De Fabel van de illegaal 64, mei/juni 2004
Auteur: Gerrit de Wit
Op 2, 3 en 4 april togen libertariërs (1) uit binnen- en buitenland naar de Leidse universiteit voor de Libertarian International Spring Convention 2004. Ze bespraken onder meer de voor- en nadelen van de EU. Libertariërs zijn vurige pleitbezorgers van een onbegrensd kapitalisme en een flink deel van hen billijkt racisme.
Het libertarisme is een ultra-liberale beweging die zich vooral baseert op klassieke liberale economen als Adam Smith (1723-1790), die wel gezien wordt als de grondlegger van het kapitalisme. Voor libertariërs vormt de staat met zijn belastingstelsel een roofzuchtige instelling die afgeschaft dient te worden. Ze willen dat alles privé-bezit wordt en pleiten voor een totaal vrije markteconomie. Ook bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen en gevangenissen zouden geprivatiseerd moeten worden. "Vrijhandelszones" zoals in China en Mexico zijn het ideaal van de libertariër. Daar zijn geen beschermende regels voor werknemers, en werkgevers kunnen er naar hartelust hun winst maximaliseren. Er heerst het recht van de sterkste, de lonen dalen, vakbonden zijn vogelvrij en de arbeidsomstandigheden zijn miserabel.
Racisme
Libertariërs zijn veelal voor open grenzen voor alle mensen. Dat lijkt een anti-racistisch standpunt, maar dat is het niet. Ze pleiten namelijk alleen voor open grenzen opdat werknemers vrij kunnen reizen om overal volledig benut en uitgebuit te worden. Werkgevers mogen van libertariërs discrimineren omdat iedereen volkomen vrij zou moeten zijn om zelf te bepalen wie men wil aannemen. Datzelfde principe zou ook opgaan voor bijvoorbeeld huisbazen en kroegbazen. Van libertariërs mogen mensen met een kleurtje geweigerd worden en daarom worden ze dan ook wel eens gekscherend libert-Ariërs genoemd. Maar, zo zeggen de libertariërs, die individuele vrijheid geldt voor iedereen, ook voor werknemers. Die kunnen ook vrij kiezen bij wie ze willen werken. Dat lijkt op het eerste gezicht een eerlijk principe, maar dat is het natuurlijk niet. Want in werkelijkheid is keuzevrijheid in het kapitalisme gekoppeld aan bezit: hoe armer, hoe minder vrijheid. Veel illegalen hebben bijvoorbeeld niet veel te kiezen en moeten vaak genoegen nemen met heel weinig loon. En overal ter wereld zijn vrouwen uit armoede gedwongen prostituee te worden. Voor libertariërs is die 'keuze' voor prostitutie echter een typisch voorbeeld van individuele vrijheid. Veel libertariërs noemen zichzelf ook anarcho-kapitalist. En inderdaad, hun ideologie legt net als het anarchisme veel nadruk op vrijheid en afschaffing van de staat. Maar dat is de enige overeenkomst. Want de vrijheidsliefde van de libertariërs is volstrekt individueel, terwijl anarchisten vrijheid over het algemeen zien als iets collectiefs. Niemand is vrij zolang niet iedereen vrij is.
"Verboden voor vrouwen"
De Leidse conferentie werd druk bezocht. Op 2 april waren er ongeveer 100 bezoekers, waaronder ook voormalig LPF-Kamerlid Winny de Jong. De bijeenkomst werd georganiseerd door onder andere het Libertarisch Centrum, de stichting Meervrijheid.nl en de Frédéric Bastiat Stichting. Het Libertarisch Centrum is opgericht in 1975 en was jarenlang de libertarische spreekbuis van Nederland. Vroeger publiceerde men het blad Vrijbrief, en tegenwoordig organiseert men vooral bijeenkomsten en biedt men op internet een forum voor libertarisch Nederland. Het naar eigen zeggen "politiek incorrecte" Meervrijheid.nl bestaat sinds 2002 en de bekendste medewerkers zijn de uiterst rechtse publicisten Marcel Roele en Bart Chroughs. In december 2003 kwam Meervrijheid.nl nog in opspraak vanwege het organiseren van een bijeenkomst over blanke boeren in Zuid-Afrika. Daar sprak Adriana Stuijt, die ten tijde van het apartheidsbewind actief was bij tal van pro-apartheidsorganisaties. Ze was getrouwd met de leider van de extreem-rechtse Boerestaatpartij en onderhield in de jaren 90 contacten met de Nederlandse fascistische partij CP'86. Leden van de Anti Fascistische Aktie (AFA) Amsterdam protesteerden tegen de bijeenkomst en deelden voor de deur folders uit.
De Bastiat Stichting is een libertarische denktank, in augustus 2003 opgericht door René van Wissen. Hij was eerder bestuurslid van de conservatieve Edmund Burke Stichting,(2) maar vond die niet libertarisch genoeg. Ook Van Wissen meent dat iedereen de vrijheid moet hebben om te discrimineren. "Waarom zou je geen bordje op je restaurant mogen hangen met daarop "verboden voor vrouwen"?", vraagt een verongelijkte Van Wissen zich af. In de Raad van Aanbeveling zit de rechtse filosoof en bekende islambasher Paul Cliteur. Nadat zijn "liberale jihad tegen de islam" in maart 2004 door een aantal progressievere columnisten bekritiseerd was, jammerde Cliteur dat hij "gedemoniseerd" werd en begon hij de martelaar van het vrije woord uit te hangen. Zonder dat er een dreigement aan te pas hoefde te komen, kondigde hij aan omstreden onderwerpen voortaan uit de weg te gaan.
