Lokaal Kabaal 22, april 1997
Auteur: Merijn Schoenmaker en Eric Krebbers
Johnson Johnson is gevlucht uit Liberia. Hij werd hier niet als vluchteling erkend en belandde in Verwijdercentrum Ter Apel. Na 4 maanden werd hij zonder geld of papieren in Amsterdam op straat gegooid. Hij woont nu in Leiden en wordt door De Fabel ondersteund. "Een concentratiekamp", zo betitelt hij Ter Apel, "daar worden mensen moreel, mentaal en fysiek kapot gemaakt."
Verwijdercentrum Ter Apel, "het sluitstuk van het asielbeleid", ligt in een uithoek van de provincie Groningen. Afgewezen en moeilijk uitzetbare vluchtelingen worden er "voorbereid" op hun deportatie. Dat kan tot 6 maanden duren. Bij het kamp zit een afdeling van de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND). Johnson: "Die leuren met ons langs 4 of 5 ambassades om een laissez-passer los te krijgen. Lukt dat niet, dan maakt de IND soms zelf een valse. Maar vluchtelingen die gedeporteerd worden met zulke vervalste papieren, worden vaak weer teruggestuurd naar Nederland. Een Nigeriaanse vrouw werd bijvoorbeeld 2 keer tevergeefs gedeporteerd. Als deportatie niet lukt, word je op straat gedumpt, net als ik." Dat overkomt de helft van de vluchtelingen in Ter Apel.
Johnson: "Ik zag dat ze bij een deportatie een moeder én haar zesjarige kind in de handboeien sloegen. Een oudere vrouw werd voor iedereen zichtbaar door 10 marechaussees het kamp uitgevoerd. Alle vluchtelingen in Ter Apel leven in voortdurende angst. Elk moment kan het jouw beurt zijn om geboeid afgevoerd te worden naar een land waar uitzichtloosheid, honger en armoede wachten of zelfs marteling en de dood."
Vrijwillige deportatie
In Ter Apel wordt doelbewust geprobeerd om de wil van de vluchtelingen te breken, zodat ze 'vrijwillig vertrekken' of tekenen voor deportatie. "Alles wordt gedaan om ons tot slaafse robots te maken", aldus Jonnson. Soms worden vluchtelingen zomaar 's nachts van hun bed gelicht. Persoonlijke spullen worden afgenomen, post wordt gelezen en telefoongesprekken worden afgeluisterd.
De vluchtelingen moeten daarnaast twee keer per dag stempelen en zich permanent beschikbaar houden voor een verhoor door de IND. De meeste vluchtelingen worden 2 tot 3 keer per week verhoord, sommigen iedere dag. Er worden politieverhoormethoden gebruikt en een verhoor kan tot 5 uur duren. Ook kinderen worden verhoord.
"We hebben allemaal jarenlang in asielprocedures gezeten en ons hele verhaal is allang bekend. Hun enige doel is om ons te intimideren en in verwarring te brengen. Je zit tegenover een IND-er, een marechaussee en een vertaler die eindeloos vaak dezelfde vragen stellen. Ze zeggen ook dat je weg mag vluchten of vrij bent om zelfmoord te plegen. "Waarom ga je niet gewoon terug?": met die vraag word je voortdurend bestookt door de marechaussee én door alle medewerkers van de IND, de Centrale Opvang Asielzoekers (COA) en de medische dienst!"
Prikkeldraad
"Je bent overgeleverd aan sadistisch machtsmisbruik, vernedering en willekeur door het personeel. Alle bevelen moeten worden opgevolgd, anders word je "op de schroothoop gegooid"."
Een vrouw die weigerde voor de tweede keer haar vingerafdrukken te laten nemen, werd door het personeel geslagen. Wie zich verzet, loopt het risico in elkaar geslagen te worden, of zonder een officiële aanklacht 2 weken te verdwijnen in een politiecel in Ter Apel of in een isoleercel in een illegalenbajes elders in het land. Er komt straks vlak naast het Verwijdercentrum een gevangenis voor 384 illegalen. De bouw daarvan is vertraagd. Ter compensatie worden de gevangenissen in Alphen aan den Rijn en Zoetermeer "voorlopig" ook gebruikt als illegalenbajes.
Ter Apel is officieel een open centrum. Het is echter omheind met een groot hek met prikkeldraad. De media en solidariteitsorganisaties worden er sinds een aantal maanden niet meer toegelaten. Voor iedere 3 vluchtelingen is er een bewaker en in totaal zijn er bijna 3 keer zoveel personeelsleden als vluchtelingen. Allemaal zijn ze voortdurend bezig de vluchtelingen te controleren en af te luisteren, met name bij bezoek van buiten. "Eén IND-er werd zelfs een keer door het bezoek betrapt met zijn oor tegen de deur. Ook zitten er tussen de vluchtelingen verklikkers die met beloften aan de IND gebonden worden."
Kalmerende middelen
De vluchtelingen krijgen standaard kalmerende middelen voorgeschreven. Kamparts Aitom neemt klachten nooit serieus. Johnson: "Een Palestijn vroeg hem meerdere keren tevergeefs medicijnen vanwege zijn hartritme-stoornis. Drie dagen nadat hij overgeplaatst werd naar een asielzoekerscentrum, overleed hij aan een hartstilstand."
"Aitom heeft eens een zwangere Liberiaanse vrouw met geweld geïnjecteerd met kalmerende middelen. Ze viel flauw en in het ziekenhuis bleek dat Aitom de foetus had gedood. Vrouwelijke vluchtelingen beschuldigen hem trouwens ook van ongewenste intimiteiten bij medische onderzoeken." Al eerder werd een Iraniër op last van een arts van buiten het kamp naar een asielzoekerscentrum overgeplaatst. De kamparts had medische hulp geweigerd.
Er is een zwartboek over Ter Apel. Bestellen? Maak 9 gulden over op giro 7461184 tnv Werkgroep Vluchtelingen Vrij te Groningen.