De Fabel van de illegaal 62, januari/februari 2004
Auteur: Gerrit de Wit
Boekrecensie
Problemski Hotel
Iedereen heeft wel eens een reportage gezien over vluchtelingen. Maar wat zich daadwerkelijk afspeelt achter de hekken van een opvangcentrum is minder bekend. Dimitri Verhulst liet zich voor een Vlaams tijdschrift enkele dagen opsluiten in het asielzoekerscentrum in Arendonk. Wat hij zag liet hem niet meer los: de onderlinge spanningen tussen de bevolkingsgroepen, de vernederende omstandigheden in het centrum, de mensen van wie de dagen en dromen doordrenkt zijn van doorstane gruwelen, de contacten met mensensmokkelaars en de pogingen grenzen te overschrijden - al dan niet in vrachtcontainers waarin zuurstofgebrek soms tot de dood leidt. Zijn ervaringen heeft Verhulst opgetekend in de roman "Problemski Hotel", waarin feit en fictie door elkaar heen lopen.
Verhulst laat met zijn boek zien hoe armzalig, uitzichtloos en saai het leven in een asielzoekerscentrum is. Hij doet dat op een indringende manier waarbij hij veelvuldig gebruik maakt van schokkende passages. Zo zegt Bapul Masil, de hoofdpersoon in het boek, over de verveling in het centrum: "We maken er een sport van zo lang mogelijk het eten in onze mond te houden, dat geeft ons het gevoel een bezigheid te hebben." Masil maakt zich kwaad over het feit dat veel vluchtelingen gedeporteerd worden uit België. ""Het oude continent is vol", zeggen ze dan. "Er is geen plaats voor ons. Precies of ze iedereen altijd hebben gevraagd of het hen schikte dat ze hun kolonie in andermans woonkamer installeerden."" Masil hekelt daarom ook de Conventie van Genève. Die stelt dat je "van armoe mag sterven, maar van kogels niet. Dat laatste is namelijk toch zo schaamtelijk voor de democratie."
Ook het racisme van de Belgische omwonenden wordt op de hak genomen. Zo is te lezen dat ene Rajib een kapsalon bezoekt. De aanwezige klanten gapen hem vanonder hun krulspelden aan. Masil: "Ze hebben het over hem. Ze hebben het over een vreemde, een vuilaard, de zoveelste asielzoeker, en dat de hond driftig zijn roze stift tegen zijn been schuurt zien ze als het onomstotelijke bewijs dat zijn stamboom bij de viervoeters ligt." Tijdens een kroegentocht, waarbij Masil en ene Maqsood keer op keer onvriendelijk behandeld worden, roept Maqsood opeens: "Kijk, daar, vriendelijke mensen! Daar, aan de deur van het café, ze wenken ons met hun arm." Masil: "Doorlopen Maqsood, dat is de Hitlergroet." Ook de vluchtelingen zelf komen er in "Problemski Hotel" niet altijd even genadig van af. Ze worden door de schrijver neergezet als mensen die niet altijd even solidair met elkaar zijn. Daarnaast legt Verhulst de vluchtelingen met regelmaat seksistische opmerkingen in de mond, wat mede gezien de onduidelijkheid over feit of fictie nogal storend overkomt.
"Problemski Hotel", Dimitri Verhulst. Uitgeverij: Contact, € 11,90. ISBN: 902541978.