De Fabel van de illegaal 62, januari/februari 2004

Auteur: Eric Krebbers

Bij het steunen van vluchtelingen en migranten werken regelmatig groepen van diverse politieke pluimage samen. Prima, zo vindt ook de nieuwe Britse groep "No one is illegal" ("Geen mens is illegaal"), "maar de zwakte van die beweging is dat op het niveau van ideeën het liberalisme overheerst". Daarom kwam de groep in september 2003 met het inspirerende manifest "Geen mens is illegaal. Voor een wereld zonder grenzen! Geen migratiebeheersing!".

Met het manifest wil men allerlei strijdterreinen rond migratie aan elkaar koppelen en plaatsen in een links kader. Groepen die actie voeren tegen detentie en deportatie, vluchtelingensteungroepen, vakbonden, maatschappelijk werkers, en zelfs gemeente-ambtenaren zouden zoveel mogelijk uit moeten gaan van het principe dat mensen niet illegaal kunnen zijn. Volgens "No one is illegal" worden in Engeland en in de rest van Europa steeds meer organisaties opgericht die zich bewust "Geen mens is illegaal" of "No border" noemen. De groep roept Britse organisaties op om hun manifest te ondertekenen.

Bouwwerk

De tekst begint met een beschrijving van het groeiende aantal uitsluitingsmechanismen dat in het leven wordt geroepen om migratie tegen te gaan. Ook in Engeland wordt het vluchtelingen en migranten steeds moeilijker gemaakt om te overleven. Ook daar worden ze uitgesloten van werk, bijstand en wettelijke bescherming. Daarnaast is "een enorm bouwwerk van repressie neergezet om de beweging van mensen tegen te gaan. Degenen die proberen te vluchten voor oorlog en repressie, of die hun situatie willen verbeteren via migratie, worden gedwongen valse papieren te kopen van handelaren of, erger nog, clandestien te reizen, vaak met behulp van diezelfde gewetenloze handelaren. Dat veroorzaakt veel ellende en duizenden vinden daarbij de dood. Het antwoord is niet het aanpakken van die handelaren, de gewetenloze of alle anderen. Nee, het antwoord is om de wetten voor migratiebeheersing af te schaffen waarop die handelaren gedijen." Het is volgens "No one is illegal" onzin om te vrezen dat er dan "vloedgolven" van migranten en vluchtelingen naar Europa zouden komen. En als die toch zouden aankloppen, "dan zou dat moeten aanzetten tot bezorgdheid over hun redenen om te komen, in plaats van tot angst".

"No one is illegal" is tegen elke vorm van migratiebeperking en tegen selectie van vluchtelingen en migranten. Alle vreemdelingenwetten zijn in principe kwalijk, want "onder alle andere wetten is het de daad die illegaal is, maar onder de vreemdelingenwet is het de persoon die illegaal is", aldus de groep. "Zulke wetten zijn inherent racistisch omdat ze gebaseerd zijn op de grofste vorm van nationalisme, namelijk de bewering dat de Britten het recht hebben op Groot-Brittannië." Racistisch zijn ze ook omdat ze doorgedrukt en ingevoerd worden via het schermen met racistische beeldvorming. Daarbij kan het nooit rechtvaardig zijn om wie dan ook uit te sluiten van bijstand, en kan beheersing sowieso nooit rechtvaardig zijn ten opzichte van de mensen die er het onderwerp van zijn. Vreemdelingenwetten kunnen daarom niet verbeterd worden, maar alleen afgeschaft, concludeert "No one is illegal" terecht.

