Europese rechter verbiedt terugsturen van vluchtelingen naar Griekenland

Griekenland schendt op grote schaal de mensenrechten van vluchtelingen. Maar ook de EU-landen die vluchtelingen terugsturen naar Griekenland schenden daarmee de mensenrechten. Dat heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens onlangs beslist. “We hebben jarenlang voor deze doorbraak gestreden”, aldus VluchtelingenWerk-directeur Dorine Manson. Het rondpompen van vluchtelingen van het ene EU-land naar het andere lijkt op een hindernis te zijn gestuit.

Op grond van het Dublin-systeem moeten vluchtelingen hun asielprocedure doorlopen in het land waar ze als eerste Europa binnen komen. Daardoor vragen in verhouding meer vluchtelingen asiel aan in de landen aan de zuidelijke en oostelijke buitengrenzen van Europa dan in andere EU-landen. De afgelopen jaren kwamen tienduizenden vluchtelingen via Griekenland Europa binnen, waaronder veel Afghanen, Somaliërs en Irakezen. Het overgrote deel van die vluchtelingen werd afgewezen door de Griekse overheid. Met het Griekse asielbeleid is het nog beroerder gesteld dan met het Nederlandse.

De uitspraak van het Europese Hof is belangrijk voor de ongeveer tweeduizend vluchtelingen die vanuit Griekenland naar Nederland zijn doorgereisd en hier asiel hebben aangevraagd. Als de overheid hen alsnog terugstuurt naar Griekenland, dan schendt Nederland de mensenrechten. De vluchtelingen zouden hun asielprocedure daarom hier moeten kunnen doorlopen. Uit de beslissing van het Hof valt af te leiden dat EU-landen er niet meer klakkeloos op mogen vertrouwen dat alle andere lidstaten vanzelf wel zorgen voor een “eerlijke” asielprocedure. De Nederlandse overheid verschuilde zich lange tijd achter dit vertrouwen, omdat men zoveel mogelijk onwelkome vluchtelingen elders in Europa wilde kunnen dumpen. Het Dublin-systeem lijkt met de uitspraak op losse schroeven komen te staan, omdat nu elk EU-land in principe eerst moet nagaan of het terugsturen van vluchtelingen naar een andere lidstaat misschien in strijd is met de mensenrechten.

De EU moet onmiddellijk ingrijpen in Griekenland, vindt VluchtelingenWerk. “Het asielsysteem moet daar nu echt op poten worden gezet. Er moet geïnvesteerd worden in bescherming, niet alleen in grensbewaking. Daarmee wordt het vluchtelingen alleen maar onmogelijk gemaakt asiel aan te vragen, terwijl zij daar recht op hebben”, stelt Manson. Maar de EU is al jarenlang aan het ingrijpen in landen aan de Europese buitengrenzen. Niet om vluchtelingen meer bescherming te bieden, maar om hen zo effectief mogelijk tegen te houden. De EU investeert namelijk enorme bedragen en middelen om de buitengrenzen te bewaken tegen ongewensten uit Afrika en Azië. De op zich terechte kritiek op het erbarmelijke asielbeleid van Griekenland kan dienen als een bliksemafleider voor de keiharde politiek van uitsluiting, opsluiting en uitzetting die ook in de andere EU-landen dagelijks vluchtelingen vernedert en kapot maakt.

Harry Westerink