De Fabel van de illegaal 65/66, zomer 2004
Auteur: Ellen de Waard
Boekrecensie
Geschonden
In "Geschonden" vertelt de Palestijnse Souad haar gruwelijke levensgeschiedenis van onderdrukking en geweld tegen vrouwen. Ze groeit op in een Palestijns dorpje op de Westelijke Jordaanoever in een gezin waar een gerucht over de zedelijkheid van een meisje of vrouw desastreuze gevolgen kan hebben. Meisjes worden beschouwd als minder waard dan het vee, maar tegelijk symboliseren zij de allergrootste waarde van het patriarchale systeem: de eer. Als de eer in het geding is, is moord een geëigende en 'rationele' oplossing om het eerverlies ongedaan te maken. Eerwraak dient om de naam van de familie te zuiveren en in zekere zin van de hele gemeenschap. Een familie die geen wraak neemt, wordt zelf uitgestoten uit de gemeenschap.
Souad wordt net als zoveel meisjes en vrouwen in haar dorp de grond in getrapt, geslagen, geschopt en 's avonds opgesloten. Alleen als ze de geiten hoedt, kan ze even alleen buiten zijn. Ze weet niets van de wereld om haar heen, en zelfs haar eigen dorp heeft ze zelden of nooit gezien. Souad verlangt naar ontsnapping. Alleen een man kan haar bevrijden van het juk van haar vader, om haar vervolgens onder zijn eigen juk te brengen. Ze krijgt een relatie met haar buurjongen, maar deze haakt af als haar vader niet meteen met een huwelijk instemt en Souad bovendien zwanger blijkt. Haar zwager is degene die de familie-eer zal wreken: hij steekt haar in brand. Op wonderbaarlijke wijze overleeft Souad deze moordaanslag.
Via een Europese hulpverleenster belandt ze in Europa. Daar vindt ze een zekere balans in haar leven, trouwt en krijgt kinderen. Maar depressies krijgen uiteindelijk de overhand. Pas ruim twee decennia na haar gruwelijke ervaringen krijgt Souad de psychologische hulp die ze nodig heeft. Ook gaat ze lezingen geven over eerwraak in de hoop dat anderen dit soort ellende bespaard zal blijven. Boeken als "Geschonden" vinden gretig aftrek in het westen. De door Souad geschetste Palestijnse gemeenschap beantwoordt namelijk aan het heersende stereotiepe beeld van moslims en vertoont Taliban-achtige trekjes. Toch is het belangrijk dat zulke levensgeschiedenissen verteld en doorverteld worden, opdat het patriarchaat in al zijn verschijningsvormen met hart en ziel bestreden kan worden. We moeten ons echter niet voor het karretje van de anti-islamlobby laten spannen, noch hersenloos achter de Palestijnse fundamentalistische 'bevrijdingsgroepen' aan lopen, maar feministische en andere progressieve krachten steunen, daar en hier.
"Geschonden", Souad. Uitgeverij: Arena, € 18,50. ISBN 9069745003.