De Fabel van de illegaal 65/66, zomer 2004
Auteur: Gerrit de Wit
Anti-fascisten verstoren bijeenkomst van Nieuw Rechts
Op 1 mei werd wereldwijd weer de dag van de arbeid gevierd. Miljoenen communisten, socialisten en anarchisten trokken de straten in om een geluid tegen kapitalisme en uitbuiting te laten horen. Helaas manifesteren in Europa ook extreem-rechtse partijen zich op 1 mei in een poging zich een sociaal smoel aan te meten. In Rotterdam belegde Nieuw Rechts een bijeenkomst onder het motto "wel sociaal, niet socialistisch". Anti-fascisten blokkeerden de ingang van de zaal.
Op 1 mei 1886 staakten en demonstreerden tienduizenden arbeiders, waaronder veel anarchisten en socialisten, in Chicago voor een 8-urige werkdag en betere sociale omstandigheden. De demonstratie verliep rustig. Ook de volgende dag verliepen de protesten zonder problemen. Op 3 mei gingen weer duizenden demonstranten de straat op. De politie viel toen de actievoerders aan en schoot met scherp. Een demonstrant werd gedood en 6 raakten er zwaar gewond. De dag daarop werd er weer geprotesteerd, ditmaal tegen het gewelddadige politieoptreden. Tijdens de demonstratie werd door een provocateur een bom gegooid waardoor 7 agenten overleden.
Er ontstond onmiddellijk een heksenjacht op alles wat naar anarchisme rook. Deze hetze was vooral tegen Duitse en Tsjechische joodse immigranten gericht omdat die een belangrijke rol speelden bij de anarchistische beweging in Chicago. Op 5 mei werden 8 anarchistische kopstukken gearresteerd en samen met honderden anderen ondervraagd en gefolterd. Op een na werden ze veroordeeld tot de doodstraf door een bevooroordeelde jury waar geen enkele linkse in zat. Ondanks massale internationale protesten kregen slechts twee van de veroordeelden gratie. Een pleegde zelfmoord en de 4 anderen werden opgehangen. Drie jaar later werd op het Internationaal Socialistisch Congres in Parijs besloten om van 1 mei een dag van strijd voor arbeiders en sociale rechten te maken. In 1893 verklaarden de Amerikaanse autoriteiten overigens het hele proces ongeldig en bevestigde men dat de 8 anarchisten onschuldig waren.
Sloop Fort Europa
In Nederland wordt de dag van de arbeid bescheiden gevierd. De vakbeweging en de sociaal-democraten van de PvdA beperken zich al jaren tot kleinschalige bijeenkomsten zonder enig élan. In 2002 en 2003 organiseerde de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) strijdbare demonstraties waarbij de vervolging en uitbuiting van geïllegaliseerden gehekeld werd. Dit jaar kraakten tientallen anarchisten een statig pand van een projectontwikkelaar. Ze hingen een groot spandoek aan de gevel met de tekst: "Grenzen lopen tussen arm en rijk, niet tussen landen. Sloop Fort Europa". Op straat werden folders uitgedeeld waarin men zich keerde tegen de hetze van politici tegen de komst van Oost-Europese arbeiders. "Wij protesteren tegen deze poging om buitenlandse arbeiders als zondebok van eventuele economische tegenslag in Nederland aan te wijzen. Economische crises zijn onlosmakelijk verbonden met het kapitalisme. De enige manier waarop wij ons daartegen kunnen verzetten is door te blijven vechten voor betaalbare woonruimte, goede arbeidsomstandigheden en zelfbeschikking voor iedereen", aldus de anarchisten. In Rotterdam demonstreerden op 1 mei zoals gebruikelijk een paar honderd communisten, waaronder veel Koerden en revolutionaire Turken. Onder het motto "Tegen oorlog, tegen imperialisme, voor het echte socialisme" zeulde een enkeling portretten van dictators als Stalin en Mao mee.
Extreem-rechts
Ook extreem-rechtse partijen organiseren sinds jaar en dag op 1 mei demonstraties en bijeenkomsten. In Berlijn gingen dit jaar zo'n 2.300 aanhangers van de neo-nazistische Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD) de straat op met de leus "Volksgemeenschap tegen globalisering". Men hekelde de toetreding van de Oost-Europese landen tot de EU. Een paar duizend anti-fascisten hielden een tegendemonstratie en blokkeerden de marsroute van de NPD. In België organiseerde het Vlaams Blok voor de negende maal een "Vlaams-nationale 1 mei-viering". Op de bijeenkomst in Antwerpen waren 500 aanwezigen. Blok-leider Filip Dewinter kondigde aan dat zijn partij in aanloop naar de verkiezingen op 13 juni campagne zal voeren tegen "misdaad, migratie, lasten en werkloosheid".
Ook in Frankrijk organiseert het Front National (FN) van Jean-Marie Le Pen jaarlijks op de dag van de arbeid demonstraties in Parijs. Daarbij wordt altijd het standbeeld van Jeanne d'Arc aangedaan. Het FN ziet in haar een nationaliste die streed tegen "vreemde invloeden". Dit jaar wist men een paar duizend mensen op de been te brengen. In een toespraak haalde Le Pen uit naar de mogelijke toetreding van Turkije tot de EU. Verder bekritiseerde hij de toetreding van Oost-Europese landen tot de EU, want "hierdoor worden de banen van autochtone Fransen ingepikt". Anti-fascisten hielden in Parijs en andere steden grote demonstraties tegen het FN en tegen racisme.
