vandaag om onze stad te claimen. Toch? Delft is ook van jou! Toch? En we gaan precies nergens! Toch? Mijn naam is Jeanette Chedda, ik ben lid van het collectief Feminists Against Ableism. Volg ons op de socials. Dank je wel.
De woningmarkt is ontoegankelijk. Door de wooncrisis zijn er veel verhalen van gehandicapte mensen die vast zitten in deze ontoegankelijkheid. Maar die verhalen kennen we niet. Die zien we niet. Daarom ben ik hier. Wonen is een recht. Geen luxe. We weten allemaal dat het woningtekort alleen maar groter wordt. Niet alleen zijn er nu al te weinig toegankelijke huizen, maar er worden ook te weinig betaalbare nieuwe huizen gebouwd. Toegankelijkheid moet de standaard zijn in nieuwbouw, volgens het Bouwbesluit 2012, maar als er wordt gebouwd is dat niet altijd toegankelijk. Dus besef, er is al een woningkrapte. En daarin is een heel beperkt aantal woningen maar toegankelijk.
Naast de ontoegankelijkheid van de woningmarkt is er ook een armoedecrisis. De prijzen van huur- en koopwoningen stijgen, maar de hoeveelheid mensen die in armoede leeft, stijgt ook. Besef, dat treft ook veel gehandicapte mensen. Samenwonen om kosten te delen kan vaak niet door de kostendelersnorm. En als je wel samenwoont, zorgt die kostendelersnorm ervoor dat je een groot deel van je uitkering verliest. Dat creëert dus meer armoede en afhankelijkheid. Afschaffen die kostendelersnorm, wat mij betreft. Toch?
De positie van gehandicapte mensen in Nederland is in de afgelopen jaren alleen maar verslechterd. Op het gebied van werk, onderwijs, zorg, vrije tijd, en ook wonen. Gehandicapte mensen leven dus in een constante staat van ontoegankelijkheid. De arbeidsmarkt is ontoegankelijk, het onderwijs is ontoegankelijk, de zorg is ontoegankelijk, vrijetijdsbesteding is ontoegankelijk, de Delftse binnenstad is ontoegankelijk, het Delftse raadhuis op de Markt is ontoegankelijk (we werken aan een oplossing, moet ik wel erbij zeggen). En helaas is de woonmarkt ook ontoegankelijk. Je komt er gewoon niet in.
Ik neem je mee naar de datum dat ik ingeschreven ben in Delft: 1 oktober 2007. Ik woon in een huurhuis van Vidomes. Mijn huurcontract ging ook vanaf 1 oktober 2007 in. Weet je wanneer ik er ging wonen? In juli 2008. Tien maanden later. Waarom? Omdat er van alles misging met de gemeente Delft bij de aanvraag van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, WMO.
Weet je wanneer ik begon met huur betalen terwijl ik er niet eens in woonde? 1 oktober 2007. Tien maanden dubbele huur, hè. En alle andere bijkomende kosten, gemeentelijke belastingen alles. Ik was toen student. Denk je dat ik dat kon betalen? Weet je waarom het zolang duurde? Door de lengte van de WMO-aanvragen kon de aannemer pas in juni 2008 beginnen met het aanpassen van het huis. Ik kon dus pas na 18 juni 2008 beginnen met klussen. En dat is alleen nog maar mijn verhaal.
Wat ik al eerder zei: we weten allemaal dat het woningtekort alleen maar groter wordt. We zijn overal aan het bouwen, zeggen nieuwsartikelen. Ook in Delft. Maar heb je die huur en koopprijzen gezien? Met welk geld moeten we dat betalen dan? Terwijl de armen alleen nog maar armer worden, nemen de prijzen toe. Deze huizen zijn met deze prijzen straks alleen nog maar geschikt als inloopkasten voor rijke mensen. En dan hebben we het nog niet over de toegankelijkheid. Zoveel van de nieuwbouw zou toegankelijk moeten zijn, volgens Bouwbesluit 2012, maar ontoegankelijkheid is de norm.
Er is dus een woningkrapte. En daarin is een heel beperkt aantal woningen maar toegankelijk. De wachtlijsten voor ontoegankelijke huizen zijn al niet normaal lang, maar de wachtlijsten voor toegankelijke huizen zijn vaak nog veel langer. Met alle gevolgen van dien. Eigenlijk zouden alle huizen ook toegankelijk moeten zijn, zodat gehandicapte mensen ook gewoon bij hun vrienden en familie op bezoek kunnen. Besef, ik kan niet gewoon zomaar even bij vrienden en familie op bezoek. Dus het is allang tijd dat ook de woningbouwers in ons land zich gaan houden aan het VN-verdrag handicap. Wonen is een recht, geen luxe. Toegankelijkheid is een recht, geen gunst.
Delft heeft meer sociale huur nodig, vooral in de wijken waar weinig sociale huur is, zoals de binnenstad. Weg met het kraakverbod. Bescherm inwoners tegen agressieve pandeigenaren die huisvrede willen verstoren. Zoek proactief naar leegstand en hou een leegstandsregister bij. Een mooie ontwikkeling is: vanaf 1 april gaat zelfbewoningsplicht in in Delft. Dat helpt bij het weren van beleggers die alles opkopen en heel duur weer verhuren. Verder lijkt het mij goed dat wij de vrijheid van de gemeente krijgen om woonvormen uit te proberen, denk aan woongroepen bijvoorbeeld.
Ik moet afronden mensen. Maar ik wil jullie achterlaten met dit. De wooncrisis is ook een armoedecrisis en gehandicapte mensen zijn een van de groepen die achterin in de rij staan. Veel mensen op straat zijn gehandicapt. Het inkomen van gehandicapte mensen blijft achteruitgaan en de kosten voor wonen nemen toe. Wonen wordt een privilege terwijl wonen een recht is. Als je gehandicapt ben, “te dik”, queer of trans bent, sexwerker of je bent iemand van kleur of allemaal tegelijk, dan krijg je amper een voet tussen de deur, zelfs al zou je het kunnen betalen. In de huidige woningmarkt neemt ook discriminatie en racisme toe.
Ik ben hier vandaag om je te vertellen: dat ik hier ben en ik ga precies nergens. Feminsts Against Ableism is hier en we gaan precies nergens. Gehandicapte mensen zijn hier en we gaan precies nergens. Herhaal na mij: gehandicapte rechten zijn mensenrechten. Gehandicapte rechten zijn mensenrechten. Wonen is een recht, geen luxe. Wonen is een recht, geen luxe. Ik claim mijn stad! Delft is ook van mij! Spreek je uit, beken kleur. Dank je wel.
Jeanette Chedda
