Lokaal Kabaal 18, juni 1996

Auteur: Ellen de Waard

De wet die de arbeidsmarktpositie van allochtonen moet verbeteren wordt slecht nageleefd. Landelijk gezien lapt 80% van de ondernemingen de wet aan zijn laars. Het Meldpunt Discriminatie in Leiden laat het er niet bij zitten.

Voor de invoering van de Wet Bevordering Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen (WBEAA), een initiatief van D'66, GroenLinks en VVD, was destijds een breed politiek draagvlak te vinden. De wet moest de arbeidsmarktpositie van allochtonen verbeteren, en discriminatie en vooroordelen in ondernemingen tegengaan. Twee jaar na de invoering overheersen kritiek en teleurstelling. De politiek en het bedrijfsleven roepen om revisie, en sommigen zelfs om afschaffing van de wet. Zover willen belangenbehartigingsorganisaties het niet laten komen. Tik Ho Ong, coördinator van het Leidse Meldpunt Discriminatie, wil de druk op werkgevers opvoeren. Onlangs maakte hij een onderzoek openbaar naar de naleving van de wet in de regio Rijnland.

Weerstand

Er is veel kritiek op de wet. De wet is een poging de werkloosheid, die onverbrekelijk verbonden is met ons economisch bestel, "eerlijker" te verdelen over de diverse groepen Nederlanders. Natuurlijk kan dat racisme tegengaan, maar er is ook wat voor te zeggen alle politieke energie te richten op meer fundamentele economische veranderingen of verplichte arbeidstijdverkorting voor iedereen. Daarbij kan de registratie van de afkomst van medewerkers gruwelijke gevolgen hebben. Dat leert de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Volgens Ong wordt de nare herinnering aan de oorlog er echter door de meeste bedrijven gewoon bijgesleept. "De wet zou namelijk zichtbaar maken wat voorheen onzichtbaar was, namelijk dat men zo weinig allochtonen in dienst heeft en wat men nalaat om dat percentage te verhogen." In Leiden heeft slechts 20% van de ondernemingen een jaarverslag over 1994, met de samenstelling van hun personeel, ingeleverd bij de Kamer van Koophandel. En daarvan heeft slechts 17,4% het regionale evenredigheidspercentage van 4% allochtonen behaald. Ook wordt er nauwelijks beleid ontwikkeld om meer allochtonen in dienst te krijgen. "Maar dat is een proces van jaren. Zo bezien vind ik die 17,4% niet slecht", relativeert Ong.

Geen middelen

Ong lijkt meer teleurgesteld in de overheid. Ruim de helft van de regionale gemeentebesturen heeft geen jaarverslag ingediend. "Zo belemmeren lokale overheden de maatschappelijke acceptatie van de WBEAA." De rijksoverheid doet zelf niets om de naleving van de wet af te dwingen. Ong vindt het onterecht dat de overheid verwacht dat maatschappelijke organisaties dat doen. "Het ontbreekt ons vaak aan de middelen. We hebben niet altijd toegang tot de gegevens. De Kamer van Koophandel heeft daar een monopolie op en daarvoor moet je betalen. Ook onderzoek en publiciteit kost geld."

Het Meldpunt heeft de gemeenten in de regio per brief om opheldering over hun rol gevraagd. Een officiële reactie van de gemeente Leiden is er nog niet. Leiden leverde overigens wel een verslag in. Daaruit blijkt dat de groei van het aantal allochtone medewerkers in 1995 gestagneerd. In de hoge schalen werden het er zelfs minder.

Letter en geest

Er zijn ook bedrijven die niet de letter, maar wel de geest van de WBEAA willen uitvoeren, zoals het Hoogheemraadschap Rijnland. Men wil wel meer allochtonen in dienst nemen, maar weigert om principiële reden de afkomst van haar personeel te registreren. Dat was voor de Leidse migrantenorganisaties aanleiding om eens met het bedrijf mee te denken. Een nieuw plan heeft er daarna in korte tijd voor gezorgd dat het aantal allochtone werknemers van 2 naar 9 steeg. Het Hoogheemraadschap hoopt zo binnen enkele jaren op het streefcijfer van 20 personen uit te komen. Ong: "Het heeft dus zin om bedrijven te benaderen. Maar op grote schaal is dat ondoenlijk."

Druk opvoeren

Onlangs heeft het Inspraakorgaan Turken in Nederland touroperator Holland International aangegeven bij de politie wegens het niet voldoen aan de WBEAA. Ook het Landelijk Bureau Racismebestrijding wil ondernemingen publiekelijk aan de schandpaal nagelen. In Leiden zal het Meldpunt meer gegevens over de naleving van de WBEAA openbaar gaan maken. Verder probeert men met andere maatschappelijke organisaties individuele bedrijven met positieve voorstellen te benaderen. Ong spoort organisaties en individuen aan ondernemingen aan te spreken, al is het maar door een brief te schrijven. "Dat de overheid niets doet, pleit anderen niet vrij om ook niets te doen".

Terug