Humanitaire gronden

Aan de hand van enkele voorbeelden uit de praktijk laat men zien dat het onrealistisch is om te proberen migratiebeheersing rechtvaardiger te maken. Neem bijvoorbeeld de oproep van veel ondersteuners aan de overheid om te oordelen op "humanitaire gronden". Daar is "No one is illegal" niet enthousiast over, omdat het vluchtelingen uitsluit die zich niet kunnen beroepen op zulke gronden. Het is sowieso racistisch dat vluchtelingen en migranten verplicht een reden zouden moeten geven waarom ze hier zijn, en bovendien zorgt het hanteren van "humanitaire gronden" ervoor dat "wat normaal onwenselijk is - bijvoorbeeld ziekte - verwordt tot iets dat hoogst wenselijk is om hier te kunnen blijven. Onder het mom van het verwerven van steun op "humanitaire gronden" worden individuen ontmenselijkt, en wordt hen waardigheid ontzegd door hen te reduceren tot de som van hun ziekten en kwetsbaarheden." Om vergelijkbare redenen keert de groep zich ook tegen "economische en culturele gronden" voor verblijfsrecht. Immers, wie pleit voor verblijfsrecht voor migranten omdat dat "economisch in het belang zou zijn van de huidige bewoners van dit land", die kan geen kant meer uit wanneer onverhoopt zou blijken dat migratie de huidige bewoners geld kost. Ook de culturele bijdrage van vluchtelingen en migranten is voor "No one is illegal" geen argument. "Wij zijn voor het onbeperkte recht om binnen te komen, ook voor de armen, de op de arbeidsmarkt onbruikbaren en de cultuurlozen."

In haar manifest geeft de groep aan zeker geen tegenstander te zijn van het opkomen voor bepaalde groepen vluchtelingen en migranten. Maar dan zouden wel "alle specifieke eisen tegen bepaalde selectiecriteria geplaatst en uitgewerkt moeten worden in een kader van oppositie tegen alle criteria, alle migratiebeheersing". Actievoerders zouden sowieso nooit moeten pleiten voor welke criteria dan ook. Want dat maakt degenen die afgewezen worden extra kwetsbaar. Neem het pleidooi voor onafhankelijk verblijfsrecht voor migranten- en vluchtelingenvrouwen die geslagen worden door hun man. Dat die vrouwen nu in sommige gevallen eigen papieren krijgen is op zich een winstpunt, hoewel die vrouwen wel "de vernedering moeten ondergaan van het herbeleven van het geweld om aan te tonen dat ze geslagen worden". De groep vraagt zich daarbij ook af "wat de nieuwe regeling betekent voor alle vrouwen die niet geslagen worden en die vanwege een andere reden hun relatie willen beëindigen". Bij de eis voor verblijfsrecht voor homoseksuele partners geldt iets vergelijkbaars, zo staat in het manifest. Die partners krijgen dan immers te maken met dezelfde problemen als heteroseksuele partners met afhankelijk verblijfsrecht. Bovendien maakt deze eis "het huwelijk tot een politiek doel - wat hebben de vrijgezelle homoseksuelen daaraan, en de celibatair levenden, de eenzamen, degenen zonder seksuele oriëntatie en degenen met wisselende contacten van alle seksuele oriëntaties?".

Fascisme

Het manifest benadrukt dat vreemdelingenwetten slechts een relatief recent verschijnsel zijn. In de eerste helft van de twintigste eeuw ging het er in Engeland om joodse vluchtelingen tegen te houden, na de Tweede Wereldoorlog om de migratie van zwarten te stoppen en nu om iedereen ervan te weerhouden in Engeland zijn situatie te komen verbeteren. "No one is illegal" beschrijft uitgebreid hoe de vroegere Britse vreemdelingenwetten van 1905 en 1962 ingevoerd werden onder druk van fascistische mobilisatiecampagnes. Maar door nadrukkelijk fascisten verantwoordelijk te maken, verdwijnen in het manifest de structurele belangen van staat en kapitaal bij migratiebeheersing teveel naar de achtergrond. Het moderne kapitalisme kan immers niet zonder migratiebeheersing. Ook zonder fascisten waren zulke wetten er vast wel gekomen. "Dat klopt", reageert Steve Cohen van "No one is illegal" desgevraagd op deze kritiek, "maar in ons manifest wilden wij benadrukken hoe sterk fascisten de invoering van migratiebeheersing beïnvloed en versneld hebben. Het recht op vrije migratie was rond 1900 nog heel sterk verankerd. Een wet ter beheersing van migratie kon er alleen komen nadat de publieke opinie bewerkt was door fascisten die beweerden dat de joodse vluchtelingen uit Oost-Europa erop uit waren om eerst Engeland en uiteindelijk de hele wereld over te nemen."

Het manifest staat op de "No one is illegal"-website.

Terug