Solidarisme
Nederland was tot nu toe vrijwel verschoond gebleven van extreem-rechtse activiteiten op 1 mei. Alleen in 2000 plakten wat mensen uit de hoek van Voorpost in Leiden posters met daarop: "1 mei 2000. Een nieuwe dag van de arbeid. Een solidaristisch pleidooi voor een nieuwe economie!". Het extreem-rechtse solidarisme wil een blanke "organische volksgemeenschap" mogelijk maken via nauwe samenwerking tussen de sociale klassen.
Dit jaar organiseerde Nieuw Rechts (1) een heuse landelijke bijeenkomst. De partij werkte tot voor kort samen met de fascistische Nieuwe Nationale Partij (NNP) en onderhoudt nauwe banden met het onlangs wegens racisme veroordeelde Vlaams Blok. Nieuw Rechts doet in juni mee aan de Europese verkiezingen. Tijdens de bijeenkomst zou voorzitter Michiel Smit het startsein geven voor een actie voor de rechten van Nederlandse bouwvakkers die in de verdrukking zouden komen door koppelbazen die Oost-Europeanen inzetten. Zo zouden "Nederlandse arbeiders van hun werk beroofd" worden.
De bijeenkomst in de Rotterdamse zaal Lombard werd verstoord door 75 actievoerders van Anti Fascistische Aktie (AFA). Met spandoeken, borden en informatiefolders blokkeerden ze van half drie tot vier uur de deur. Daardoor kon de Nieuw Rechts-aanhang de zaal niet betreden. De zaaleigenaar werd verzocht de huurovereenkomst met Nieuw Rechts te ontbinden. Die weigerde dat echter. In een verklaring stelde AFA dat Nieuw Rechts de grootste extreem-rechtse partij in Nederland is en dat de partij "ronduit asociaal" is. De denktank van Nieuw Rechts wil namelijk dat "autochtone" vrouwen meer kinderen gaan baren om zo weerwerk te bieden tegen de vermeende "islamisering" van de samenleving. Daartoe zouden ouderdomsvoorzieningen als de AOW afgeschaft moeten worden. Paren moeten zichzelf dan maar individueel verzekeren, of - en daar gaat het Nieuw Rechts om - meer kinderen nemen op wie ze later terug kunnen vallen. Collectieve voorzieningen zouden sowieso slechts "parasitair gedrag" aanmoedigen. Verder wil men "de belastingdruk in het algemeen verlagen". Daardoor zal er minder geld overblijven voor de sociale verworvenheden.
Omstreeks vier uur maakte de politie met geweld een einde aan de blokkade. Er vielen geen arrestaties. De bijeenkomst ging alsnog door. Slechts enkele tientallen Nieuw Rechts-aanhangers kwamen luisteren naar toespraken van Michiel Smit, secretaris Marc Bajema en partij-activist René van Gool over vakbonden, "de gevolgen van de arbeidsmigratie op onze cultuur" en "het belang van het gezin". Op 12 mei werd er overigens weer een bijeenkomst van Nieuw Rechts gesaboteerd. Ditmaal blokkeerden 25 mensen van AFA-Amsterdam en Haarlemse Jongeren tegen Racisme de deur van een Haarlemse kroeg waar de bijeenkomst plaats moest vinden. Uiteindelijk droop het handjevol aanhangers van Nieuw Rechts, waaronder Michiel Smit, af. En op 21 mei verhinderden 70 mensen van AFA-Amsterdam en de Internationale Socialisten dat Smit kon spreken op een bijeenkomst in een Amsterdams jongerencentrum.
Hitler
Via haar 1 mei-activiteiten probeert extreem-rechts het sociale blazoen op te poetsen en stemmen te winnen onder de minder bedeelden. Maar in werkelijkheid wil men juist sociale verworvenheden afbreken, belastingen verlagen en bedrijven bevoordelen. Daarnaast wil extreem-rechts de macht van de vakbonden beteugelen, meer privatiseren en veelal een ouderschapsloon voor de thuisblijvende moeder instellen.(2) Ook wordt 1 mei misbruikt om racistische praatjes over migranten te verkondigen. Die zouden verantwoordelijk zijn voor alle sociale ellende in de samenleving.
Al eerder in de geschiedenis probeerde extreem-rechts de dag van de arbeid te kapen. Zo was Adolf Hitler beducht voor de macht van de arbeiders en de vakbonden. Om die buitenspel te zetten riep hij in 1933 1 mei uit tot een betaalde "nationale dag van de arbeid". Hij liet een grootschalige bijeenkomst in Berlijn organiseren. Veel vakbondsleiders liepen in de val en mobiliseerden voor deze manifestatie. Vanuit alle hoeken van Duitsland werden met speciale vliegtuigen vakbondsafgevaardigden naar Berlijn gevlogen. Meer dan 100.000 arbeiders luisterden daar naar Hitler die uitschreeuwde: "Alle eer aan de arbeid en eerbied voor de arbeiders!". De dag daarna liet hij alle vakbondsgebouwen bezetten, de fondsen in beslag nemen, de organisaties ontbinden en de leiders gevangen zetten. Daarna liet hij jaarlijks op 1 mei parades houden.
Noten: