De Fabel van de illegaal 46/47, zomer 2001
Auteur: Sarah Bracke
Een imam zegt dat homoseksualiteit een ziekte is, die besmettelijk is en het menselijk ras met uitsterven bedreigt. De zoveelste strofe in het homofobe klaaglied dat alle orthodoxe religieuze leiders zo graag in koor zingen.
Onlangs nog werd een Vlaamse priester die openlijk voor zijn homoseksualiteit durfde uit te komen onder druk gezet om "psychologische begeleiding" te accepteren. Enkele jaren geleden zette een Italiaanse bisschop uiteen hoe de huidige westerse samenleving getekend zou zijn door een "zieke vrijheid" en een "homo nihilisme". Homo- en transseksualiteit zouden het gevolg zijn van het goddeloze karakter van deze samenleving. In datzelfde jaar vroeg RPF-Tweede Kamerlid Leen van Dijke zich in een interview af waarom een praktiserend homoseksueel beter zou zijn dan een dief.
Geïmporteerde intolerantie?
Maar als imam Khalil el-Moumni zoiets in de media zegt, is er plots meer aan de hand. De verontwaardiging die volgde op de uitspraak van de imam ging duidelijk over veel meer dan homofobie. Zoals over "geïmporteerde intolerantie" die dan impliciet of expliciet gecontrasteerd werd met de vermeende "inheemse" tolerantie. En over: "Ze moeten zich maar aanpassen, anders mogen ze hier niet blijven". En dan gaat het dus niet meer over homohaat. "Ze" verwijst namelijk overduidelijk niet naar homohaters, maar naar Marokkanen, moslims, of zelfs "allochtonen" in het algemeen. Met andere woorden, we zijn weer midden in een verhitte episode van "het multiculturele debat" verzeild geraakt. "Tijd voor een pittig debat over de plaats van de islamitische cultuur in de verlichte westerse samenleving", zo schreef iemand heel typerend voor de stemming.
Alle schijnwerpers staan nu gericht op "zij" die moeten bewijzen - volgens criteria die niet voor de witte Nederlanders gelden - dat "ze" wel deel van "onze verlichte samenleving" mogen zijn. Wat zich daarentegen aan de aandacht onttrekt, zijn de problematische kanten van het multiculturele beleid, dat uitgaat van een idee van cultuur als iets dat welomlijnd, homogeen en onveranderlijk zou zijn. Overheidsinstanties zoeken de vertegenwoordigers en religieuze leiders van een dergelijke gemeenschap of cultuur steevast in de traditionele hoek, met alle gevolgen van dien voor homo's en lesbiennes, vrouwen, linksen, en etnische minderheden binnen die culturen. Een dergelijk beleid bevestigt de traditionele beeldvorming en draagt zo bij tot de structurele marginalisering van alles en iedereen die van dat beeld afwijkt.
Islam-fobie
Na meerdere weken van debat bleek ineens dat el-Moumni al sinds 1991 in Marokko zijn ambt niet meer mag uitoefenen, omdat zijn opvattingen over de islam daar als té conservatief worden beschouwd. Maar om dat verbod politiek te kunnen plaatsen, moet eerst aanvaard worden dat de islam, niet anders dan het christendom en het jodendom, een breed spectrum van seculiere tot fanatieke varianten kent. En daarvoor moet ook afstand gedaan worden van het etnocentrische idee dat de islam "onze verlichte westerse samenleving" bedreigt.
Het is bijzonder jammer dat een deel van de witte homo-, lesbo- en vrouwenbeweging zo snel en zo gemakkelijk op de kar van de verontwaardiging is gesprongen, zonder beter te kijken naar de weg die de kar is ingeslagen. Het lijkt er te veel op dat "de rechten van homo's en lesbo's", zoals vaak ook "de rechten van vrouwen", als alibi moeten dienen voor een debat dat eigenlijk over iets anders gaat. "Ja, zo gaat dat dan, ze komen hier naar toe om onze potten en flikkers in elkaar te rammen. En dan zijn wij de christenhonden...?", hoorde ik een blanke man - die ik al vaker op racistische, seksistische en homofobe uitspraken betrapte - een paar dagen na de uitspraak van de imam zeggen. "Onze" homo's en lesbo's mogen dan even figureren in een vertoog dat eigenlijk gaat over de grenzen van wie bij "ons" hoort, en wie niet. De homofobie van de conservatieve imam vraagt vanzelfsprekend om een reactie, maar dat doen ook de islam-fobie en racistische ondertoon van veel reacties in het debat.