De Fabel van de illegaal 63, maart/april 2004
Auteur: Gerrit de Wit
Explosieve materie
De wapenleveranties van vandaag dragen bij aan de problemen van morgen, aan oorlog en aan schendingen van de mensenrechten, doordat de wapens worden ingezet tegen bevolkingsgroepen of de oppositie. Zo gebruikt de Indonesische marine momenteel Nederlandse technologie bij de militaire interventie in Atjeh die gepaard gaat met stelselmatige mensenrechtenschendingen. Ook worden bij de oorlog in Irak veelvuldig wapens ingezet waar Nederland onderdelen voor produceert, zoals Patriotraketten, Apache-gevechtshelikopters en F-16 jachtvliegtuigen.
In hun boek "Explosieve materie" geven Martin Broek en Frank Slijper een gedetailleerd overzicht van de Nederlandse wapenhandel. Hun informatie komt onder meer van de 16 duizend pagina's A4 die ze na een procedure in 2001 van de Nederlandse staat loskregen. Nederland blijkt per jaar voor 1,4 miljard euro aan wapens en de technologie daarvoor te produceren. In de wapenindustrie werken 12 tot 18 duizend mensen. Nederland produceert weliswaar geen tanks of gevechtsvliegtuigen, maar is wel een belangrijke leverancier van wapenonderdelen als nachtkijkers aan Chili, Israël, China, Taiwan, India, Pakistan en Turkije. Daarmee behoort Nederland tot de tien belangrijkste wapenexporteurs ter wereld. Wekelijks vinden in Nederland honderden wapentransporten plaats, vooral via Schiphol en Rotterdam. Ook de Nederlandse bouw- en baggerwereld werkt zo'n beetje overal ter wereld mee aan de bouw van havens en marinebases.
De betrokkenheid van de overheid bij de wapenhandel is het duidelijkst bij de export van tweedehands wapens. Maar de overheid subsidieert ook de wapenindustrie, verstrekt gunstige exportkredietverzekeringen, wisselt inlichtingen met het bedrijfsleven uit over concurrenten, organiseert promotiereisjes en neemt deel aan wapenbeurzen. De controle op wapenexport, waaronder de uitvoer van grondstoffen voor chemische wapens, blijkt in de praktijk nauwelijks te werken. En hoewel officieel verboden, wordt er regelmatig geleverd aan landen in conflictregio's. De wetgeving is voor velerlei uitleg vatbaar, en daardoor hangen beslissingen steeds af van de politieke koers van de regering. Een interessant Leids detail is de handel van legerdump Boogert. Die leverde in 1992 oude Nederlandse legertrucks, jeeps en radiowagens aan het door oorlog verscheurde Kroatië.
"Explosieve materie", Martin Broek en Frank Slijper. Uitgeverij: Papieren Tijger, 19,90 euro. ISBN: 9067281603.