Enschede: de gevaarlijke verschuiving van Zwarte Piet-blackface naar roetveegpiet-blackface

LET OP! IN DIT ARTIKEL ZIE JE AFBEELDINGEN VAN RACISTISCH GEWELD (BLACKFACE)

Steeds meer intochten gaan over van Zwarte Pieten naar roetveegpieten. Ook in Enschede werd aangekondigd dat Zwarte Pieten zouden verdwijnen bij de intocht dit jaar. Wij namen afgelopen zaterdag een kijkje, en zoals we al vreesden, betekent de verschuiving naar roetveegpieten niet per se het einde van blackface. De Pieten waren nog vaak erg donker geschminkt, hadden stuk voor stuk afropruiken, en vaak ook rood geschminkte lippen.

Bij onze strijd tegen Zwarte Piet in Leiden vanuit No More Blackface Leiden hebben we een aantal jaar terug hetzelfde gezien. Na het aankaarten van Zwarte Piet-racisme worden de Pieten slechts minimaal aangepast, tot roetveegpieten, en verklaart de organisatie van de intocht racismevrij te zijn. Om de Pieten daadwerkelijk van alle racistische kenmerken te ontdoen, is vervolgens jarenlange strijd nodig over alle racistische details, zoals (afro)pruiken, donkere lagen schmink, handschoenen en maillots, racistische afbeeldingen op attributen bij de intocht, racistische poppen op auto’s, en ga zo maar door. Elke centimeter moet bevochten worden.

Blijkbaar verdiepen de intochtcomité’s zich op geen enkele manier echt in de materie, proberen ze niet daadwerkelijk te begrijpen waarom Zwarte Piet nou racisme is, en komen ze vervolgens met een halfslachtige ‘oplossing’ om van “het gezeik” af te zijn. Een oplossing die het racismeprobleem allesbehalve oplost.

Tot overmaat van ramp werd de intocht in Enschede door RTL bezocht en als voorbeeld neergezet van een intocht zonder racisme. Daarbij werd de reactie van het publiek erop gepeild. Er was geen enkele kritische noot van het nieuwsbedrijf over de vraag óf de intocht daadwerkelijk vrij was van racisme!

Zo zien we keer op keer precies gebeuren waar sommige zwarte activisten al voor waarschuwen sinds de roetveegpiet voor het eerst geopperd werd: een roetveegpiet is een gevaarlijk compromis, en je kunt je afvragen of het wel een echte oplossing is.

De strijd tegen Zwarte Piet heeft veel opgeleverd. Zwarte Piet is geproblematiseerd, en op veel plekken is blackface verdwenen. Maar op heel veel andere plekken is ook nog heel veel strijd nodig om van alle vormen van blackface, Zwarte Piet en roetveegpieten met racistische kenmerken, af te komen.

Frodo Tromp