Extreem-rechtse propaganda en het stochastisch terrorisme van Gerben van V.
“Vorige week kwam in Stampersgat (Noord-Brabant) de 25-jarige Marokkaans-Nederlandse Hamza el Baghdadi op gruwelijke wijze om het leven. Hij werd voor de deur van zijn woning met meerdere kogels doodgeschoten door zijn buurman, de 55-jarige Gerben van V. Diverse media spraken direct van een ‘uit de hand gelopen parkeerruzie’ die al langere tijd sleepte. Een inkijkje in de dagelijkse uitingen op sociale media van deze Gerben van V. toont een uitgesproken moslimhater die geweldsfantasieën niet schuwt”, aldus Joop. Dit heeft alles weg van iets waar we het in Nederland maar weinig over hebben: stochastisch terrorisme. Het antwoord op de vraag: wat als je meer dan twintig jaar bepaalde bevolkingsgroepen afschildert als een groot gevaar?
Voordat we op de dader ingaan, sta ik eerst een moment stil bij het slachtoffer. Hamza el Baghdadi was een 25-jarige man uit Stampersgat. Hij was net vader geworden. Hij laat veel vrienden en geliefden na. De familie verzoekt om geen contact op te nemen.
De term “stochastisch terrorisme” is afkomstig uit de wiskunde, en verwijst naar kansberekening. Naarmate er meer extreme, gewelddadige denkbeelden in de samenleving zijn, is de kans groter dat er een terreurdaad (stochastisch terreur) wordt gepleegd.
Stochastisch terroristen (stochasten) zijn zogenaamde “lone wolves”, die zelf een aanslag voorbereiden en uitvoeren. Ze worden dus niet gerekruteerd door een groep om een aanslag te plegen. Na hun radicalisering trekken ze vaak zelf de conclusie dat ze een aanslag moeten plegen.
Er zijn veel voorbeelden van stochastisch terrorisme, zeker in de VS waar meer wapens voorhanden zijn. Zo was er bijvoorbeeld de Club Q-aanslag, waarbij een queerfobe schutter vijf mensen heeft vermoord. De schutter was actief op haatvolle internetfora.
In 2020 werd een aantal mannen gearresteerd voor het voorbereiden van de ontvoering en buitengerechtelijke executie van Gretchen Whitmer, gouverneur van Michigan. De mannen waren onderdeel van een extreem-rechtse militie die haar verdacht van “verraad”.
En een van de bekendste is de massamoord in Christchurch, Nieuw Zeeland, waar een extreem-rechtse schutter 51 moskeegangers heeft vermoord. De schutter geloofde in leugens omtrent “omvolking” en “witte genocide”, en wilde het heft in eigen hand nemen.
Al deze (potentiële) aanslagplegers werden geïnspireerd door een extreem-rechtse samenzweringstheorie en door extreme retoriek rond die theorieën. De schutter bij Christchurch geloofde oprecht dat hij een existentiële strijd voerde.
Die angst wordt al jaren gevoed door extreem-rechtse media. Zo verspreidt Alex Jones samenzweringstheorieën, omdat hij weet dat het luisteraars trekt voor zijn radioshow (en de voedingssupplementen die hij verkoopt). Waaronder “Pizzagate”.
Pizzagate was een samenzweringstheorie die inhield dat pizzarestaurant “Comet Ping Pong” een centrum voor mensen- en kinderhandel zou zijn. Dat leidde op 4 december 2016 tot een schietpartij, waarbij gelukkig niemand gewond raakte.
En ook politici maken zich hieraan schuldig. Na de verdachtmakingen van Donald Trump richting de verkiezingen zijn er rechtse milities die intimiderende “beveiliging” verzorgen rond stembureaus. Dit heeft vooralsnog niet tot aanslagen geleid.
De rode draad hier is dat extreem-rechtse media en politici niet alleen leugens verspreiden, maar die verzonnen problemen opblazen tot apocalyptische proporties. Want dat werkt de meeste angst op, die ze kunnen misbruiken. Maar die angst kan dus ook tot geweld leiden.
