De Peueraar 5, januari 1991

Auteur:

Informatie-avond in De Invalshoek

Politiek info-centrum De Invalshoek heeft zich bij het initiatief de landelijke Schone Kleren Campagne aangesloten en wil onder meer door middel van een cyclus van thema-avonden een bijdrage leveren aan deze campagne.

De eerste thema-avond op 26 januari 1991 zal vooral gaan over achterliggende economische ontwikkelingen en ingaan op de Japannisering van de economie in verband met de kleding-industrie. Dit klinkt misschien als een gortdroog verhaal over economische verhoudingen, er zal echter ook ingegaan worden op de concrete gevolgen en er zal een dia-serie en een foto-tentoonstelling uit Japan te zien zijn.

Het belang van een goede analyse over achterliggende ontwikkelingen zien we niet alleen omdat daardoor de misstanden in bijvoorbeeld de kleding-industrie beter begrepen en bestreden kunnen worden - maar ook dat een begrip van de verbanden tussen de verschillende strijden (vrouwenbeweging, arbeidsbeweging, Derde Wereldbeweging) een bredere basis voor solidariteit kan geven.

Een korte inleiding

Onder Japannisering wordt verstaan, de naam zegt het al een beetje, het veranderingsproces van het westerse bedrijfsleven naar Japanse leest. Onder het mom van de herstructurering van de economie proberen Europese en Amerikaanse ondernemers de Japanse methoden van bedrijfsvoering te kopiëren. Sleutelbegrippen daarbij zijn: uitbesteding, uitbreiding van de toeleveringstructuur, maar ook: het opsplitsen van de productie in kleine arbeidsgroepen die verregaande verantwoordelijkheden toegeschoven krijgen. En hiervoor is de flexibele arbeider nodig, makkelijk verplaatsbaar, uitwisselbaar en te ontslaan. Dus deeltijdarbeid, uitzendwerk, thuiswerk oftewel arbeidsvormen die vooral door vrouwen worden vervuld, en moeilijk in een vakbond te organiseren zijn.

Het uitbreiden van de toeleveringsstructuur betekent dat bijvoorbeeld een bedrijf dat tafels maakt, het produceren van de tafelpoten uitbesteed aan vier kleine bedrijfjes, het tafelblad aan een paar anderen en de schroeven van weer andere bedrijfjes betrekt. Deze toeleveringsbedrijfjes zijn door hun eenzijdige productie zo afhankelijk van het grote bedrijf dat ze makkelijk tegen elkaar uitgespeeld kunnen worden en de prijzen gedrukt en het grote bedrijf loopt geen risico's in de productie.

Waar dit toe lijdt is bijvoorbeeld in de kleding-industrie goed te zien: illegale naai-ateliers, hongerloontjes et cetera. En als je bijvoorbeeld naar het Japanse bedrijf Toyota kijkt zie je dat in het bedrijf zelf de handelingen die de arbeiders verrichten niet verschillen met die van de robots aan de lijn. De arbeidsomstandigheden in de kleine bedrijfjes die voor Toyota en andere giganten werken zijn ronduit belabberd. En het zijn juist de vrouwen die in deze bedrijfjes werkzaam zijn. Vaak 15 uur per dag of meer werken zij voor lage lonen en zonder rechten in het welvarende Japan.

En deze arbeidsdeling is zich ook in Nederland aan het voltrekken. De westerse bedrijven zien hierin hun kans om hun productie weer uit de lage-lonen landen in de Derde Wereld te halen en dicht bij huis van geraffineerde uitbuitingsstructuren te profiteren, en wederom zijn het vooral de vrouwen en migranten die het hardst getroffen worden.

Maar niet alleen zij: het vaste arbeidsleger moet omgevormd worden tot losse, tijdelijke productie-eenheden die overal inzetbaar zijn en elk moment weer kunnen worden gedumpt. De Derde Wereld komt naar je toe deze zomer... Tot zover, er valt nog veel meer over te zeggen maar daarvoor kun je terecht op de thema-avond. Tot dan.

Terug