De Peueraar 15, november 1991
Auteur: Eric Krebbers e.a.
Bio-science Park, Leidens trots? Ovabloc. (deel5)
Deel 5 alweer van onze serie over het Leidse Bio-science Park. Na de biotechnologische principes (deel 1), het manipuleren van planten (2), dieren (3), en biotechnologische ontwikkeling van medicijnen (4), nemen we deze maand het bedrijf Ovabloc onder de loep. Ovabloc is een bedrijf dat z'n commerciële mogelijkheden zoekt in de ontwikkeling en verkoop van nieuwe anti-conceptie middelen. In hoeverre Ovabloc hierbij gebruik maakt van biotechnologische technieken als genenmanipulatie, weefselkweek en dergelijke is ons tot nog toe onduidelijk. We hebben vrij weinig concrete informatie over Ovabloc kunnen vinden. Dit artikel, dat dan ook wat korter zal zijn dan gebruikelijk in deze serie, zal de ontwikkeling van nieuwe voortplantingstechnologieën bekijken aan de hand van wat er in de praktijk mee gebeurt en daar het door Ovabloc geproduceerde "Ovabloc" aan toetsen.
Bevolkingspolitiek
We kunnen de ontwikkeling van nieuwe voortplantingstechnologieën niet los zien van de door nationale overheden en internationale organisaties gevoerde bevolkingspolitiek. Deze bevolkingspolitiek wordt gekenmerkt door 2 hoofdstromingen: voor- en tegenstanders van geboorte-toename. Geen van beide stromingen is gebaseerd op respect voor rechten en behoeften van vrouwen, en het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen over hun eigen seksualiteit en vruchtbaarheid wordt vaak op grove wijze geschonden.
In "ontwikkelingslanden" worden geboorte- en vruchtbaarheidscontrole van overheidswege vrijelijk gepropageerd, meestal onder druk van de "ontwikkelde" landen. Want armoede en "onderontwikkeling" worden onlosmakelijk verbonden met "de bevolkingsexplosie" in de meeste van deze landen. "Ontwikkelingshulp" vanuit de "ontwikkelde" landen is bijna altijd verbonden met een zogenaamde bevolkingsplanning, een geboortebeperking die vanuit de overheid gestimuleerd moet worden. Dit leidt vaak tot gedwongen sterilisaties of het gebruik van anti-conceptie pillen die over een lange periode werken.
Tegelijkertijd viert onder de overheden van de "ontwikkelde" landen het gedachtegoed van de voorstanders van geboorte-toename hoogtij. Dit is te zien aan het beleid van voortplantingsstimulering door het verstrekken van geraffineerde vruchtbaarheidsbehandelingen en door het geven van directe en indirecte prikkels voor geboortetoename, zoals verhoging van de kinderbijslag, premies voor het derde kind, en wetenschappers en politici die de angst verbreiden voor een zogenaamde "vergrijzing".
Dat het hierbij vooral gaat om witte bevolkingsgroei valt af te leiden uit de bezorgdheid over het grotere aantal kinderen van migranten in verhouding tot witte Europese gezinnen. Op Europees niveau staat men ronduit afwijzend tegenover de mogelijkheid om nieuwe migrantengroepen toe te laten om het zogenaamd dreigend tekort aan arbeidskrachten (als gevolg van de lage bevolkingsgroei) te voorkomen.
Kostenkindjes
Een andere vorm van controle en selectie van de bevolkingsgroei is gericht op het voorkomen van zwangerschap bij vrouwen in gevangenissen, psychiatrische inrichtingen, TBR inrichtingen en inrichtingen voor zwakzinnigenzorg. Het besluit tot sterilisatie wordt in veel gevallen niet zozeer door de vrouwen zelf genomen, maar door de directie van de inrichting in overleg met de ouders. Je kunt hier dus spreken van gedwongen sterilisatie. Zogenaamd zou het voor moeder en kind en maatschappij beter zijn wanneer zwakzinnige vrouwen geen kinderen krijgen. Als zij wel kinderen krijgen wordt dit als sociaal-maatschappelijk onverantwoordelijk bestempeld. Sociaal onverantwoordelijk omdat de opvoeding op anderen terecht komt, het de staat geld kost. Dit omdat men er van uit gaat dat deze vrouwen niet in staat zijn een kind op te voeden. Waarschijnlijk speelt de angst dat het kind ook zwakzinnig zal zijn ook mee.