Migrantenstemrecht
De meeste sprekers op de bijeenkomst waren mannen met beroepen als professor, zakenman en publicist. Vrijwel allemaal waren het klassieke libertariërs die de vrije markt en een ongebreidelde individuele vrijheid hoog in het vaandel hebben staan. Over enkelen van hen is echter meer te vertellen. De Gentse professor Boudewijn Bouckaert, bijvoorbeeld, is lid van de Raad van Aanbeveling van de Bastiat Stichting. Hij is ook voorzitter van de denktank Nova Civitas, die op de rechtervleugel van de Vlaamse liberale partij VLD operereert. Bouckaert is omstreden omdat hij voor de opheffing is van het cordon sanitaire rond het extreem-rechtse Vlaams Blok. Ook verzette hij zich tegen de processen die in 2003 tegen het Blok gevoerd werden. Hij ageerde verder tegen het homohuwelijk en het onlangs in Vlaanderen ingevoerde migrantenstemrecht. Volgens Bouckaert is dat "een van de meest grove inbreuken op de burgerlijke filosofie van de liberale natiestaat zoals deze zich sinds de Franse revolutie heeft ontwikkeld".
In 1997 sprak Bouckaert op een congres van de nieuw-rechtse denktank Stichting Deltapers die banden onderhoudt met het Vlaams Blok. In 1998 was hij mede-auteur van een door die stichting uitgegeven boek. Daarin verschenen ook bijdragen van extreem-rechtse kopstukken als Alain de Benoist uit Frankrijk en Luc Pauwels uit België. Ook de nieuw-rechtse Nederlander Wim Couwenberg verzorgde een bijdrage. In 2003 schreef Bouckaert ook nog eens een artikel voor het blad Secessie van Vlaams Blok-Kamerlid Alexandra Colen. Ooit beklaagde hij zich erover "dat je vandaag niet meer rechts mag zijn" en dat "rechtse standpunten zelfs worden beschouwd als een soort ziekte waarvan je best zo snel mogelijk geneest".
Moslimbashen
Een andere spreker op de Leidse conferentie was professor Butler Schaffer van de universiteit van Los Angeles. Volgens hem zijn overheidsscholen verantwoordelijk voor "de productie van kudde-georiënteerde mannen en vrouwen" die geen vraagtekens zetten bij de rol van de staat. Hij hekelt overheidsambtenaren "die door hun systematische aanvallen op ons eigendom, een grotere bedreiging vormen voor ons welzijn dan de kleine gelegenheidsdief!". Over uitbuiting door werkgevers rept hij met geen woord. Schaffer acht het eigendomsrecht heilig: "Als ik de eigenaar van iets ben, dan beslis ik wat ermee gebeurt!" Discriminatie op basis van sekse en huidskleur moet mogen, meent de professor, want anders is er "geen respect voor de onaantastbaarheid van levens en eigendommen".
Ook bestuurslid van de Bastiat Stichting Albert Spits zou een bijdrage hebben geleverd. Spits is niet perse tegen immigratie in een toekomstige libertarische maatschappij, maar "de inwoners van de betreffende regio moeten er wel mee instemmen". Hij pleit zelf "sterk voor het niet toelaten van bijvoorbeeld moslimimmigranten" en meent dat scholen en bedrijven "de vrijheid hebben om hoofddoekjes te verbieden". Speciale gast op de bijeenkomst was de uiterst rechtse opiniemaakster Pamela Hemelrijk,(3) die al vanaf 1993 met doldrieste columns in het Algemeen Dagblad tekeer ging tegen de islam, anti-racisme en anti-fascisme. Omdat de LPF het gedachtegoed van Fortuyn zou hebben verkwanseld, stemde ze in 2003 op Winny de Jong van de extreem-rechtse partij Conservatieven.nl. Onlangs schreef Hemelrijk een "anti-socialistisch manifest" waarin ze tekeer gaat tegen alles dat links van extreem-rechts staat.
Apartheid
Vroeger was er regelmatig contact tussen libertariërs en meer traditioneel extreem-rechts.(4) In het blad Vrijbrief verschenen soms bijvoorbeeld bijdragen van vooraanstaande rechts-extremisten als Guy De Maertelaere, redacteur van het blad TeKoS van de Stichting Deltapers. Libertariërs werkten ook samen met pro-apartheidsorganisaties ten tijde van het Zuid-Afrikaanse apartheidsbewind.(5) Tegenwoordig zijn dit soort contacten in Nederland schaars. De enige prominente vertegenwoordiger van extreem-rechts van wie artikelen op de websites van Meervrijheid.nl en het Libertarisch Centrum geplaatst worden, is NieuwRechts-secretaris Marc Bajema. Dat neemt niet weg dat libertariërs tegenwoordig nog steeds onmiskenbaar rechts en extreem zijn, getuige de sprekers op de recente conferentie.
Noten