Gabbi Wierenga stopt met opvangen van vrouwen en kinderen zonder verblijfsrecht, maar blijft hen steunen

Ruim 35 jaar lang ving Gabbi Wierenga vrouwelijke vluchtelingen en hun kinderen op. Gewoon omdat ze vond dat het moest. Vrouwen en kinderen die na een afwijzing van de IND op hun verblijfsaanvraag uit de reguliere opvang werden gezet, konden wat haar betreft niet op straat blijven. Ze zijn kwetsbaarder dan mannen. Velen dreigen in handen te vallen van mensenhandelaren die hen tot sekswerk of vormen van slavenarbeid dwingen. En dus ving ze hen op in haar eigen huis in Den Bosch.

Later huurde ze er van haar eigen geld en van donaties nog twee huizen bij. Vervolgens breidde de opvang zich uit met vrienden en bekenden. Talloze keren bewees ze samen met vrijwilligers, activisten en advocaten het ongelijk van de IND. Honderden vrouwen en kinderen kregen alsnog verblijfsrecht. En nu is ze op: mentaal, fysiek en financieel. Wierenga is gestopt met de directe opvang. Het kinderpardon maakte het mede mogelijk om de laatste gezinnen met een goed gevoel te laten gaan.

Patriarchaal geweld

Er zijn meer steden in Nederland waar vluchtelingen worden opgevangen die op straat zijn gezet. Maar nergens is die opvang zo verbonden aan één gezicht als in Den Bosch. Ze kreeg te maken met talloze vrouwen die slachtoffer waren van seksueel geweld, waarbij bijvoorbeeld verkrachting als oorlogswapen werd gebruikt. Ze hekelt de manier waarop de IND ongevoelig en incompetent vraagt naar de specifieke vluchtmotieven van vrouwen. De vrouwen worden afgewezen omdat het ware verhaal niet boven tafel komt of omdat er geen geloof wordt gehecht aan het gebrek aan overheidsbescherming bij patriarchaal geweld.

“Deze vrouwen zijn vaak verkracht als vergelding voor de politieke daden van hun man”, aldus Wierenga. “Verkrachting is in veel landen een bloedschande voor de hele familie. Daarover wordt niet gepraat en in veel gevallen wordt de vrouw vermoord. Als ze geluk heeft, kan ze vluchten, en zo iemand moet tegen een wildvreemde ambtenaar de meest schunnige details vertellen? Natúúrlijk durven ze dat niet.” Vrouwen vluchten ook om te voorkomen dat hun dochters, net als zij zelf, worden besneden.

Maar dit soort motieven worden meestal pas na lange tijd duidelijk, als er een vertrouwensband is en als er op de juiste wijze naar wordt gevraagd. Door geduld en kennis van zaken verkregen Wierenga en haar medestanders wel de beladen informatie die cruciaal was voor het positief beoordelen van de asielaanvraag.

Wierenga strijdt door

Jarenlang werd de opvang van deze illegaal gemaakte vrouwen en kinderen in Den Bosch door de politie gedoogd. Er was veel draagvlak in de gemeente. Ontredderde vrouwen en kinderen werden bij haar op de stoep afgeleverd. De laatste jaren echter werd het Wierenga en de opvang steeds lastiger gemaakt. Er kwamen politiecontroles en invallen in haar huis. Ze kreeg een fikse boete opgelegd voor het niet aanmelden bij de politie van het onderdak bieden aan mensen die “niet rechtmatig in Nederland verblijven”. Dat wat ze 35 jaar in het volle daglicht had gedaan, werd haar nu aangerekend. De boete heeft ze overigens nooit betaald, maar dit soort zaken heeft haar geknakt.

Nu de opvang is opgeheven, blijft Wierenga haar kennis inzetten voor vrouwelijke vluchtelingen en hun kinderen: door hen te ondersteunen bij het in gang zetten van procedures en tijdens het verloop ervan. Ook gaat ze zich inzetten voor de vele vermiste minderjarige vluchtelingen. Een groot deel is hoogstwaarschijnlijk in gedwongen sekswerk of slavenarbeid terecht gekomen.

Je kunt de strijd van Wierenga en de vrijwilligers die haar daarbij ondersteunen, helpen door geld te geven. Doneer dan op rekeningnummer NL63INGB0671511262 t.n.v. SOS Wereldwijs.

Ellen de Waard