Het is een voortzetting van de extreem-rechtse strategie gebaseerd op sugrofobie. Het doel is om mensen bang te maken dat er misbruik van hen wordt gemaakt, en zo woede aan te wakkeren. Hoe groter de gevolgen die worden voorgehouden, hoe groter de woede.
En dat beperkt zich niet alleen tot de VS of Nieuw Zeeland, maar dat kennen wij ook hier. Geert Wilders waarschuwt al jaren voor “islamisering”, wat een versie is van de “omvolkingstheorie”. Hij wakkert zo grote angsten aan voor het verlies van vrijheid.
Volgens Wilders is er dus een existentieel gevaar voor Nederland. Hij zegt ook dat de rechtspraak, de media en de politiek weigeren dit verzonnen “probleem” op te lossen. In zijn ideologie is het nu of nooit, alles of niets.
En dat is ook de ideologie van Gerben van V, de moordenaar van Hamza el Baghdadi. Hij geloofde, aangewakkerd door de retoriek van Wilders, dat “islamisering” zou leiden tot een “fascistische dictatuur”.
Dit neemt geenszins zijn eigen verantwoordelijkheid weg. De moordenaar is geen slachtoffer van Wilders. Hamza en zijn familie zijn het slachtoffer. Wilders heeft alleen het klimaat gecreëerd waarin de moordenaar zo diep in de islamofobe leugens kon zakken.
Het is echter niet vreemd dat, na meer dan twintig jaar schreeuwen over “omvolking” en “islamisering”, en de leugens over hoe we vrijheid gaan verliezen, dat het uiteindelijk tot een moord zou leiden. De kans werd alleen maar groter dat er een stochast zou komen.
En dat gaat al een tijd mis. Islamofobie neemt steeds meer toe, en ook is er steeds meer discriminatie. Het directe gevolg van de haat die Wilders en de zijnen spuien. Die haat heeft consequenties.
Wilders erkent dat dit kan, maar wil vooral dat mensen stoppen met hém bekritiseren. Want dat zou leiden tot haat. Maar zijn eigen haatdragende taal wil deze fascist niet minderen, want daarop is zijn macht en invloed gebaseerd.
En even verantwoordelijk zijn mediafiguren als Wierd Duk, die jarenlang absolute loyaliteit aan Wilders hebben gezworen om hun verstokte carrière maar relevant te houden. Nu letterlijk over de ruggen van mensenlevens.
En niet alleen Wilders maakt zich hieraan schuldig. De politiek is al lang vijandig naar moslims. Wellicht nemen ze niet de taal over “islamisering” over, maar volgens Yeşilgöz kan iemand met een hoofddoek niet neutraal zijn. Ook een hatelijke leugen.
Er bestaat een breder maatschappelijk wantrouwen naar moslims, waardoor iedere moslim als een “potentiële crimineel” wordt behandeld. Ook die atmosfeer leidt tot haat, zowel bij de bevolking als bij de overheid.
En ook Timmermans doet mee, door migratie de schuld te geven voor het “opblazen van de verzorgingsstaat”. Een gruwelijke leugen van een oud-minister uit Rutte II, verantwoordelijk voor de decentralisering en atomisering van de verzorgingsstaat.
Maar bovenal hebben Wilders en Pim Fortuyn bloed aan hun handen. Zij hebben macht geprobeerd te vergaren door het dehumaniseren van anderen. Het is geen toeval dat juist in het jaar dat die strategie voor Wilders met macht wordt bekroond, het ook aan Hamza het leven kostte.
Wilders, Duk, Eerdmans, Baudet, en alle politici die het hun werk hebben gemaakt om mensen verdacht te maken op basis van hun religie, moeten verantwoordelijk worden gehouden. Niet alleen voor Hamza, maar iedereen die hem is voorgegaan. En voor alle haat die ze nog gaan spuien.
Bo Salomons
(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Twitter.)