Lokaal Kabaal 13, januari 1996
Auteur: Ellen de Waard
ELF solidair met Ogoni-volk
De oliewinning door Shell in Nigeria maakt het land van het Ogoni-volk onleefbaar. Het Earth Liberation Front (ELF) bracht in Leiden daarom op haar beurt schade toe aan Shell. 12 benzineslangen van het Shellstation aan de Plesmanlaan werden doorgesneden.
"De Ogoni zijn een volk van een half miljoen mensen in de Nigerdelta. In deze delta wordt door Shell olie gewonnen. De gevolgen voor het milieu -lekkende pijpleidingen, chemisch afval in de bodem, luchtverontreiniging door het permanente affakkelen van gas- zijn aanzienlijk. (...) De uitoefening van traditionele beroepen als boer en visser is door de milieuvervuiling zo goed als onmogelijk geworden. (...) De levensverwachting ligt als gevolg van Shell's vervuiling op 45 jaar, tegen 57 jaar elders in het land", aldus de ELF-persverklaring.
Milieuvernietiging
In een onlangs verschenen rapport van de World Wide Fund for Nature (WWFN) wordt Shell-Nigeria aan de schandpaal genageld als de grootste op zichzelf staande veroorzaker van het broeikaseffect. Door de verbranding in de open lucht van het bij de oliewinning vrijkomende gas lijkt de Nigerdelta op het Inferno van Dante, aldus de WWFN.
"Shell-Nigeria heeft de afgelopen 30 jaar voor meer dan 30 miljard dollar omhoog gepompt. Het militaire bewind in Nigeria vaart daar wel bij. Zij bezit 60 procent van de aandelen. Het Ogoni-volk krijgt nauwelijks iets te zien van die hoge opbrengsten", aldus ELF.
Moorden
In 1990 richtte de schrijver Saro-Wiwa de Ogoni-belangenorganisatie MOSOP op. MOSOP verzet zich tegen Shell en eist herstel van de milieuschade en een aandeel in de olie-opbrengst. Shell beweert enorme schade te ondervinden door sabotage. Daar is nooit enig bewijs voor geleverd, evenmin voor de beschuldigingen dat de MOSOP tot geweld heeft opgeroepen.
Na een massaal protest van 300 duizend Ogoni op 4 januari 1993 schortte Shell haar activiteiten op. Die datum is uitgeroepen tot Ogoni-dag. Shell heeft enkele maanden daarna in geheime brieven aan de Nigeriaanse autoriteiten om de "gebruikelijke assistentie" gevraagd. De oliewinning moest doorgang vinden. De voor de ordebewaring verantwoordelijke legerchef in Ogoniland schreef dat dit alleen kon via "genadeloze militaire actie". Het regime wilde hiervoor betaald krijgen. Shell ontkent hierop ingegaan te zijn.
Echter, sinds die eerste Ogoni-dag hebben de militairen hele dorpen platgebrand, willekeurige arrestaties verricht en buitenrechtelijke executies uitgevoerd. Vele duizenden mensen zijn gevlucht. Het aantal doden wordt inmiddels op 1800 geschat. In 1994 werden er vier conservatieve Ogoni-leiders vermoord. Vermoed wordt dat de geheime dienst hier achter zat. Saro-Wiwa en 19 anderen werden gearresteerd en beschuldigd van (aanzetten tot) moord. Na een show-proces werd hij met 8 mede-activisten in november 1995 opgehangen.
Inmiddels is het weer business as usual. Naar verluidt sloot Shell onlangs in het geheim met Nigeria een contract af over gaswinning.
Directe actie
Uit angst doelwit van acties te worden heeft Shell Nederland haar jaarlijkse receptie voor aandeelhoudes en relaties op 4 januari, toevalligerwijs ook Ogoni-dag, afgelast. Jarenlang moest Shell zijn aanwezigheid in Zuid-Afrika verdedigen. En ook de Brent Spar-affaire zit nog vers in ieders geheugen. Wijzer geworden is er nu een pr-manager die de media bestookt om de negatieve beeldvorming en een consumentenboycot te keren. Shell kwam onlangs bovendien met een voorstel voor een gedragscode voor actievoerders. Dat is massaal weggehoond.
Na 2 maanden is de "verontwaardigde internationale gemeenschap" nog steeds niet in staat een daad tegen het regime en tegen Shell te stellen. ELF probeert het met economische schade: "Shell legitimeert met haar activiteiten het voortbestaan van een dictatuur. Zolang Shell daar niet mee stopt en doorgaat met het maken van winst ten koste van mens en natuur, zullen wij genoodzaakt zijn Shell op een directe manier aan te pakken", aldus ELF. Maar vooralsnog ziet het er naar uit dat Shell in 1995 haar wereldwijde winst van 11,1 miljard gulden van 1994 zal overtreffen. Het pompstation aan de Plesmanlaan heeft aan die winst in elk geval enkele uren niet kunnen bijdragen.