Vooroordelen ten aanzien van mensen die leven met een handicap en kosten- baten argumentaties liggen ook ten grondslag aan de "prenatale diagnostiek". Dit is een verzamelnaam voor een aantal testen die uitgevoerd kunnen worden bij zwangere vrouwen om vast te stellen of de foetus een bepaalde erfelijke ziekte of handicap heeft. Naast het feit dat deze testen het proces van de zwangerschap steeds verder onder controle van de medische wetenschap brengen, luidden zij ook een nieuw tijdperk in van eugenetische selectie van de bevolking.
Controle en beheersing
We zien dus dat voortplantingstechnieken een belangrijk middel zijn in handen van de heersenden om een bevolking naar wens te creëren. In de "Eerste Wereld" moet de bevolking groeien, de aanwas van witte productieven wordt gestimuleerd. De wetenschap en het bedrijfsleven ontwikkelen hiervoor technieken die dezen groei stimuleren en controleren.
In de "Derde Wereld" moet de "bevolkingsexplosie" gestopt worden. In een werkdocument van de Europese Commissie wordt letterlijk gesteld: "Er kan geen sprake van zijn de bevolkingsgroei in de Derde Wereld ongeremd op zijn beloop te laten".
De wetenschap ontwikkeld hiervoor samen met het bedrijfsleven de technologie: voorbehoedsmiddelen die definitief of langdurig werkzaam zijn. Een ander belangrijk aspect van de nieuw ontwikkelde of in ontwikkeling zijnde middelen is dat de controle over het voorbehoedmiddel niet in handen ligt van de vrouw maar van de verstrekker ervan.
Ovabloc's siliconenplug
De door Ovabloc ontwikkelde sterilisatie-methode past precies in dit plaatje en zal dus wel goed "in de markt" liggen. Ovabloc heeft een "siliconenplug" ontwikkelt die ze "Ovabloc" heeft genoemd en die de eileider afsluit van de baarmoeder, met het zelfde effect van een sterilisatie.
Het plaatsen gaat via de baarmoederholte, waar een hysteroscoop (een soort kijkbuis) wordt ingebracht. De arts pompt via een glazen buisje de siliconenrubber als vloeistof, voorzien van een hardingsmiddel, de eileider in. Binnen 5 minuten stolt de vloeistof tot een zacht rubber, voorzien van een plugje. De hele behandeling duurt nog geen 3 kwartier en de vrouw kan na een uur weer kerngezond naar huis zonder weefselschade, bijwerkingen, narcose-risico of "ziekteverzuim", aldus Ovabloc. Er is nog geen zekerheid over de vraag of het Ovabloc later te verwijderen is en de vrouw dan weer kinderen kan krijgen.
Ovabloc heeft dus een "snelle" sterilisatie ontwikkeld die misschien later te verwijderen is, echter niet door de vrouwen zelf. Gezien het feit dat er nu al op grote schaal vrouwen in de "Derde Wereld" ook maar even gesteriliseerd worden als ze om wat voor reden ook bij een arts of ziekenhuis zijn beland, biedt dit nieuwe middel angstaanjagende mogelijkheden tot gedwongen sterilisatie, en levert het een bijdrage aan verdere onderdrukking van vrouwen in plaats van dat het iets bijdraagt aan het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen.
Ovabloc vaart er echter wel bij, is inmiddels aan het verhuizen naar een groter gebouw en gaat verder, gesteund door haar winsten, met haar wetenschappelijk, 'neutrale, objectieve en waardenvrije' onderzoek naar nieuwe winstgevende middelen.
Ovabloc Europe BV, Einsteinweg 90, 2333 CD Leiden, tel. 071-220731
Directeuren:
Doelstelling:
Het verrichten van voorbereidende werkzaamheden inzake ontwikkeling, fabricage, marketing en verkoop van zowel methodes als producten met betrekking tot de gezondheidszorg in het algemeen en sterilisatie en voorbehoedmiddelen voor vrouwen in het bijzonder.
Datum vestiging: 23 december 1985
Financieel:
Eigendom: Ovabloc is eigendom van de Maatschappij voor Industriële Projecten (MIP)
Verhuizing: Ovabloc laat op dit moment een nieuw gebouw bouwen in het Bio-science Park door aannemersbedrijf Van Kessel. Het gaat hierbij om een kantoor en een productieruimte met een oppervlakte van 1400 vierkante meter. Het terrein waarop wordt gebouwd heeft Ovabloc in erfpacht van de gemeente Leiden en beslaat ruim 2800 vierkante meter zodat er in de toekomst nog uitgebreid kan worden.