Lokaal Kabaal 5, juni 1995
Auteur: Marieke Walenkamp
Registratie allochtonen massaal ontdoken
De verplichte registratie van het land van herkomst van werknemers heeft menig werkgever ongetwijfeld een nachtje slaap gekost. Het resultaat daarvan valt echter op z'n zachtst gezegd tegen. Zelfs het departement van minister Dijkstal, Binnenlandse Zaken, voldeed pas op het laatste nippertje aan zijn plicht. En dat terwijl de Wet Bevordering Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen (WBEAA) door henzelf bedacht was. Met de wet zegt men werkgevers te willen stimuleren om meer allochtonen in dienst te nemen. Zo zou de hoge werkloosheid onder deze bevolkingsgroep teruggebracht kunnen worden. Met de uitvoering van de wet wil het echter niet zo lukken.
De gegevens moeten gedeponeerd worden bij de Kamers van Koophandel. Op 1 juni hadden ruim 400 bedrijven en instellingen in de Leidse regio een registratierapport moeten inleveren. Slechts 19 hebben dit ook daadwerkelijk gedaan. Ook de gemeenten in de regio lieten het massaal afweten.
Overmacht
De heer Kalisvaart, belast met de registratie van de ambtenaren van de gemeente Leiden, klinkt opgelucht als hij hoort dat hij niet als enige 'in overtreding' is. "Overmacht", zo verklaart hij. Hij staat volledig achter de doelstelling van de wet. "Die ligt precies in de lijn van het beleid van Leiden Vluchtelingenstad". De manier waarop de wet is aangenomen en nu uitgevoerd moet worden, vindt hij "een geval van haastwerk. Er zitten ook nogal wat haken en ogen aan. Het verplicht verstrekken van gegevens, bijvoorbeeld, daar hebben wij in Nederland nogal wat moeite mee. De strijd voor het 'goede doel' stuit zo op de strijd voor het behoud van de privacy."
Politiek scoren
Volgens de heer Kreuse van de Kamer van Koophandel is de WBEAA een typisch staaltje van politiek scoren. Het idee lijkt goed, maar heeft weinig of geen draagvlak. Ook niet in de politiek. Een belangrijke reden waarom werkgevers hun verplichtingen niet nakomen is volgens hem de vrijblijvendheid van de wet voor zowel werkgevers als werknemers. De werkgever is weliswaar strafbaar als hij niet registreert, maar wordt niet vervolgd. De werknemer mag weigeren om mee te werken. Ook spelen volgens Kreuse vooroordelen ten aanzien van mensen van buitenlandse afkomst een rol. "Een aantal werkgevers heeft er om wat voor reden dan ook moeite mee dat ze ooit misschien verplicht allochtonen aan zullen moeten nemen."
Kreuse betwijfelt of de wet, als die goed uitgevoerd zou worden, werkelijk iets aan de problemen van allochtonen op de arbeidsmarkt zal veranderen. "Neem bijvoorbeeld een Turkse familie, die hier eind zestiger jaren is gekomen. Daarvan wordt de derde generatie, die hier geboren en opgegroeid is, niet meer aangemerkt als allochtoon. Bij het zoeken naar een baan hebben die mensen echter dezelfde problemen als Turken die wél als allochtoon worden aangemerkt. Omgekeerd worden Nederlandse kinderen die bijvoorbeeld op Aruba geboren zijn, omdat de ouders daar toen werkten, ook als allochtoon aangemerkt. Die hebben echter lang niet zoveel problemen met het vinden van een baan."
Positieve discriminatie
"De werkgevers zullen in de eerste plaats toch voor kwaliteit kiezen", meent de heer Ozyigit. Hij is algemeen secretaris van Izciler, een Turkse jongeren- en studenten-adviesorganisatie. Hij is erg blij met de wet. "De werkloosheid onder Turkse en andere allochtone jongeren is ontzettend hoog. Het zou prettig zijn als ze door deze wet meer kansen op de arbeidsmarkt zouden krijgen." Bang dat allochtonen nu vooral vanwege hun afkomst en niet vanwege hun capaciteiten worden aangenomen, is hij niet. "Als er voor een functie een Nederlander en een Turk met gelijke capaciteiten beschikbaar zijn, dan wordt die Turk nu misschien eerder aangenomen." Positieve discriminatie dus? "Ja, misschien wel, maar daar is wat mij betreft niets op tegen. Aan de andere kant zullen er altijd weer mensen zijn die deze wet aangrijpen om de buitenlanders als zondebokken aan te wijzen. Maar ja, dat hou je toch altijd, wat je ook doet." Hij hoopt dat er scherp gecontroleerd gaat worden of de werkgevers echt moeite doen om allochtonen aan te nemen. "Er moet dringend wat aan die hoge werkloosheid gedaan worden."